Corona Virüs Vakasından Hareketle Hastaneler ve Toplu Bulunulan Mekanlarda Yapılması Gereken Bazı Acil Düzenlemelere Dair Önerilerimiz

“Yetkililerin açıklamalarından Corona Virüs vakasının ülkemizde de her gün katlanarak artığını ve ölümlerin gerçekleşmeye başladığını dikkatle izliyoruz.

20.03.2020 tarihi itibariyle Sağlık bakanlığı genelgesiyle ‘Sağlık kurumlarına müracaat eden hastaların, Kovid-19 tanısı kesinleşinceye kadar Sağlık Bakanlığı hastaneleri, devlet ve vakıf üniversitesi hastaneleri ile tüm özel sağlık kuruluşlarınca kabul ve tedavi süreçlerinin yapılması zorunludur' denildi.  Buradan hareketle ;

Kamu kuruluşu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Makina Mühendisleri Odası (MMO), olarak meslek ve uzmanlık alanlarımızdan hareketle aşağıdaki açıklamayı kamuoyunun dikkatine sunuyoruz.

Daha önce birçok kez sunduğumuz hastanelerin iklimlendirme (ısıtma, soğutma, havalandırma) tesisatı ile ilgili görüş ve önerilerimizi Corona Virüs önlemleri bağlamında toplu bulunulan mekanları da içerecek şekilde kamoyu ile paylaşmayı kamusal hizmet sorumluluğumuz gereği olarak yerine getiriyor ve yetkililerce dikkate alınmasını diliyoruz. Bu konuda havalandırma sistemleriyle ilgili standartları içeren teknik bir yayınımız bulunduğunu da belirtmek isteriz. (“Hastane İklimlendirme Tesisatı ve Denetim Esasları”, MMO Yayın No 481/2)

Corona Virüsü ve diğer bulaşıcı hastalıklar konusunda sağlık merkezlerimizin hazır olup olmadığını bilmiyoruz. Bu nedenle meslek disiplinimizi ilgilendiren iklimlendirme ve atık su sistemleri ile diğer teknik gerekliliklere dair önerilerimizi dile getireceğiz.

Bazı hastanelerimizde izole odaların olduğunu ancak yeterli sayıda olmadığı bilinmektedir. Diğer yandan izole odaların iklimlendirme sistemlerinin nasıl tasarlanacağı ve yapımı çok önemli bir konudur. Dünyada sağlık kuruluşlarının mimarisi ve tasarım kriterleri olarak belirlenen temiz oda standartları, işletme şartları ve standart işletme prosedürleri, çapraz ve hava yoluyla hastalıkların bulaşmasını önlemek için yapının mimarisi ve havalandırmasına yönelik standartların uygulanıp uygulanmadığı mutlaka denetlenmeli, bakım ve periyodik kontrolleri tekniğine uygun olarak yapılmalıdır. Corona virüsünün sadece hastanelerde yatan hastaları değil ayakta tedavi görenler, ziyaretçiler, refakatçiler ve hastane çalışanları için büyük tehlike yaratacağı bilinmektedir. Dolayısıyla bulaşıcı hastalık taşıdığı düşünülen hastaların izolasyonu için hastanelerin hasta, ziyaretçi, personel yoğunluğundan uzak alanlarında enfeksiyon odaları yada izolasyon odaları bulunması gerekli önlemler arasındadır.

Uluslararası standartlarda üç tip izole oda tanımı vardır.

1. Enfeksiyon kapma riski olan hastalar için. Yani yanık tedavisi gören ya da organ nakli yapılan hastalar gibi her an enfeksiyon kapabilme riski olan hastalar için yapılan izole odalar. Bunlara pozitif basınçlı izole odalar diyoruz. Yani havanın odanın içinden dışarıya doğru yayıldığı odalar.

2. Enfeksiyon yayma riski olan hastalar için şu anki Corona gibi bulaşıcı hastalıklar için yapılan izole odalardır. Bu odalarda iklimlendirme ve havalandırma sistemi, negatif basıncı sağlayacak şekilde, yani havanın dışarıdan odanın içine doğru yayılmasına yönelik olarak tasarlanır.

3. Çok az rastlanan kombine tip odalar denilen, enfeksiyon kapma ve aynı zamanda yayma riski de olan hastalar için yapılan ve sızdırmaz odalar olarak da anılan özel odalar.

700-3.000 yataklı şehir hastanelerinde odaların yüzde 2-3’ünün izole oda olarak tasarlandığı bilinmektedir. Bunların bir kısmı pozitif basınçlı, bir kısmı da negatif basınçlı olarak tasarlandığından hastanelerimizdeki negatif basınçlı odalar oranı yüzde 1 civarındadır denilebilir. Ancak mevcut negatif basınçlı izole odaların, Corona Virüsü gibi çok yaygın ve hızlı şekilde yayılan virüsleri taşıyan hastalara hizmet verebilecek nitelikte olduğu tartışmalıdır. Dolayısıyla bu tip virüsü taşıyan hastaların 700-3.000 yataklı hastanelerde tedavi edilmesi risk taşımaktadır. Bu nedenle Corona gibi virüslerle başa çıkabilmek için hastaneler ve sağlık merkezlerinin nasıl tasarlanması gerektiği konusunda birkaç önemli noktaya değinmek istiyoruz.

Önerimiz büyük hastaneler yerine, mevcut ve bazıları 100-150 yataklı olan küçük hastaneleri esas alarak enfeksiyonla mücadele amaçlı İzolasyon Hastaneleri (karantina hastaneleri) tasarlamak ya da mevcut hastanelerden bazılarını karantina hastaneleri haline dönüştürmektir. 100-150 yataklı bir hastanenin havalandırma ve iklimlendirme tesisini, komple negatif basınçta tutacak şekilde yeniden tasarlayıp, hızlı bir şekilde uygulaması yapılabilir.

Diğer yandan, Corona Virüsünün aynı zamanda dışkı ve idrar yoluyla bulaşma riski de gözetilerek atık suların özel havuzlarda bekletilip, yeni özel sistemlerle deşarj edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca önerilen ve tamamı enfeksiyonlarla mücadeleye yönelik 100-150 yataklı karantina hastanelerinin bilgi ve işletme birikimi ile özel tıbbi giysi ve donanıma sahip olması da önemlidir. Bu hastaneler olağan zamanlarda normal hastane hizmeti verebilirler, ihtiyaç halinde, hızlı bir şekilde iklimlendirme ve atık su tesisatında düzenlemeler yapılarak karantina hastaneleri haline dönüştürülmesi mümkündür. Önerdiğimiz bu tip hastanelerin oluşturulması ve sayısının artırılması gerekmektedir. Sağlık Bakanlığı acilen ilgili uzmanlarla bir araya gelerek mevcut hastanelerin, karantina (enfeksiyonla mücadele merkezi) hastanelerine dönüştürülmesine yönelik projelere başlamalıdır.

Diğer taraftan Corona Virüsünün hızlı yayıldığını dikkate alarak özellikle iklimlendirme tesisatıyla ilgili önlemlerin yaşamsal öneme sahip olduğunu belirtmek isteriz. Hastaneler, oteller, alışveriş merkezleri, okullar, iş merkezleri, büyük ofisler, uçaklar, trenler gibi genel ve büyük hacimli mahallerin iklimlendirme tesisatlarında uygun düzenlemeler ve ayrıca bunların bakım ve periyodik muayeneleri tekniğine uygun olarak yapılmalıdır.

Bu konuda hastaneler ve tüm sağlık merkezleri, ilgili kurum ve kuruluşlardan destek alarak gerekli iyileştirmeleri yapmalı; ayrıca hastanelerin bakım personeli ve ilgili bakım firmalarının elemanları uygulama konusunda eğitilmelidir. 

İlgilere ve kamuoyuna saygı ile duyururuz.”

Fikri DÜŞÜNCELİ

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

Bursa Şube Yönetim Kurulu Başkanı