OTOYOLLARDA ACİL DÜZENLEME İHTİYACI DEVAM EDİYOR

Otoyollarda  Hız Limiti Artışı Sonrası Mevcut Eksiklik ve Yanlışların Giderilmesine Yönelik Acil Düzenleme İhtiyacı Devam Ediyor

Otoyollarda hız limit artışı, bugün (1 Temmuz 2022 tarihi) itibarıyla uygulanmaya başlanacaktır.

Bu yönde yapılan düzenleme ile;

• Edirne-İstanbul (Avrupa otoyolu), İstanbul-Ankara (Anadolu  Otoyolu), Niğde-Mersin-Şanlıurfa (Niğde-Tarsus kesimi, Tarsus-Şanlıurfa kesimi)  ile  Çeşme-İzmir-Aydın  (Çeşme-İzmir kesimi ile İzmir-Aydın kesimleri) otoyollarının mevcut olan 120 km/saat olan hız sınırı 10 km/saat artırılarak 130 km/saate,  
• Kuzey Marmara otoyolunun Sakarya-Kurtköy-Odayeri-Kınalı bölümü, Malkara-Çanakkale, Gebze-İzmir/Menemen-Çandarlı, Ankara-Niğde otoyollarında ise 120 km/saat olan hız sınırı 20 km/saat artırılarak 140 km/saate çıkarılmaktadır. 

Bu düzenlemenin eksiklikleri ve yaratacağı can ve mal kayıplarına dikkat çekmek üzere daha önce yaptığımız basın açıklamamızdaki hususları kamuoyuyla paylaşmak istiyoruz. Bilindiği üzere trafik kazaları önemli can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Motorlu araçlar konusunda uzman faaliyetler yürüten, mevzuatlara göre tasarım ve üretiminde bulunan makina mühendisleri ve onların meslek örgütü Makina Mühendisleri Odası (MMO) olarak, yapılan  düzenleme için önerilerimizi  tekrar belirtmeyi kamusal bir görev biliyoruz.

• Öncelikle belirtmemiz gereken husus, idari yaptırım sınırı olarak adlandırılan, hız limiti üzerine yüzde 10 tolerans eklenmesi uygulaması, oldukça eskide kalan araç hızı tespit sistemlerinin yanılma payı olarak tanımlanmaktadır. Günümüz teknolojisinde bu tolerans daha düşük tutulmalıdır. Günümüzde, gelişmiş ülkelerde bu tolerans yüzde 3–yüzde 5 oranında kullanılmaktadır.
• Öte yandan, hız sınırının 120 km/saat hızdan 140 km/saat hıza artılması yaklaşık yüzde 17 artış anlamına gelmektedir. Ancak olası bir kaza durumunda, bir aracın çarpma anındaki kinetik enerjisindeki artış ise yüzde 36 oranında olacaktır. Bu, asla küçümsenmemesi gereken, çarpışmalardaki hasar ve zayiatı artıracak büyük bir artış oranıdır.
• Ülkemizde araç güvenliğinin tespiti açısından sıkıntılarımız bulunmaktadır. Hemen her açıklamamızda belirttiğimiz üzere, merdiven altı servislerde yapılan onaysız tadilat ve tamiratların yarattığı sorunlar, ancak yetkili servislerde ve/veya AB’de 2018’den itibaren zorunlu olan ve 2014/45/EC araç muayenesinde kullanılan OBD diyagnostik cihazlarıyla tespit edilebilir. Türkiye’de 2004 yılında (AB’de 1996 yılında) yayımlanan 96/96/EC seviyesindeki araç muayene mevzuatımız, acilen AB’deki güncel seviyeye (2014/45/EC) yükseltilmelidir.
• Ayrıca ağır taşıtlar için Almanya’daki SP gibi, ek bir teknik denetim yapılmalıdır. Örneğin Almanya’da ve AB ülkelerinin çoğunda otobüsler yılda üç defa, kamyonlar yılda bir defa olmak üzere, araç muayene periyodunun dışında ve belgeli uzman makina mühendisleri tarafından ara denetime tabi tutulmaktadır. Ülkemizde de benzer bir düzenlemeye acil ihtiyaç bulunmaktadır.
• Ülkemiz otoyollarında elektronik denetleme sistemine geçilmelidir. Araçların hızlarının ve takip mesafelerinin anlık olarak denetlenemediği bir ortamda hız limiti belirlemek kazaları önleyemez. Sıkı denetlenmesi gereken konulardan birisi de şerit disiplini konusudur. Aksi kullanımların tespit edilerek cezalandırılmasını sağlayacak denetim sistemleri ivedi şekilde kurulmalıdır.
• Ülkemizde araçlarda kış lastiği zorunluluğuna ilişkin yönetmelik sorunludur. Tüm araçların gerekli dönemlerde kış lastiği kullanmasının zorunlu hale getirilmesi, kazaları önlemek açısından büyük önem taşımaktadır.

Halkımızın can ve mal güvenliğinden önemli olmamakla birlikte, daha hızlı gidecek bir aracın daha çok yakıt tüketeceği, emisyon değerlerinin artacağı, güvenlik aksamlarının daha hızlı yıpranacağının göz önüne alınması gerekir.

Belirtmek gerekir ki, otoyollarımızda başlıca sorun sadece yeterince hızlı gidememek değildir. Öncelikli görevimiz, yukarıda saydığımız hususlarda iyileştirmeler gerçekleştirerek, halkımızın can ve mal güvenliğini sağlamak olmalıdır. Bu konuları  içeren yeni bir düzenleme ihtiyacı devam etmektedir.

Ayrıca belirtmek isteriz, Odamız araçlara yönelik süreç ve denetimlerin parçası olmaya hazırdır. Yeni bir mevzuat düzenlemesi yapılarak; ticari araçların periyodik bakım, enerji tasarrufu, sürücü eğitimi, güvenli bakım ve parça kullanımı gibi konularda MMO tarafından eğitilerek sertifika almış “Araç Teknik Denetim Mühendisleri”ne denetim yetkisi verilmeli ve ticari araçlar iki muayene arasında en az üç kez özel olarak kamusal denetimden geçirilmelidir.

YUNUS YENER

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI BAŞKANI