KIŞ ve SOBALARIN KURULMA ZAMANI GELDİ

Her yıl sonbahar ve kış aylarında, yüzlerce vatandaşımız soba zehirlenmeleri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Özellikle kış aylarına girdiğimiz ve sobaların kurulacağı bu günlerde, Makina Mühendisleri Odası olarak, kamuoyunu ve halkımızı bilgilendirme ihtiyacı duymaktayız.

Bu nedenle aşağıdaki bilgilerin topluma yayılması önem taşımaktadır.

SOBANIN KURULMASINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

•·     Soba mutlaka standartlara uygun bir şekilde üretilmiş olmalıdır. ( TSE belgeli olmalıdır. )

•·     Soba, kapasitesine uygun bir odada kullanılmalıdır.

•·     Sobadan en verimli bir şekilde faydalanmak için soba, pencereye  (dış duvara) yakın bir yere kurulmalıdır.

•·     Sobanın ısı yüzeyinin arttırılması için çoklu baca elemanı kullanılabilir.

•·     Soba sıcaktan etkilenmeyen, yanmaz bir levha ya da tercihen mermer üzerine yerleştirilmelidir.

•·     Soba ısısından iyi yararlanabilmek için duvara çok yakın kurulmamalıdır. Soba ile en yakın duvar arasındaki açıklık en az 50 cm olmalıdır. Ayrıca duvara yansıtıcı plaka konulması verimi artırır.

•·     Soba borusu bacaya, baca kesitini daraltmayacak şekilde montaj edilmelidir.

•·     Soba boruları mümkün olduğunca kısa ve düşey doğrultuda olmalı, yatay borular bacaya hafif bir eğimle döşenmelidir.

•·     Uzun yatay boruların kullanımından kaçınılmalıdır. Boruların yatay mesafesi en fazla 2 m. olmalıdır. En fazla 2 adet dirsek kullanılmalıdır.

•·     Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalıdır.

•·     Bacalar (zemin dairelerde) muhakkak döşemeden başlanılarak yapılmalı ve alt kısımda temizleme kapağı olmalıdır.

•·     Binanın çevresinde yüksek yapılar veya ağaç gibi engeller mevcutsa rüzgârlı havalarda hava akışı yüksekten alçağa doğru olacağından böyle durumlarda sık sık baca tepmesi meydana gelir, bu da soba zehirlenmelerine neden olur. Bunun önüne geçilebilmesi için bina bacası ile yüksek engel arasındaki mesafe en az 6 m. olmalıdır.

•·     Dumanın geri tepmesini önlemek için bacanın en üst noktasının, çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksek olması sağlanmalı ve en üst noktaya baca şapkası takılmalıdır.

•·     Sobanın bulunduğu oda sürekli havalandırılmalıdır. Örneğin odanın iç kapısı yarım açık bırakılabilir. 

•·     Sobanın yatak odaları veya banyoya kurulması durumunda mutlaka gerekli önlemler alınmalı ve mahal sürekli havalandırılmalıdır.

SOBALARIN TEMİZLİK ve BAKIMI NASIL YAPILMALIDIR?

•·     Sobaların düzenli olarak temizlenmesi ve bakımı, bir yandan yakıtın daha verimli yanmasına (yakıt tasarrufuna) diğer yandan da çevreye zarar veren baca gazlarının azalmasına neden olur. Bundan dolayı sobaların temizlik ve bakımına özen gösterilmelidir.

•·     Sobanın her yanıştan önce külü, kül silkme kolu kullanılarak, kül kutusuna toplanmalı ve dışarı alınmalıdır.

•·     Izgara üzerinde biriken cüruflar ızgarayı tıkar ve böylece yanma için gerekli olan havanın ızgaradan yanma odasına geçmesini engeller. Izgaranın üzerinde cüruf olup olmadığı kontrol edilmeli ve maşa ile temizlenmelidir.

•·     Ayrıca sobanın iç duvarlarına yapılan cüruflar varsa bunlar da zaman zaman temizlenmelidir.

•·     Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar zehirlenmelere ve yangınlara neden olur. Bacalar, kömür gibi fazla miktarda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde 2 ayda bir, diğer yakıtlar (sıvı ve gaz gibi) kullandığı takdirde ise 3 ayda bir temizlettirilmelidir. Baca çekişi ve bacanın kirliliği mum alevi ile kontrol edilebilir.

SOBA KULLANIMINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

•·     Sobada eksik yanma sonucu oluşan karbon monoksit gibi zararlı gazların oda içine sızması sonucu karbon monoksit zehirlenmeleri meydana gelmektedir. Baş ağrısı, baş dönmesi ve halsizlikle başlayan zehirlenme de alınacak ilk önlem kapı ve pencereler açılarak ortama taze hava girmesi sağlanmalıdır. Soba zehirlenmelerine maruz kalmamak için aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekmektedir.

•·     Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır, böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak bacadan sobayı terk ederler.

•·     Soba aşırı doldurulmamalıdır, aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar.

•·     Kömürü tutuşturmak için üzerine az miktarda kâğıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır.

•·     Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, konulacak yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir.

•·     Soba yakıtla beslenirken, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar.

•·     Sobanın söndüğünden emin olunmadan veya odanın sürekli havalandırması sağlanmadan sobalı odada yatılmamalıdır.

•·     Lodoslu havalarda soba yakılmamasına özen gösterilmelidir. Soba zehirlenmelerin büyük çoğunluğu lodoslu havalarda yakılan sobalardan kaynaklanmaktadır. Yakılacaksa da mutlaka gerekli önlemler alınmalıdır.       

                                                                                                             Saygılarımızla 

Ali PERİ

                                                                                                                                    Başkan