AKP HÜKÜMETİ ENERJİDEKİ BECERİKSİZLİĞİNİN BEDELİNİ HALKA ÖDETİYOR

Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek‘ten doğal gaz alacaklarını yıllarca tahsil edemeyen ya da etmeyen AKP iktidarı, kış başlangıcında elektriğe, doğalgaza zam üstüne zam yaparak, tahsil edemediği paraların faturasını halka çıkartmaktadır. Yedi yıl önce enerjide yapılan yanlışlıkları, yolsuzlukları, ithalata bağımlılığı, denetimsizliği, pahalılığı vb. konuları dile getirerek iktidara gelen AKP hükümeti bugün aynı yanlışları kendisi tekrarlamaktadır.

2008‘de yapılan ilk dört zam ile % 47.07 oranında gerçekleşen doğalgaz fiyat artışı, son % 23.85‘lik zamla 11 ayda % 82.15 oranına ulaşmıştır. Bilindiği üzere Yüksek Planlama Kurulu Kararı uyarınca enerji KİT‘lerinde sözde "Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması" adıyla ve IMF ve ABD‘ye verilen taahhütler uyarınca otomatik zam uygulamasına geçilmiştir. Böylelikle doğal gazda aylık, otomatik zamlar yürürlüğe koyulmuştur. Bu uygulama uyarınca doğalgaz fiyatları Ocak, Haziran, Ağustos ve Ekim ayları başında yapılan zamlara ek olarak yürürlüğe giren yeni zamla konutlarda ÖTV ve KDV dahil fiyatlar % 82.15 oranında artmıştır.

Son on bir aylık dönemde, konut/işyeri v.b. tüketicilere uygulanmak üzere BOTAŞ‘ın dağıtım şirketlerine uyguladığı satış fiyatları aşağıdadır:

Yukarıdaki rakamlara gaz dağıtım şirketlerinin uyguladığı ve 5,5 cente kadar varan birim hizmet ve amortisman bedelleri de eklendiğinde, kentlerde doğalgaz satış fiyatı 1.07 YTL/m³‘e ulaşacaktır.

Gerek yalnızca bu durum gerekse doğalgaza aylık, elektriğe üç ayda bir zam yapılacak olması bütün halk kesimlerine gündelik yaşamda kâbus yaşatır düzeydedir. Yeterince ısınmak ortalama bir gelir düzeyine sahip aileler için artık lüks olmuştur.

Doğalgaz fiyat artışları ekonomi ve enerji yönetimindeki başarısızlıktan beslenmektedir. Türkiye‘nin yüksek düzeyde petrol ve doğalgaz ithalatına bağımlı olması yanında petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın döviz fiyatlarındaki artışlar da artık bir faktör olarak devreye girmektedir. Ayrıca kentsel gaz dağıtım şirketlerinin birim hizmet ve amortisman bedellerinin yüksek tutulması da sürekli fiyat artışlarına yol açmaktadır.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi bu durumdan çıkış için şu temel adımların atılmasını önermektedir:

• BOTAŞ mutlaka verimli olarak çalıştırılmalı, iktidara yakın belediyelerin başarılı gözükmesi için BOTAŞ‘ın kaynaklarının kullanılmasından vazgeçilmeli, Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin borçları ivedilikle tahsil edilmelidir.
• Türkiye, doğalgaz temin/alım/ithalatı, arama, yerli üretim ve tüketim politikalarını kamusal çıkarları gözeten bir anlayışla doğru bir şekilde oluşturmalı, iflas etmiş olan özelleştirme, küçültme, parçalama politikalarını terk edilerek, kamusal merkezi planlamaya geçilmelidir.
• Arz güvenliği ve ithalatta arz çeşitliliği sağlanmalı, Rusya ve İran‘a bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışmalar yürütülmeli; güvenilir yeni kaynaklardan arz çeşitlendirilmesi sağlanmalı; Azerbaycan‘dan yapılacak ithalatın artırılma olanakları araştırılmalı; Türkmenistan‘dan ülkemize doğru boru hattı tesisi çalışmalarına hız verilmeli; Mısır‘dan gelen boru hattı çalışmaları sonuçlandırılmalıdır. TPAO eliyle Türkmenistan, Kazakistan, İran v.b. ülkelerle ortak üretim anlaşmaları yapılmalıdır. Kriz durumları için uygulanabilir acil eylem planları hazırlanmalıdır.
• Arz güvenliği açısından doğalgaz depolama kapasitesi acilen artırılmalıdır.
• Enerji verimliliği temel bir enerji politikası olarak benimsenmelidir.
• Yurtiçi doğalgaz arama çalışmaları artırılmalı ve mevcut kaynakların ülke çıkarları gözetilerek işletilmesi için yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
•  TPAO‘nun Karadeniz ve ülke bütünündeki doğalgaz ve petrol arama çalışmaları desteklenmelidir.
• TPAO ve BOTAŞ birleştirilmeli; doğalgaz depolama tesisleri ve doğalgaz iletim hatları özerk bir kamusal yapı bünyesine alınmalıdır.
• Doğalgaz alım sözleşmelerinin devredilmesi uygulaması sona ermelidir. Doğal Gaz Piyasası Yasası‘nda değişiklik yapılarak ithalat kısıtlamaları kaldırılmalı ve BOTAŞ‘ın mevcut doğalgaz sözleşmelerinin özel kuruluşlara devrine son verilmelidir.
• Doğalgaz fiyatları üzerindeki %18 KDV %1‘e düşürülmeli, ÖTV kaldırılmalıdır. İthal edilen doğal gazın alım fiyatlarında gerçekleşebilecek düşüşler, anında tüketicilere yansıtılmalıdır.
• Yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları etkin bir şekilde değerlendirilmeli ve gerekli yatırımlar ivedilikle yapılmalıdır. 05/11/2008

TMMOB
Makina Mühendisleri Odası
Bursa Şube Yönetim Kurulu