TS 7363 ARALIK 1990 STANDARDINA AİT TST 7363 I.MÜTALAA 2007 / 6657 REVİZYON TASARISI

×

Hata mesajı

  • Notice: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 771 satırı) içinde Undefined index: 3.0.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 777 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 781 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 841 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.
İstanbul Şubesi

TS 7363 Aralık 1990 standardına ait TST 7363 I.Mütalaa 2007 / 6657 Revizyon tasarısı tarafımızca incelenmiş olup gerekçeli görüşlerimiz aşağıda belirtilmiştir.

TS 7363 Aralık 1990 standardına ait TST 7363 I.Mütalaa 2007 / 6657 Revizyon tasarısı tarafımızca incelenmiş olup  gerekçeli görüşlerimiz  aşağıda belirtilmiştir.

1.    GENEL
1.1   TS 7363 Aralık 1990 standardı ana kaynağı DVGW-TRGI 1986 (G600) dur.
1.1.1 TST 7363 Revize standardı kaynağı ise DVGW-TRGI 86/96 dır.
1.1.2 DVGW-TRGI 86/96 standardı Ağustos 2000 ve Aralık 2003 de yeniden revize olmuştur, ilaveler, değişiklikler yapılmıştır.
TST 7363 Standardı revizyonu için raportörlerce gerekli kaynak araştırması yapılmamıştır. TS 7363 revizyonu için standardın en son yayınlanmış şekli dikkate alınmalıdır.

1.2 DVGW-TRGI Standartlar bir standartlar dizisi olup, genel olarak kural standartlardır ve birbirini tamamlayan öncelikte standartlardır.

DVGW-TRGI 86/96 (TST 7363 orijinal kaynağı) standartı ana kural standartı olup AFK, BGV, G/GW serisi DVGW serisi, DIN ve EN Normları ile tamamlanan standarttır.

DVGW-TRGI G260 Standart kapsamındaki gazlar için uygulanır. Bu standartlara atıflar yapılarak veya bu standartlar ek standart olarak hazırlanarak tüm doğal gaz uygulamaları için konutlar,sanayi,ticari vb. tüm tesisler için uygulanmalıdır.

TST 7363 Revizyon standardının hazırlanmasında, bu standartların bu uygulama özelliği 
dikkate alınmalıdır.

Türkiye‘deki uygulamalarda konutlar dışında diğer sektörlerdeki doğal gaz uygulamaları sahipsiz kalmıştır. Müşavir firmanın, özel gaz şirketlerinin inisiyatifine bırakılmıştır.

Yazı ekinde ayrıca DVGW-TRGI ve ilgili diğer standartların listesi de bilgi için takdim edilmektedir.

1.3 DVGW-TRGI 86/96 orijinal kaynağında konu ile ilgili her türlü yasa ve yönetmeliklere atıflar yapılmıştır.

TST 7363 revizyon standardında benzeri atıflar mevcut değildir. Bu sebeple uygulamalarda kaos, karmaşa, belirsizlik, teknik ve hukuki bir takım sorunlar ortaya çıkmaktadır ve tüketici mağdur olmaktadır.

Orijinal kaynağında olduğu gibi benzer şekilde ;
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Yönetmeliklerine, 
- Çevre Bakanlığının Konut ve Endüstriyel Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliğine,
- Enerji Tasarrufu Yönetmeliğine,
- Gürültü Yönetmeliğine,
- Elektrik İç Tesisat Yönetmeliğine,
- Isı Yalıtım Yönetmeliğine,
- Yangın Yönetmeliğine vb. yönetmeliklere doğrudan veya genel anlamda bir madde ile atıf yapılması gerekir.

2  TST 7363 I REVİZYON STANDARDI İÇİN TESBİT VE GÖRÜŞLERİMİZ.

2.1  Standardın adı orijinal kaynağına uygun değildir.
Standardın adı "Gaztesisatı (ları)  -Projelendirme -Uygulama Kuralları" olmalıdır.

2.2  Madde 1 Kapsam
2.2.1 Orijinal kaynağında gaz işletme basıncı tanım ve tariflenmiştir.
TS 7363 Revizyon tasarısında dikkate alınmamıştır.
Can - Mal - Yangın güvenliği ve teknik uygulama yönünden önemli bir faktördür mutlaka dikkate alınmalıdır.

Yüksek basınçlı uygulamalar için DVGW-TRGI G462/1 ; DVGW-TRGI G459 orijinal standartlar ek standart olarak hazırlanabilir; hazırlanmalıdır.

2.2.2 Kapsam bölümünde yapılan tarif hatalıdır. Tarif orijinal kaynağına uygun ve sadık olarak yapılmalıdır. Aşağıdaki şekilde olabilir : 
"Bu standart : Doğal gaz şebekesinden ve/veya doğal gazın teslim noktasından alçak ( 100 mbar kadar) ve/veya (100 mbar - 1 bar) orta basınçları bina içine ve/veya arsa üstüne tesis edilen gaz tesisatının projelendirmesine, yapımına, tadilatına, muayene, kontrol, bakım ve onarımına dair kuralları kapsar.
Bu bölümden sonra, alt açıklama şeklinde yapım, muayene, kontrol tadilat gibi tarifler orjinaline uygun olarak yapılır.

3.   Madde 2 atıf yapılan standartlar ve/veya dokümanlar ;
-Bu bölümde mükerrer yazılan standartlar, eksik yazılar ve revize edilen standartlar mevcuttur.
-Liste yeniden düzenlenmelidir.
-Bilgi amacı ile bir liste yazı Ek‘inde takdim edilmektedir.

4. Madde 3 Terimler ve Tarifler;
Genel olarak hatalıdır, noksandır ve orijinal kaynağına uygun değildir.Aşağıda örnek olarak bazı bölümler için redaksiyon ve tercüme hataları düzeltmeleri verilmiştir.
-Madde 3.1 ‘deki "Binalarda" kelimesi kaldırılmalıdır.
-Madde 3.2 Gaz Teslim Noktası ;" Gaz Şebekesi Bağlantı Noktası" olarak düzeltilmelidir.
-Madde 3.4 Ana Kesme Vanası ; "Ana Kapatma Vanası" olarak düzeltilmelidir.
"Gerektiğinde binaya verilen" cümlesi "gerektiğinde bir veya birden fazla binaya verilen" diye düzeltilmelidir. 
-Madde 3.5 tarif başlığı hatalıdır orijinal kaynağında "Bina ve sayaç regülatörü" olarak tanımlanmıştır."Montaj  noktasından sonraki gaz hatlarına basıncı ayarlayan (gaz armatürü) yapı elemanıdır." Şeklinde tariflenmelidir.

5. DVGW-TRGI 86/96 Orijinal kaynağı iki Bölümdür.
1.Bölüm : DVGW-TRGI 86/96 G600
2.Bölüm:  DVGW-TRGI 86/96 G600 II dir.
TS 12514 standardı orijinal kaynağının 2.bölümüne tekabül eden standarttır.
TS 12514 standardı DVGW-TRGI 86/96 II orijinal kaynağına göre revize edilmelidir.
TS 7363-1 ve TS 7363-2 standardı olarak hazırlanmalıdır.

5.1 TS 12514 Standardı Çizelge 3 kaynağı BS5454 olup iptal edilmiştir.
Bir bacaya bağlanacak cihaz adetleri UNI 7129 veya benzeri standartlara ve TS 11386 (orijinal kaynağı DIN 18160 standartları olup revize edilmiştir) göre yeniden belirlenmelidir.
Can-mal- yangın güvenliği yönünden uygulamada en çok problemin yaşandığı bir konudur. Avrupa standartlarına uygun olarak bir bacaya bağlanacak cihaz sayısı sınırlanmalıdır. Ayrıca Hava-Çevre kirliliği ve Enerji Tüketimi (Enerji Tasarrufu) yönünden de mutlaka gereklidir.

6. TST 7363 Standardı Revizyonu genel olarak TS 7363 Aralık 90 standardı orijinal kaynağı dikkate alınmadan ve İGDAŞ Şartnamelerine yönlendirme ve Empozeler içermektedir.

7. EPDK Gaz Yönetmeliklerindeki tanımlar ve tariflere yönetmelik -standart uyumu açısından atıf yapılmalıdır.

8.  Kamu oyunun can-mal güvenliği yönünden proje ve yapılan uygulamaların kamuoyu adına denetlenebilmesi için standardı arasında belirtilen hususların, özel hükümlerin konması gerekir.
Madde 3.6 "Kolon Hattı " tarifi, tercümesi hatalıdır orijinal kaynağında "kattan kata dikey olarak geçen boru hattıdır" şeklinde tarif edilmiştir.
Madde 3.7 "Sayaç bağlantı hattı"  , Madde 3.8 "Tüketim hattı" , Madde 3.9 "Ayırım hattı" , Madde 3.10 "Cihaz bağlantı hattı" orijinal kaynağına göre tarifler hatalıdır. Orijinal kaynağına göre tarif edilmelidir. Madde 3.12 "Abone bağlantı değeri" tarifi orijinaline göre uygun değildir. Bir gaz yakan cihazın anma ısı gücündeki m3/h
biriminden gaz akış debisidir.
Sonuç itibari ile terimler ve tarifler bölümünde yapılan tercüme ve tarifler genel olarak hatalıdır, noksandır. Orijinal kaynağına uygun değildir yeniden düzenlenmelidir.
Madde 3.13 "Gaz tüketim cihazı" tarifi orijinal standarda göre aykırıdır orjinaline uygun yapılmalıdır.
Madde 3.13.1 A tipi cihazlar (Bacasız cihazlar); 3.13.2 B tipi cihazlar (Bacalı cihazlar); 3.13.3 B1 tipi cihazlar (Fanlı - bacalı cihazlar); 3.13.4 C tipi denge bacalı (Hermetik cihazlar)  bölümlerdeki tarifler orijinal kaynağına göre noksandır, hatalıdır orijinale uygun hale getirilmelidir.
Madde 3.14 Atık Gaz Akış Sigortası ; tercümesi hatalıdır "Akım Sigortası" olmalıdır. Atık Gaz borusuna monte edilmez yanma ocağına (cihaza) entegre edilmiş yapı elemanıdır. Orijinali ile uygun olarak düzeltilmelidir.
Madde 3.15 Normal metreküp (  Nm3/h ) , Madde 3.16 Standart metreküp (Sm3/h ) ; bu maddeler için yapılan tarifler hatalıdır,orijinaline  uygun tarif edilmelidir. Aynı tarifler EPDK Gaz Yönetmeliklerinde de mevcuttur standart ve yönetmelik tarifleri birbiri ile uyumlu olmalıdır. Bu tarifler gazın ölçümlenmesine, normal ve işletme şartlarındaki gaz debisinin birbirine dönüşümü, gazın fiyatlandırılmasında ve şebeke hesaplarında kullanılan uluslar arası fiziki ve termodinamik tariflerdir.
 
-DVGW-TRGI 86/96 G600 orijinal standardı madde 2.10.6 bölümünde yer alan Dönüşüm Formülü TS 7363 revizyonun standardına konmamıştır.

Madde 3.17 ısıl değer  ,
Madde 3.17.1 Üst ısıl değer ,
Madde 3.17.2 alt ısıl değer ,
Madde 3.17.3 kullanma ısıl değeri ,
Madde başlıkları "ısıl değeri" yerine "ısıl değer" olmalıdır.Tarifleri ve tercümeleri hatalıdır. Bu tarifler uluslar arası tariflerdir, standart tariflerdir. Bu standartlar ile ilgili ayrı bir standart bile mevcuttur. EPDK yönetmeliklerinde de mevcuttur. Orijinal kaynağına uygun şekilde tariflenmelidir.
 

Orijinal kaynağı DVGW-TRGI 86/96 G600 II  Ek 4 de dönüşüm formülü verilmiştir. Ancak TS 7363 I.Revizyon standardında dikkate alınmamıştır. Dönüşüm formülü TS 7363 Revize standarda mutlaka konulmalıdır.

Açıklama : İşletme Isıl Değeri: Deniz seviyesinden farklı illerde yüksekliğe, gaz sıcaklığı, gaz akma basıncı ve doyma basıncına bağlı olarak ayrı ayrı hesaplanmalıdır.

TS 7363 Revize standarda tüm iller için işletme ısıl değeri sabit 8250 kcal/Nm3  alınması yazılmıştır. 8250 kcal/Nm3   ısıl değeri  Ankara içindir. Erzurum‘da işletme ısıl değeri 7600 kcal/Nm3   değerinde olacaktır. Bu durumda seçilecek sayaç, Brülör, cihaz ve gaz armatürleri gereğinden küçük olacaktır. Deniz seviyesinde ise aksi şekilde daha büyük olacaktır. Bu da yurt dışına giden döviz olacaktır. Ayrıca gaz fiyatlandırmasına esas olarak standart ısıl değerler baz alındığından tüketici aleyhine bir durum ortaya çıkmasına neden olacaktır.

Gaz Mühendisliğine göre Cihaz ve Brülör seçimleri aşağıdaki gibi hesaplanır.

Veriler :

HUN : Norm Isıl Değer (kcal/Nm3.h)
QNB : Cihaz Anma Isı Gücü (kcal/h)
VA   : Norm Gaz Debisi (Nm3/h)
VE   : Düzeltilmiş Gaz Debisi (m3/h)

a.)
           ,      ,     

b.)    ,    

c.) Brülör Seçimi:    formülüyle hesaplanır.

Madde 3.17.4 Yük (q) : Tanımı hatalıdır.
Orijinal kaynağına göre madde başlığı "Isıl Yük ve Isıl Güç" olmalıdır.
Bu madde 3.18.1 maddesi ile beraber düzenlenmelidir.

Madde 3.18.1 Anma Isı Yükü (qn)
Madde 3.18.2 Sınır Yük (-)
Madde 3.18.3 Üst Sınır Yük (-)
Madde 3.18.4 Alt Sınır Yük (-)

Bu maddelerdeki sembol, işaret, tanım ve tarifler, tercümeler hatalıdır ve noksandır.
Orijinal kaynağına uygun değildir. Tanım ve tarifler madde, mamül, ürün standartlarında yer alan standartlardır ve uluslar arası standart tarifledir.

Tanım, tarif, semboller orijinal kaynağına uygun olmalıdır.

NOT : Madde 3.13.11 Toplam kapasite, madde 3.13.12 Abone bağlantı değeri orijinal kaynak madde 2.17, 2.18 ve 2.19 aslına uygun olarak düzenlenip bu bölümden (3.18.1) sonra yer almalıdır.

Madde 3.19 Gaz Basıncı : Orijinal kaynağındaki tarifi yapılmamıştır.

Madde 3.19.1 Statik Gaz Basıncı: 
Madde 3.19.2 Dinamik Gaz Basıncı: Orijinal kaynağında herhangi bir notasyon, işaret yoktur. (Pst, Pd gibi) Orijinal kaynağındaki tanımı; statik, dinamik basınçtır (gaz kelimesi yoktur).
Orijinal kaynağındaki alçak basınç, orta basınç, alçak ve orta basınç kapsamı için maksimum-minimum işletme basıncı tarifi, tanımları ve formülleri noksandır.

Orijinal kaynağı madde 2.1.2 : Yoğunluk, relatif yoğunluk tanım, tarifler başta yer almamıştır.

Orijinal kaynağı 2.1.4 ve Ts 73763 yer alan Wobbe. İndeksi taslakta yer almamıştır.
Wobbe sayısı gaz teknolojisinde önemli bir kriterdir

TS En 437 standardında da ve madde mamül ürün standartlarında (kombi - kazan vb.) yer alan bir kriterdir.

Madde 3.20 Atık gaz
Madde 3.21 Atık gaz klepesi
Madde 3.22 Atık gaz tesisatı
Madde 3.23 Atık gaz çıkış borusu
Madde 3.24 Atık gaz barası
Madde 3.25 Baca başlığı
Madde 3.26 Atık gaz çıkış ağzı
Madde 3.27 Etkili baca yüksekliği

Bu maddelerle ilgili tanım ve tarifler orijinal kaynağında yoktur, TS 7363‘te mevcuttur. Bu konuda TS 11386, TS 11384 standartları dikkate alınmalıdır.

Madde 2 Kurallar
Bu bölüm orijinal kaynağında 3.0 maddesinde boru tesisatları bölümü başlığı altındadır. 
3.0 - 3.8 Sonuna kadar düzenli bir şekilde boru-fitngs malzeme ve diğer yapı elemanları başlığı altında bir bölüm olarak uygulama kuralları dahil olarak düzenlenmiştir.

Revize Standartda
Madde 4 başlığı ve madde 7 başlığı altındaki tüm konular müşterek düzenlenmiş olmalıdır.

Madde 4 ve Madde 7 arasındaki Madde 4.2 ve 4.3-4.5 kadar olan bülüm üst satırda belirtilen diğer bölümden sonra yer almalıdır.

Madde 4.2.1
Çizelge 2 (TS 7363 Çizelge 1) orijinal standardında kaldırılmıştır.
TSE, CE Belgeli ürünler için mutlaka kontroller dikkate alınmalıdır.

Madde 4.2.2 Doğal Gaz Özellikleri
Bu başlık altında verilen Çizelge 3‘ün yeri hatalıdır.
Çizelge 3 orijinal kaynağında yoktur.
Çizelge 3 endüstriyel mutfak ekipmanları ile ilgilidir.
Çizelge 2 ve 3 vb. çizelgeler bilgi amacıyla standarda konabilinir. Orijinal standardında kaldırılmıştır.
Hesaplarda imalatçı firma teknik bilgileri dikkate alınmalıdır.

Madde 4.3 
TS 7363 orijinal kaynağında ve benzeri standart UNI 7129 da 21 mbar kadar, 300 mbar‘a kadar diye hesap tanımlanması yoktur. Böyle bir hesap yöntemi dayatılamaz . basınç kayıp hesapları akışkan tekniğine uygun olarak yapılmalıdır. Su-gaz hava için yöntem hepsinde aynıdır.
Basınç kayıpları ile getirilen sınırlamalar orijinal kaynak Madde 3.9.1 Hesap yöntemi 3.9.2 ye uygun olmalıdır.
Açıklama : Madde 3.9.1 orijinal kaynağına göre 100 mbar‘a kadar işletme basınçlarında müsaade edilebilir toplam basınç kaybı 2,6 mbar‘dır. Bu değer şebeke basıncına bağlı olarak "Gaz Şirketlerince" gerekli durumlarda artırılabilir.
 Atmosferik yakıcılı gaz cihazlarının çalışma basınçları genel olarak 18-25 mbar‘dır. Standartlarına göre bu değer arasında ayarlanır. 100 mbar-1 bar işletme basınçlarında basınç kayıpları hesaplar DVGW 464 dikkate alınmalıdır. Basınç kayıpları kriteri ve sınırlamaları orijinal kaynağında yazılan şekilde mevcut değildir. İGDAŞ‘ a göre düzenlenme yapılmıştır.

Madde 4.4.2 
Madde 4.3 açıklamaları aynen geçerlidir.

Madde 4.4.3
100 mbar üstü basınçlarda verilen formüller kullanılabilir.

Boru boyu olarak, özel dirençlerin eşdeğer boru boyları dikkate alınmalıdır. Eşdeğer boru boyları çap ve tiplerine göre standartta yer almalıdır veya hesaplar klasik akışkan tekniği (gaz) tekniklerine göre, formüllerine göre hesaplanmalıdır.

Madde 4.5 
Birinci satırdaki "Bina ana kolon projesinde her bir bağımsız birimin branşman debisi en az 3,5 m3/h alınmalıdır" kriteri orijinal standardında yoktur.

İkinci satırdaki "Daire içi tesisatlarda, toplam tüketim 5m3/h‘ i geçmiyorsa kolona debi ilave edilmesine gerek yoktur. Daire debisi 3,5 m3/h alınır, daire branşmanına ve kolon hesabına 3,5 m3/h olarak ilave edilir. Toplam tüketim 5m3/h‘ i geçiyorsa daire branşmanına ve kolona 5m3/h‘i geçen kısmı aritmetik olarak ilave edilerek kolon hesabı yapılır." Kriteri orijinal standartta yoktur. Böyle bir kural konamaz İGDAŞ AŞ nin getirdiği bir kuraldır. Gaz debileri cihaz adet ve tüketimine bağlı olarak alınır.

Ticari tesisatlarda ve Endüstriyel mutfak cihazlarında eş değer zaman faktörü 1,0 alınır diye orijinal standartta bir madde yoktur.

Endüstriyel mutfaklarda  0,5-0,7 de alınır. (DVGW 634)
SONUÇ: 4.5 maddesinde getirilen kriterler orijinal kaynağında yoktur. İGDAŞ AŞ kuralıdır.
Standart kaynakları açıklanmalı ve kuralların mevcudiyeti belgelenmelidir.

Çizelge 5

Orijinal kaynağında mevcuttur ancak; gaz tüketim değerleri verilmemiştir sadece eşdeğer zaman faktörleri verilmiştir. Çizelge değerleri orijinaline göre de farklıdır. Orijinal standart çizelgesi dikkate alınmalıdır.
   
Çizelge 6

Yaklaşık hesap metodu için yaklaşık hesap föyü ile kullanılan çizelgedir.

Revizyon standartta yaklaşık hesap metodu verilmemiştir.

Orijinal kaynağında yaklaşık hesap metodu verilmiştir. Orijinal kaynağa sadık kalınmalıdır.

Çizelge 7

Orijinal standart kaynağı Çizelge 2 den farklıdır.

Orijinal kaynak dikkate alınmalıdır.

Çizelge 11

Orijinal standart kaynağı Çizelge 1a (Formblatt 1a)  den farklıdır.

Orijinal kaynak dikkate alınmalıdır.

Çizelge 7-11 de İGDAŞ uygulamaları dikkate alınmıştır.

Madde 5

İç tesisat proje hazırlama metodu ; bu bölüm (madde 5 ÷ 6 kadar olan) orijinal standart kaynağına uygun değildir. Metot yazılı ve anlaşılır şekilde tariflenebilir ancak; hesap yöntemi orijinal kaynağı ve şekline uygun olmalıdır.

Madde 6. Şekil 1

Şekil anlaşılır değildir, anlaşılır hale getirilmelidir.

Cihaz bağlantı, ayrım, tüketim, dağıtım kolon hatları şekilde gösterilmelidir.

Orijinal kaynağı bölüm 2.2 ile ilgili olarak orijinal kaynak Resim 1 ve Resim 3 revizyon standardında mutlaka ilave edilmelidir.

Madde 7.2.12 Çizelge 15

TS EN 1359 göre körüklü sayaçlar G 160 dahil kullanılmalıdır.

Çizelge 15 de G 25 den sonra daha pahalı Rotary ve Türbin sayaçlar kullanımı mecbur tutulmaktadır. İGDAŞ AŞ kuralına uygun uygulamadır tüketiciye daha pahalı sayaç kullandırılmaktadır.

Çizelge 15 değiştirilmelidir veya kaldırılmalıdır.

Madde 7.3   Regülatör ve Emniyet tertibatı

Getirilen bu kural hatalıdır.

Alçak basınçlı sistemlerde şebekelerde orijinal kaynağında bulunmadığı gibi basınç ayarı Bina (ev) ve/veya sayaç regülatörleri ile ayarlanır.

Yüksek basınçlarda (1 bar‘dan fazla olması) kombine veya mutakil regülatör veya emniyet kapatma vanası  (SAV) gereklidir.

İşletmenin durmaması için ayrıca oransal emniyet tahliye vanası (SBV) konabilir. Sistem, işletme tipi, tür ve özelliğine göre belirlenir. Yakama sistemlerinde (Brülör) giriş basıncı ≤ 360 mbar dan sonra öngörülmektedir. (TS EN 676) 
Sonuç: Bu madde yeniden düzenlenmelidir.

Madde 8

Bu bölüm TS 12514 olarak ayrı bir standart ile düzenlenmiştir.

Orijinal kaynağına uygun olarak TS 7363 kapsamında yer almalıdır.

Ayrıca DVGW- TRGI 8/96 G 600II bölümündeki Ek 3 deki cihaz tip ve türleri dikkate alınmalıdır.

Madde 8 - 8.5.6 bölümleri orijinal kaynak DVGW- TRGI 8/96 G 600 madde 5- 5.6.5 bölümüne uygun olarak revize TS 7363 kapsamına alınmalıdır.

NOT : DVGW TRGI 86/96 G600II orijinal kaynağındaki basınç kayıpları hesapları ile ilgili bölüm TS 7363 revizyonu standardı ilgili bölüme entegre edilmelidir.

NOT : Standart şablonu olarak TS 7363 şablonu daha uygundur. Yani orijinal kaynak olarak DVGW 600 ve DVGW 600II bölümleri eski TS 7363 şeklinde olduğu gibi müşterek olarak hazırlanmalıdır.

NOT : TS 12514 ve TS 7363 de çakışan ortak ve ters hususlar mevcuttur.

 Madde 8.5.3 Atık Gaz Tesisatı

Orijinal kaynağı TRGI DVGW 86/96 G600 madde 6-6.3  bölümlerine uygun değildir.Bu bölüm TS 12514 standardı içinde yer olmuştur. İki ayrı standart kullanılması uygun değildir. Bütünlük arz etmesi açısından tek bir standart düzenlenmiş olmalıdır.

Madde 8.5.7 Yoğuşma Sıvısının Tahliyesi

Doğal gazda kondens suyu miktarı 0,12 lt/kWh dır.

Yıl boyu işletme saati dikkate alındığında kondens miktarı tonlara ulaşır. Atık gaz yoğuşma suları için mutlaka önlem alınmalıdır.50 kW dan sonra nötralizasyon kabı öngörülmelidir.

Madde 8.6 Radyant Tüplü Isıtıcı Sistemleri

Madde mamul Türk Standartları mevcuttur.

Ayrıca kural standartları mevcuttur. Madde mamul ürün standartları da belirtilmelidir.

Madde 8.7 Elektrik Jeneratörleri

Orijinal standart kaynağında yer almamaktadır. Ancak burada atıf yapılabilir.
- İşletme ruhsatına tabidir.
- Endüstriyel kaynaklı hava kirliliği yönetmeliği.
- Yangın yönetmeliği.
- B.B Kuvvetli-Zayıf Akım Yönetmeliği.
- Gürültü Yönetmeliği.
- Havalandırması için TS 3419, TS 3420 ve imalatçı firma teknik dokümanlarına atıf yapılmalıdır.
- Gaz hattı armatürleri belirtilmemiştir. Gaz hattındaki bu ürünler  (TS ürünler TS ISO 8.528-5 1993 Standartlarına) uygun ürünlerdir ancak; bu standartta gerekli doğal gaz armatürleri ile ilgili hiçbir bilgi mevcut değildir.
- Gaz armatürleri cihaz kapasitelerine bağlı olarak Firma deklarosyanuna göre TSE CE belgelenmelidir. Bu konuda sorumluluk firma ve TSE‘ e aittir.

Madde 9 Kazanlar- Merkezi Sistem Kazanları
- Tarifi uygun değildir.
- Atıf yapılan standartların isimleri yazılmalıdır.
- TS 497 sıcak su ( kaynar su ) kazanları yazılmamıştır.

Madde 9.1 Brülör 
- Standartı mevcut olan bir ekipmandır.
- Son iki paragrafı kazanlar ile ilgilidir. 

Madde 9.1.2 Brülör Seçimi

Baz olarak verilen doğal gaz alt ısıl değeri yanlıştır.
Orijinal kaynak EK 4 deki düzeltme formülüne göre her il için ayrı ayrı işletme ısıl değer olarak alınmalıdır.

Madde 9.13-9.2.10 Brülör Armatürleri

TS EN 676-2000 standartı ile belirlenmiştir. Bu satandarta atıf yapılması gereklidir.

TS EN 676-2000 uygun olması gereken, standart gaz armatürleri mutlaka dokümanlarına göre belirlenmiş marka, tip-model ve özellikleri kayıt ve Tescil edilmiş olmalıdır ve deney rasyonelinde yer almalıdır.

Sadece TSE‘ ce tescil edilmiş armatürler kullanılmalıdır. Değiştirilmesi durumunda TSE‘ce yeni belge düzenlenmiş olmalıdır.

Standart armatür dışında kalan armatürler TSE belgeli olmalıdır. Bu konuda uygulayıcı serbesttir.

Madde mamül standardı ve TSE belgesi olan ürünlerin detaylı yazılmasına gerek yoktur, olması gereken armatür ve ekipmanlar listesi TS EN 676 ya göre verilebilir.

Madde 9.2.10 Sızdırmazlık Kontrol Cihazı

Kızgın su, ergitme fırınları, yağ, galvaniz, banyoları, tuz banyolarında da kullanılmalıdır.

Madde 9.2.11 Yangın Vanası

Tarifi hatalıdır, ısı, duman, gaz dedektörlerinde kumandalı olarak tehlike halinde de akışını kesen emniyet vanasıdır. Şeklinde tariflenebilir.

Madde 9.3 Fanlı Brülör Gaz Kontrol Hattı Ekipmanları
Madde 9.3.1 şekil 13
Madde 9.3.2 şekil 14
Madde 9.3.3 şekil 15
Madde 9.3.4 şekil 16

 TS EN 676 ya göre gaz armatürleri bellidir. Bunlar brülör üzerindeki standart olması gereken ve standart kapsamı dışındaki kalan armatürlerdir. Verilen şekiller Endüstriyel tip uygulamalar için ve basınç 1 bar‘da büyük basınçlar için geçerlidir. Bu armatürlerin gerekliliği kapasite ile belirlenmez.

Emniyet kapsamı (SAV) ve tahliye vanaları (SBV.) TS EN 676 ya göre 360 mbar dan sonra ve Endüstriyel sistemler için gereklidir.
Sonuç; Bu bölümler TS EN 676, TS 3818, TRD 412, SR-Gaz normlarına göre yeniden bant şekilde düzenlenmelidir.

Madde 9.4 Havalandırma

İlk paragrafta havalandırma için TS EN 676 ye atıf yapılmıştır. Hatalıdır;

Madde 9.4.1 tabii havalandırma hesabı
Bu başlık altında verilen formüller orijinal kaynağında yoktur, kaldırılmıştır. Orijinal kaynağında cihaz tiplerine türlerine göre Bölüm 5.5.2.3 de Ek 2-3 ve 4 lere atıf yapılmıştır.
Sonuç; Havalandırma bölümü orijinal kaynak ile uyumsuzdur. Yeniden düzenlenmelidir. Bu konuda ayrıca TS 12514 de revize edilmelidir.

Madde 9.6 Kazan Dairelerinde İlave Tedbirler

26.07.2002 tarih ve 24827 sayılı R.G Binaların yangından korunması yönetmeliklerine de atıf yapılmalıdır.

TS 3818 standartlarına atıf yapılmalıdır.

5.satır kaldırılmalıdır.

Madde 9.7 Buhar Kazanlı Kazan Daireleri

Kızgın su, kaynar su, buhar, kızgın yağ, kazan daireleri de yer almalıdır.

TS 2736, TS 2796 ya atıf yapılmalıdır.

Son paragrafta; kızgın-kaynar su- buhar, kızgın yağ kazanları ve uygulama projeleri için ilgili kurum ve kuruluş ve meslek odalarından onay alınmalıdır. Şeklinde olmalıdır.

 

BÖLÜM 10 Konutlarda Ve Isı Merkezlerinde Bacalar

Madde 10 - 10.3.1 Bu bölümlerde belirtilen hususlar TS 11386 da mevcuttur. Atıf yapılmalıdır.
Madde 10.3.2 Baca kesiti hesabı ; 3.paragrafta kaldırılmalıdır verilen formül kullanılmamalıdır. Bunun yerine TS 2165 deki formülü ve ilgili şekil kullanılmalıdır.
A=0,24 x m 0,7 
m: kg/h

Madde 10.4 Hava-Atık Gaz Baca Sistemi Tesisi

Paragraf 1 ; 
Tarifteki malzeme tanımı Schiedel firması ürünlerine yönlendirme yapmıştır
 (Türkiye‘deki şu anda tek seramik baca firması)

Malzeme tanımı ve tarifi seramik ve paslanmaz çelik olarak düzeltilmelidir.

Madde 10.4.2 Hava Atık Gaz Baca Sistemi Tesisi
paragraf 3 ; 
- Bacaya bağlanan cihaz adedi schiedel firmasına göredir.
- "PLEWA" firması dökümanlarına göre bacaya daha fazla cihaz bağlanabiliyor.
- Bu bacalar lisanslı tip bacalardır. İmalat ve montaj firma yetkililerince veya yetkili bayilerince yapılır. Standart montaj , yapım özelliklerini detaylıca vermeğe gerek yoktur.

Madde 10.4.3 Hava Atık Gaz Baca Sistemi Tesisi Boyutlandırılması

Boyutlandırılması yetkili firma dokümanları (tablo ve abaklarına) göre ve TSE den Hizmet Yeterlilik Belgeli bilgisayar programı yazılımlarına göre yapılmalıdır.

Bu konuda ancak; yasal sorumluluk imalatçı firmaya ait olmalıdır. Bu madde uygun şekilde yeniden düzenlenmelidir.

Madde 11 Gaz Tesislerinin İşletmeye Alınması ve Kontrolü

Orijinal kaynağı ile farklıdır, ilgisi yoktur , alakası yoktur.

İGDAŞ şartları deklere edilmiştir.
Orijinal kaynağına göre revize edilmelidir.

Madde 11.2 Bacaların Kontrolü

Orijinal kaynağına göre bacalar standarda uygun olmalıdır. 
Yetkili kurumlarca işletme ruhsatına tabidir.
Baca projesi hazırlanmalıdır. Projeleri yetkili kurumlarca onaylanmalıdır.
Bu bölümde yapımcı sertifikalı firmalar sorumlu tutulmaktadır.
Not : Ana kapama vanasından bacanın ucuna kadar olan tüm sistem gaz şirketlerinin denetimine ve sorumluluğuna tabidir. 
Bu sebeple ; - Baca projeleri uzmanlarınca hazırlanmalıdır. 
- İlgili meslek odalarınca onaylanmalıdır.
- Projeler yasal doküman olarak saklanmalıdır.
Sonuç; Bu bölüm yeniden düzenlenmelidir.

SONUÇ

Açıklamış olduğumuz teknik gerekçelerden dolayı TS 7363 Revizyon Taslağının ;

Orijinal kaynağına uygun olmadığı,

Uygulamada belirsizliklere, karışıklıklara ve kargaşaya  sebep olacağı ,

Tüketici hakları yasası yönünden Kamuoyunun menfaatlerine aykırı olacağı,

Kamuoyunun can-mal ve yangın güvenliği yönünden yeterli ve uygun olmayacağı ve standardın yeniden revizyonunun gerekli olduğu ve Revizyonun TSE, TMMOB Makine Mühendisleri Odası ve Gaz Kuruluşları uzmanlarından teşkil edilecek en az 5 kişilik en çok 7 kişilik bir Raportörler Komisyonu marifeti ile yapılması gerekmektedir.

Ayrıca Kamuoyunun can-mal ve yangın güvenliğinin sağlanması, yapılan uygulamaların denetlenebilmesi, disipline edilmesi ve tüketici yasal haklarının korunması amacı ile standartta özel hükümler başlığı altında bir madde açılmalıdır.Bu madde de aşağıda belirtilen özel hükümler yer almalıdır.

1. Gaz projeleri ( Doğal Gaz, LNC, LPG ) ilgili meslek kuruluşları  onayına tabidir

2. Gaz projeleri SMM Tescil Belgeli  ve MMO Doğal Gaz İç Tesisat Mühendis yetki belgeli uzman mühendis ve firmalarca  hazırlanır.

3. Uygulamada yürürlülükteki TMMOB -MMO  uzmanlık belgeleri ile ilgili tüm  yönetmelik/yönetmelikler  dikkate alınır.

4. Standardı yayınlanmamış konularda ve hususlarda uluslararası standartlar geçerli olup bu konuda TSE nin görüşü ve onayı alınır.

5. Özel Gaz Dağıtım Şirketlerinin hazırlamış olduğu ve/veya hazırlayacağı doğal gaz teknik şartnamesi ulusal ve uluslar arası standartlara uygun olarak hazırlanır.

6. Doğal gaz projeleri uygulama kapsamının dışındaki Buhar- Kızgın Su , Kaynar Su , Kızgın Yağ vb. sistem projeleri ilgili meslek kuruluşları denetimi ve onayına tabidir.

7. TSE Belgesi olmayan TSEK Belgeli ve/veya Kalite güvenlik faktörleri yetersiz olan ürün ve/veya sistemler TSE, MMO  vb. gibi Akredite olmuş kurum ve kuruluşların düzenleyeceği doğal gaz ürün ve sistem uygunluk raporu ile doğal gaza dönüştürülür.

8. Her baca uygulaması için TS 88 ve yayınlanmış ilgili seri döpri baca standardına uygun    proje hazırlanır
Baca projelerinin ilgili meslek kuruluşlarınca konu kapsamında uzmanlık belgeli makine / inşaat mühendislerince hazırlanır. Projeler ilgili meslek kuruluşunca onaylanır

9.  Baca hesaplarında TSE hizmet yeterlilik belgeli bilgisayar yazılım programları ve Deney Raporu ile belgelenmiş Abak ve/veya tablolar kullanılabilir .
Bu konuda her türlü yasal sorumluluklar ilgili Baca Firmasına aittir.

Şeklinde özel hükümlerin konması; kamunun can ve mal güvenliği yönünden gereklidir.

Revize standardın orijinal kaynağı TRGI-DVGW G600 standartlarına sadık kalınarak yazı ek‘i listede görüleceği gibi mevcut G ve GW serisi yayımlanmış olan diğer kural standartlarının  TS 7363 standartlarına ek standartlar olarak yayınlanmasının (UNI 7129 İtalyan standardı   benzer şekildedir) pratik uygulamada daha faydalı olacaktır.

Doğal gazın yaygınlaşması sürecinde pratik uygulamada standartlar ve standardı olmayan standardı yayınlanmamış konulardaki uygulamalarda da zaman zaman ortaya çıkan problemlerin en kısa sürede çözümü için; bir başvuru mercii olarak TSE bünyesinde daha önceleri olduğu gibi Doğal Gaz Komitesi veya Komisyonunun kurulmasının ve en kısa sürede faaliyete geçirilmesinin ve TS 7363 standardı revizyonu konusunda Kurumunuz ve Odamızın müşterek çalışması hususunda bir toplantı yapılmasının gerekli olduğu görüşündeyiz.

Gereğini bilgilerinize arz/ rica ederiz.
    

           Saygılarımızla,
TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI
    Oda Sekreteri

         Ali  Ekber ÇAKAR

EK ‘leri :

1.  Yayınlanmış Türk Standartları Listesi 1 takım fotokopisi
2.  DVGW / DIN Numaraları Listesi 1 takım fotokopisi
3.   UNI 7219 İtalyan Standardı 1 takım fotokopisi

NOTLAR  :
Not (1)  :TS 7363 Revize Standadı hazırlanırken standartlarla ilgili olarak yayınlanmış olan DVGW-TRGI  G 600 için yorum el kitabının da dikkate alınması gereklidir.