Hastane Yangınlarının Nedeni Denetimsizliktir

TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO) Bursa Şubesi hastanelerde çıkan yangınlara ilişkin basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamayı MMO Bursa Şube Yönetim Kurulu Başkanı Fikri Düşünceli yaptı.

05 Nisan 2018 tarihinde İstanbul'da Gaziosmanpaşa Taksim İlkyardım Hastanesi'nin inşaat halindeki binasında, ardından da 14 Nisan 2018 tarihinde Bursa Nilüfer'de Dörtçelik Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde çıkan yangınlarda, yoğun duman nedeniyle panik yaşanırken, hastaların başka hastanelere ve güvenli alanlara nakledildiğini belirten Düşünceli, “Her iki hastanenin çatı katında başlayan yangınlarda can kaybının olmaması sevindirirken, Gaziosmanpaşa Taksim İlkyardım Hastanesi'nin 8.katındaki yoğun bakım ünitesindeki hastalarının birçoğunun tahliye edilememesi de, 26 Mayıs 2009 tarihinde “Acil Durum Tahliyesi” konusundaki eksiklik nedeniyle 8 kişinin hayatını kaybettiği Bursa Şevket Yılmaz Hastanesi'nde meydana gelen yangını hatırlattı” ifadelerini kullandı.

Ülkemizde binalarda yangına karşı alınacak önlemler; önce 19 Aralık 2007 tarih ve 26735 sayılı, ardından da 09 Eylül 2009 tarih ve 27344 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak revize edilen Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik ile düzenlendiğini söyleyen Düşünceli, “Yönetmeliğin ilgili maddelerinde; binalarda tesis edilmesi zorunlu yapı malzemeleri, söndürme, algılama ve uyarı sistemleri, sistemler için gerekli bakım ve periyodik denetimler ile denetim kriterleri belirtilmektedir. Ancak bu denetimlerin halen ülke düzeyinde neredeyse hiç yapılmadığı gözlenmektedir” dedi.

“Bursa'da da Odamızın etkin katkı koyduğu Bursa Valiliği İl Yangın Denetim Heyetinin 23 Ekim 2003 tarihinde başlayan ve en son 28 Mart 2013 tarihine kadar 10yıllık süreçte gerçekleştirdiği Yangın Denetimlerinde; hastaneler, öğrenci yurtları, okullar, tarihi yapılar, oteller, dersaneler, huzurevleri, alışveriş merkezleri gibi toplamda yüzlerle ifade edilen yer denetlenmiştir” ifadelerini kullanan Düşünceli açıklamaya şöyle devam etti:

“Bursa'daki bu denetimlerde; binaların onaylı projesine uygun yapılmadığı, elektrik tesisatlarının ve yangın merdivenlerinin uygun olmadığı, yangın algılama sistemlerinin yok veya çalışır halde olmadığı, zeminlerinin kolay yanıcı ve yoğun zehirli gaz çıkışına neden olan malzemelerle kaplı olduğu, yangın merdivenlerinin kolay yanıcı malzemelerin deposu gibi kullanıldığı, yangın tatbikatlarının yapılmadığı, kazan dairelerinin uygun olmadığı, elektrikle çalışan tüm cihazların aşırı yüklenmesi sonucu sigortanın elektrik akımını keserek, yangının çıkmasını önleyen kaçak akım rölelerinin ise çoğunda tesis edilmediği gözlenmiştir.

Bu sürece kadar yapılan denetimler göstermiştir ki, öncelikle belirtilen tüm yerler ilk denetim sonrası verilecek süreler sonunda tekrar denetlenmeli, gereğini yerine getirmeyenler hakkında cezai işlem mutlaka uygulanmalıdır. Bu denetimler, Valilik makamı tarafından görevlendirilmiş ve yetkilendirilmiş, tüm mesaisini bu işe veren, profesyonel uzman ekiplerle gerçekleştirilmelidir. Denetim ekibi sayısı da, tüm verilere göre (okul, hastane, yurt, firma vb. sayısı, bölgeleri) hesaplanarak belirlenmelidir.

Denetimlerin il genelindeki tüm işletmeleri de içerecek şekilde yaygınlaştırılması ancak profesyonel bir anlayışla, tam gün bu denetimlerde görev yapacak ve işi tamamen denetim olacak; Mimar, İnşaat Mühendisi, Makina Mühendisi, Elektrik Mühendisi ve İtfaiye Daire Başkanlığından bir uzmanın katılacağı bir ekiple olabilecektir. Geçen 10 yıllık süreçte saptanan eksikliklerinin giderilmesi için ne gibi çalışmaların yapıldığı, ilgililer hakkında herhangibir işlem yapılıp yapılmadığı da tarafımızdan bilinmemektedir. Bakanlığın istemiyle 10.01.2013 tarihinde başlayan ve süre verilmek üzere 3. kez denetlenen Bursa'daki Özel Hastanelere, ne gibi yaptırımlar uygulandığı da tarafımızdan bilinmemektedir.

Hastanelerde ve yurtlarda çıkan yangınların, ihmaller zincirinin, kuralsızlığın ve denetimsizliğin bir sonucu olduğu ortadadır. Soruyoruz: Başta hastaneler, eğitim ve ilişkili binalar olmak üzere kamusal yapılarda yangın önlemlerini almak ve sürekli kılmak için daha kaç yangının olması ve kaç canımızın kaybedilmesi gerekecektir?

İnsanlarımızın toplu olarak bulunduğu binalar, özellikle hastanelerimiz insan sağlığını ve can güvenliğini garanti altına alacak tesisatlarla donatılmak zorundadır. Bu tesisatların da ulusal, uluslararası teknik mevzuatlar kapsamında tesis edilmesinin yanı sıra yine uluslararası kabul görmüş teknik şartnameler ve yönetmelikler çerçevesinde sürekli olarak bakım ve periyodik kontrollerinin gerçekleştirilmelerinin sağlanarak işletilmesi gerekmektedir.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası olarak, her türlü yapı denetim mevzuatının dışında tutulan kamuya ait başta kamu ve özel hastaneleri ile okul ve yurtların zorunlu olan yangın denetimlerinin yanısıra basınçlı kap kapsamındaki kazanlarının, otoklavlarının, kompresörlerinin, tıbbi gaz tanklarının, kaldırma makinaları kapsamındaki asansörlerinin, periyodik kontrol ve testlerinin takibinin, bağımsız kuruluşlar tarafından yapılarak, yıllık denetimlere tabi tutulmasını; denetimlerde eksiklikleri saptanan hastane, okul ve yurtların iyileştirme çalışmalarının, planlı bir şekilde ve süratle yerine getirilmesi gerektiğini bir kez daha kamuoyuna saygılarımızla sunarız.”

BİLGİ NOTU

Odamızın 2003 yılından beri Bursa'da gerçekleştirilen Bursa Valiliği İl Yangın Denetim Heyetinde aktif olarak görev yapan Odamızın, Yangın Denetimleri ile ilgili ilimizde yapılan çalışmalar hakkında görüş ve önerileri, aşağıda başlıklar halinde sunulmuştur.

1. BURSA VALİLİĞİ İL YANGIN DENETİM HEYETİ KURULUŞU:

“Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği” gereği İlimizde ilk kez 31/12/2002 tarihinde Valilik “Olur”u ile oluşturulan ve çalışmalarına 23 Ekim 2003 tarihinde başlayan; TMMOB'a bağlı Makina, Elektrik ve Kimya Mühendisleri Odası Bursa Şubelerinde görevli uzmanların da etkin katkı koyduğu Bursa Valiliği  İl Yangın Denetim Heyeti, çalışmalarını yürüttüğü 2003-2004 döneminde, ilimizdeki 17 adet Kamu Kurum ve Kuruluşu ile özel sektör işletmesini denetlemiştir.

2. 2005/2006 DÖNEMİ:

Bu denetimler 2005 yılında Osmangazi İlçe Sivil Savunma Müdürlüğü, 2006 yılında ise Mudanya İlçe Sivil Savunma Memurluğu istemleriyle, dar kapsamda gerçekleştirilmiştir.

3. ŞEVKET YILMAZ HASTANESİ YANGINI-2009/2010 DÖNEMİ:

26/05/2009 tarihinde Şevket Yılmaz Hastanesi'nde meydana gelen yangının ardından; Bursa Valiliği'nin 04/06/2009 tarih ve 12342 sayılı “Olur”u ile Bursa Valiliği  İl Yangın Denetim Heyetleri, bu kez 3 adet olarak oluşturulmuştur. Bayındırlık İl Müdürlüğü Başkanlığında oluşturulan Heyetlerde; Müdürlük bünyesindeki Mimar-Mühendislerin yanısıra, BBB İtfaiye Daire Başkanlığı, TMMOB'a bağlı ilgili Meslek Odalarında görevli; Makina ve Elektrik Mühendislerinin etkin katkı ve katılımları ile zaman zaman Kimya Mühendisleri ve Mimarların katılımıyla,  Haziran 2010'a kadar görev yapmışlardır.

22 ana başlıktan oluşan denetim çizelgesine göre, il genelinde yapılan Yangın Denetimlerinde; kamu ve özel hastanelerinin yanısıra, öğrenci yurtları, yaşlı bakım evleri ve huzurevleri denetlenmiştir. Ancak denetime katılan kamu görevlileri için, bu çalışmaların ek yük getirmesi nedeniyle, Haziran 2010'da, denetim çalışmaları sonlandırılmıştır.

4. BURSA DEVLET HASTANESİ VE TIP FAKÜLTESİ HASTANELERİ YANGINI - 2010/2012 DÖNEMİ:

21/09/2010 tarihinde, aynı gün içinde meydana gelen Bursa Devlet Hastanesi ve Tıp Fakültesi Hastanesi yangınları sonrası, Bursa Valiliği'nin 01/10/2010 tarih ve 970 sayılı yazısı ile kentimizde 2. tur yangın denetimleri başlatılmıştır. 19 Nisan 2012 tarihine kadar süren bu denetimlerde hastanelerin yanısıra okullar, yurtlar gibi genç ve çocukların bulunduğu binalar, yaşlı bakım evleri, tarihi yapılar denetlenmiştir.   Yangınların önlenmesi ve her türlü önleme karşın yangın oluştuğunda zararların en aza indirilmesi amacıyla oluşturulan  “Yangın Denetleme Heyet”leri bu dönemde  toplamda yüze yakın yeri denetlemiştir. Bu kapsamda Bursa ve ilçelerindeki hastanelerin tümü ve öğrenci yurtlarının büyük çoğunluğu denetlenmiştir.

5. ÖZEL HASTANELER DENETİMİ - 2013:

2013 yılında ise bu kez İlimizdeki özel hastanelerin Yangın Denetimleri, Sağlık Bakanlığı'nın 08.10.2012 tarih ve 25721 sayılı yazısı doğrultusunda; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Afet İl Müdürlüğü, BBB İtfaiye Daire Başkanlığı ile TMMOB Makina ve Elektrik Mühendisleri Odası uzmanlarının katılımı ile gerçekleştirilmiştir. 10.01.2013 tarihinde başlayan ve 28.03.2013 tarihinde tamamlanan denetimlerde 16 adet Özel Hastanenin yanısıra; Bursa Teknik Ünivesitesi, İl Özel İdaresine ait yurt, restorasyon çalışmaları süren tarihi Umurbey Camii ve yine onarım çalışmaları başlayan Mudanya Mütareke binası olmak üzere toplam 20 adet binanın Yangın Denetimleri gerçekleştirilmiş, raporları hazırlanarak Valilik makamına iletilmiştir. Bu denetimlerde de raportör olarak görev yapan Odamız, etkin katkı ve katılım sağlamıştır.

6. SONUÇ VE DENETİM YÖNTEMİ ÖNERİLERİ:

Yaklaşık 10 yıllık denetim süreçlerinde, Şubemiz kendi bünyesinde profesyonel ve tam zamanlı olarak en üst düzeyde görev yapan uzmanlarını görevlendirmiştir.

Yangın Denetim Heyetinin İlimizde 23 Ekim 2003 tarihinde başlayan ve en son 28 Mart 2013 tarihine kadar 10 yıllık süreçte gerçekleştirdiği yangın denetimlerinde; hastaneler, öğrenci yurtları, okullar, tarihi yapılar, oteller, dersaneler, huzurevleri, alışveriş merkezleri gibi toplamda yüzlerle ifade edilen yerleri denetlemiştir.

Aslında il düzeyine baktığımızda sadece okul, dershane ve hastaneleri kattığımızda bile binlerle ifade edilen yerlerin; kısa bir süre için 3 adete çıkan denetim heyetlerinin, haftanın bir günü yapacakları Yangın Denetimleri ile denetimlerinin sağlanabilmesi, matematiksel olarak da mümkün görünmemektedir. Kaldı ki halkın yoğun bulunduğu alışveriş merkezleri, petrol/LPG istasyonları ile Organize Sanayi Bölgelerinde yangın riski yüksek fabrikaların, yine binlerle ifade edilen sayıları göz önüne alındığında,  birinci tur ilk yangın denetimlerinin bile bu şekilde uygulanan bir yöntemle bitirilmesi mümkün görünmemektedir.

Bu sürece kadar yapılan denetimler göstermiştir ki, öncelikle belirtilen tüm yerler ilk denetim sonrası verilecek süreler sonunda tekrar denetlenmeli, gereğini yerine getirmeyenler hakkında cezai işlem mutlaka uygulanmalıdır. Bu denetimler, Valilik makamı tarafından görevlendirilmiş ve yetkilendirilmiş, tüm mesaisini bu işe veren, profesyonel uzman ekiplerle gerçekleştirilmelidir. Denetim ekibi sayısı da, tüm verilere göre (okul, hastane, firma vb. sayısı, bölgeleri) hesaplanarak belirlenmelidir.

Denetimlerin il genelindeki tüm işletmeleri de içerecek şekilde yaygınlaştırılması ancak profesyonel bir anlayışla, tam gün bu denetimlerde görev yapacak ve işi tamamen denetim olacak; Mimar, İnşaat Mühendisi, Makina Mühendisi, Elektrik Mühendisi ve İtfaiye Daire Başkanlığından bir uzmanın katılacağı bir ekiple olabilecektir. Geçen 10 yıllık süreçte hazırlanan raporların sonucu herhangibir işlem yapılıp, yapılmadığı; saptanan eksikliklerinin giderilmesi için ne gibi çalışmaların yapıldığı da tarafımızdan bilinmemektedir. Bakanlığın istemiyle süre verilmek üzere 3. kez denetlenen özel hastanelere ne gibi yaptırımlar uygulanacağı da tarafımızdan beklenmektedir. 

Sadece yasak savma amaçlı bir çalışmanın, ülke ve toplumumuz için yararlı olmayacaktır. Bu süreçte belli bir olgunluğa ulaşan çalışmaların, yukarıda tariflenen şekil ve yapıda olması sağlanmalıdır. Odamızın ilimizde yangın denetimleriyle ilgili olarak 10 yıllık süreçte, ülke ve toplum yararı için görevlerini fazlasıyla yerine getirmiştir.

Tüm bu denetimlerin sağlıklı olarak yapılması, ancak yukarıda belirttiğimiz kriterlere göre Afet ve Acil Durum Müdürlüğü bünyesinde oluşturulacak, yukarıda tanımlanan özellikteki profesyonel kadrolarla yapılabileceğini belirtiriz.