YENİ TÜRK PETROL KANUNU, MİLLİ MENFAATLERİMİZİN ULUSLARARASI TEKELLERE TESLİMİYETİDİR…

×

Hata mesajı

  • Notice: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 771 satırı) içinde Undefined index: 3.0.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 777 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 781 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 841 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.
Eskişehir Şubesi

6326 Sayılı Petrol Kanunu‘nu değiştiren Türk Petrol Kanunu Tasarısı, TBMM ‘de görüşülerek 30 Mayıs 2013 tarihinde kabul edilmiş ve 11 Haziran 2013 tarihli  Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130611-5.htm

 

6326 Sayılı Petrol Yasası 1954 yılında  çıkarılmış ve bu yasaya dayalı olarak Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) kurulmuştur. Kamu şirketi TPAO, kuruluş yasasındaki hükme dayanarak, zamanla ham petrol rafinajı, taşıma, pazarlama, petrokimya ve gübre sanayi alanlarında faaliyet yürüten şirketler kurarak öngörülen dikey entegre yapıyı dünyadaki uygulamalar paralelinde gerçekleştirmiştir.

Ülkemizde benimsenen özelleştirme politikaları çerçevesinde, 1980‘li yılların ikinci yarısından başlayarak entegre yapının gelir getiren zincirlerindeki TÜPRAŞ, POAŞ, DİTAŞ, PETKİM, İGSAŞ özelleştirme kapsamına alınarak, BOTAŞ ise teşekkül haline getirilerek TPAO‘nun bağlı ortaklıkları statüsünden çıkarılmıştır. Dikey entegre yapının parçalanarak sona ermesiyle, rafinaj, petrol ürünlerini pazarlama/dağıtım, petrokimya, boru hatlarıyla ham petrol/doğal gaz taşımacılığı TPAO‘nun faaliyet konusu olmaktan çıkmıştır. TPAO‘nun faaliyet alanı, petrol/doğal gaz arama, sondaj ve üretim ile sınırlı hale gelmiştir. Dünyada neo-liberal politikaların yaygınlaşmasına karşın birçok ülkede petrol sektöründeki kamu işletmeleri varlığını sürdürür ve entegre yapıları korunurken, temel enerji kaynağımız petrol sektöründe TPAO, adeta kolsuz-kanatsız hale getirilmiştir. Petrol sektöründe gerçekleştirilen özelleştirmeler, herhangi bir üretim-tüketim projeksiyonuna dayanmadan, ülkemizin toplumsal ve iktisadi çıkarları gözetilmeden yani sektörel herhangi bir planlama yapılmadan gerçekleştirilmiştir. Kamunun varlığının büyük ölçüde zayıflatıldığı sektörde, bazı halkalarda kamu varlığı tümüyle sona ermiştir.

Ülkemizde yurtiçi petrol üretimi, toplam petrol tüketiminin oldukça düşük bir kısmını karşılayabildiği için bu üründe ihtiyacın büyük bir bölümü ithalatla karşılanmaktadır. Ülkemizin petrol ve petrol ürünleri ile doğal gaz ithalatına ödediği meblağ yıllar içerisinde katlanarak artmaktadır. Ülkemiz, ithal ettiği petrol ve doğalgaza yüz milyarlarca dolar döviz ödemiştir. Bu tablo, ülkemizde her damla petrolün en etkin şekilde değerlendirilerek yüksek katma değerli ürünlere dönüştürülmesi gereğini bir kez daha ortaya koymaktadır. Bu da ancak, petrol sektöründe dikey entegrasyonun geçmişte olduğu gibi kamu eliyle yeniden sağlanması ile mümkündür. Enerji ihtiyacımız ve ülke ekonomisinin koşulları, sektörün üretimden rafinaja, petrokimyadan akaryakıt dağıtıma, kamucu yeni bir atılımı zorunlu kılmaktadır.

Ülkemizin yeraltı kaynaklarının kamu yararı doğrultusunda, kamu eliyle, çevreye duyarlı bir şekilde aranıp bulunması ve halkımızın menfaatleri doğrultusunda değerlendirilmesi gerekirken "Yeni Türk Petrol Kanununu" ile; 

- Milli menfaat, ifadesi tasarının sadece amaç maddesinde göstermelik olarak yer almıştır. Oysa mevcut yasanın temel kriteri olan ‘petrol arama ve üretim talebinin milli menfaatlere uygun olması‘ koşulu yeni kanunda yer almamış, böylece ülke çıkarını gözetme anlayışı terk edilmiştir.

-  Yabancı devlet şirketlerinin petrol faaliyetinde bulunabilmeleri için aranan Bakanlar Kurulu Kararı kaldırılarak, arama ve üretim faaliyetlerinde yabancı devletlerin hakimiyetinin önü açılmıştır.

-  "Devlet adına arama ve işletme ruhsatı alma hakkı TPAO`na aittir" hükmü yasadan çıkarılmıştır. Süresi dolan petrol üretim sahalarının (tüm dünyada olduğu gibi) devlet adına üretime devam etmesi için TPAO`ya verilmesini öngören yasa maddesi kaldırılmış, bu sahaların özel sektör şirketlerine sunulmasının önü açılmıştır.

-  Petrol arama ruhsatı için yapılacak başvurularda aranan, teknik yeterliliğe ve tecrübeye sahip olunma şartı kaldırılarak, yetkin olmayan şirketlere ruhsat verilmesinin önü açılmaktadır.

-  Petrol hakkı sahiplerinin safi kazançları üzerinden ödemekle yükümlü bulundukları vergiler ve hissedarları adına yapmaları gereken gelir vergileri kesintisi toplamı, yüzde 55 ile sınırlandırılarak vergi imtiyazı sağlanmıştır. Petrol işlemleriyle birlikte diğer faaliyetlerde bulunan petrol hakkı sahiplerinin petrol işlemlerine ait faaliyetleri, diğer faaliyetlerinden ayrı olarak muhasebe kayıtlarında izlenecek ve vergilendirilecek. Esas faaliyetleri bu kanuna göre petrol işlemi olan iki veya daha fazla petrol hakkı sahibi, aralarında bir ortaklık oluştursa bile ayrı ayrı vergiye tabi olacak.

-  Yabancı petrol şirketi sahibi, sermayesine mahsuben her zaman transfer talebinde bulunabilecek. Petrol hakkı sahibi ihraç ettiği petrolden sağladığı dövizi yurtdışında muhafaza edebilecek. Bu döviz tutarı, Türkiye`ye ithal edilmiş sermaye ile bunu aşan net kıymetlerin transferinden mahsup edilecek

-  Stratejik bir hammadenin aranması ve üretiminde yerli personel çalıştırma zorunluluğu kaldırılmış,tecrübeyi arttırmanın yolları tıkanmıştır.

-  Orman sayılan yerlere ilave olarak milli parklarda dahi petrol arama ve üretimi yapılmasının önü açılmıştır.

 

Oysa" Türk Petrol Kanunu"nun  ulusal çıkarlar ve kamu yararı göz önüne alınarak düzenlenmesi gerekirdi;

- Devlet petrol arama sektöründe mutlaka yer almalıdır ve yasa içerisinde TPAO bu yetki ile donatılmalıdır.

- Türk Petrol Kanunu sonrasında TPAO Kanunu geçmişte olduğu gibi idari ve mali yönden özerk, yapısal anlamda entegrasyona imkan tanıyacak ve uluslararası alanda rekabet edecek şekilde çıkarılarak yürürlüğe konulmalıdır.

- Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, teknik ve mali yönden güçlendirilmeli, denetimde mükemmeliyeti sağlayacak yapılanmaya kavuşturulmalı, yatırımcıları doğru yönlendirecek bilgi veri paketlerinin oluşturulması ve bunlara kısa sürede ulaşılabilmesi sağlanmalıdır.

-  Süresi dolan İşletme ruhsatlarında müzayedeye çıkarılmasında esas, servis anlaşması modeli olmalıdır.

-  İstihdamda çoğunluk yerli işçide olmalı sektördeki  iş deneyimi ve ulusal kabiliyetlerimizin geliştirilmesinin önü açılmalı.

-  Orman ve milli parklarda dahi petrol aranmasının önüne geçilmelidir.

              Saygılarımızla,

TMMOB Makina Mühendisleri Odası  

          Eskişehir Şubesi         

          Yönetim Kurulu