KİHEP’LE KADINLAR HAKLARINI ÖĞRENİYOR, HAKLARINI SAVUNUYOR!

Sanem Öztürk
Kadınlarla Dayanışma Vakfı

Gittikçe tırmanan şiddet, taciz, tecavüz, istismar; devlet yetkililerinin ağzından duymaya alıştığımız kadın düşmanı sözler; cinsiyet eşitliği mücadelesine ve kazanımlarımıza yönelik, geçtiğimiz birkaç yılda daha da yoğunlaşan saldırılar… Tüm bunlar, özellikle son on beş yıldır kadınların gündeminin bir parçası haline geldi; hatta bütün bu saldırıları kanıksamamız bekleniyor. Ancak kadın örgütlerinin ilk elden deneyimlediği şu iki noktayı asla gözden kaçırmamamız gerekiyor. Gerici iktidarlar, soluduğumuz havaya hâkim olan kadın düşmanlığı, olağanüstü hâl ya da olağanüstü hâlin normalleşmesi, koşullar ne olursa olsun, haklarını bilen kadınlar haklarının peşine düşüyor ve kadın dayanışmasını güçlendiriyor.

Birlikte Güçleniyoruz

En temelde kadınların haklarının farkında olmaları, bu haklara erişirken hangi mekanizmalardan faydalanacaklarını öğrenmeleri, bu haklara hayatın her alanında sahip çıkmaları ve belki de en önemlisi “birlikte” güçlenmeleri için 1995 yılında Kadının İnsan Hakları-Yeni

Çözümler Derneği tarafından geliştirilen ve Türkiye’deki en yaygın kadın hakları eğitimi olan Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı, derneğin eğitimini alan eğitmenler vasıtasıyla 20 yılı aşkın bir zamandır Türkiye’nin dört bir yanında ve Kıbrıs’ta on dört binden fazla kadına ulaştı. Eylül ayından itibaren ise bu program, Makina Mühendisleri Odası-Kadınlarla Dayanışma Vakfı-Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği iş birliği ile odaya kayıtlı kadınlarla sürdürülecek.

Grup Çalışmaları Yapılacak

16 haftalık sertifikalı bir eğitim programı olan KİHEP ile haftanın bir günü yaklaşık 4 saat boyunca bir araya gelecek olan kadınlar, kadının insan hakları, anayasal haklar ve medeni haklar, kadına karşı şiddet ve aile içi şiddet, şiddete karşı stratejiler, kadının ekonomik hakları, iletişim, toplumsal cinsiyet rollerine duyarlı çocuk eğitimi ve çocuk hakları, kadın ve cinsellik, kadın ve doğurganlık hakları, kadın ve siyaset, feminizm ve kadın hareketi, kadın örgütlenmesi başlıklarında eğitim alacak ve grup çalışmaları gerçekleştirecek.

KİHEP’in katılımcı kadınlar üzerindeki etkilerini anlamak için katılımcılardan gelen dönüşlere bakmak yeterli. Bunun yanı sıra, 2005-2011 yılları arasında KİHEP’e katılmış olan kadınlarla yürütülen bir araştırmanın raporu da KİHEP’in olumlu etkisini sayısal verilerle ortaya koyuyor.

Bu araştırmaya göre;

• KİHEP katılımcılarından eğitimi yarım kalmış olanların yüzde 35’i eğitim hayatına katıldı.

• KİHEP katılımcılarından daha önce ev dışında herhangi bir işte çalışmayan ya da çalışmaya ara veren kadınların yüzde 33’ü iş hayatına girdi. Üstelik bu kadınlardan yüzde 7’si kendi işlerini kurdu.

• Aile içinde alınan kararlarda katılımcı kadınların yüzde 89’u daha fazla söz sahibi olmaya başladığını dile getirdi.

• KİHEP katılımcılarının yüzde 67’si siyasi açıdan daha aktif olmaya başladığını dile getirdi. Yüzde 59’u kadın örgütleri içinde yer aldıklarını ifade ettiler.

• KİHEP katılımcılarının yüzde 94’ü ise özgüveninin arttığını dile getirdi. Hepsinden önemlisi, etnik, dini, ekonomik, sosyal, siyasal açıdan bambaşka profiller çizen 14 binden fazla kadın, “birlikte” güçlenmeyi deneyimledi; kadın dayanışmasının çoğaltan tarafına birinci elden tanık oldu.

Neler Yapacağız?

KİHEP’le hayatımız nasıl değişebilir? Her şeyden önce KİHEP, kadınların hayatlarını doğrudan ilgilendiren yasaları mümkün olan en çok sayıda kadının en akılda kalıcı şekilde öğrenebilmesi için titizlikle hazırlanmış bir eğitim programı. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın cinsiyet eşitliği konusunda hangi hususların altını çizdiğini, hâlihazırda nelere ihtiyaç duyulduğunu kolektif bir çalışmayla görmeyi mümkün kılıyor. KİHEP, aynı zamanda kadınların gündelik hayatına doğrudan etki eden evlenme, boşanma, evlilikten ve boşanmadan doğan haklar, çocuk velayeti, miras gibi haklarımızın altını çizen Medeni Yasa’nın da aynı şekilde ele alınmasına olanak sağlıyor. Azalmak şöyle dursun, giderek kadınların kâbusu haline gelen şiddetin kader olmadığını, şiddete karşı kullanabileceğimiz, ulusal yasalar (6284), uluslararası sözleşmeler (CEDAW ve İstanbul Sözleşmesi) ve işletilebilecek mekanizmalar olduğunu görmek, kadın dayanışmasının şiddete karşı nasıl bir direniş biçimi olduğunu deneyimlemek, KİHEP’in en önemli çıktılarından biri. KİHEP, şiddetin dayakla sınırlı olmadığını ortaya koyan ve farklı şiddet biçimlerini görünür kılan, evde, iş yerinde, sokakta, okulda kadınların karşılaşabilecekleri şiddet biçimlerine yönelik geliştirilebilecek mekanizmaların konuşulduğu, aynı zamanda ev içi şiddeti sonlandırmaya ve daha da önemlisi, şiddeti sonlandıracak koşulları yaratmaya özellikle odaklanan bir eğitim programı. Bu nedenle iletişim, bu 16 haftalık programın önemli bir ayağını oluşturuyor. Üstelik yalnızca kendimiz için değil, çevremizde KİHEP yoluyla edineceğimiz bilgilere ihtiyaç duyan pek çok kadın arkadaşımız, tanıdığımız, akrabamız için, en önemlisi bizden sonraki nesillerin cinsiyet eşitliğine duyarlı bireyler olarak yetişmeleri için KİHEP önemli bir araç.

Dayanışma İle Güçleniyoruz

Cinselliğin en yaygın toplumsal tabulardan biri olması, ne yazık ki cinselliğe dair haklarımızın görünür ve bilinir olmasını da engelliyor. KİHEP’le birlikte kadınlar, cinsellik ve doğurganlık ile ilgili haklarını ilgi çekici grup çalışmaları ile tartışıyorlar. KİHEP’in en önemli kazanımlarından biri, şüphesiz kadınların başka kadınlık deneyimlerine kulak vererek, kendi deneyimlerini paylaşarak ve birbirlerini anlayarak süreci tamamlamaları. Karşısındakine kulak vermek, kendini özgürce ve yargılanmayacağını bilerek ifade etmek, ortak bir akıl geliştirmek, hiyerarşisiz bir ortamda sorunlarımıza birlikte kafa yormak, hukukun o üstten ve anlaşılmaz dilini hep birlikte gündelik hayatımızın diline çevirmek, hayata kadın dayanışması perspektifinden bakmak, başta çok uzun gelen, ancak program tamamlandıktan sonra nasıl geçtiğini anlamadığımız bu 16 haftalık sürecin bir parçası. Katılımcılar arasında gelişen dayanışma ruhunun kalıcı olması ise KİHEP’in bir başka kazanımı; KİHEP’e katılan kadınların kurduğu/katıldığı örgütler, yürüttüğü kampanyalar, hak savunuculuğunu hayatın her alanında içselleştirmeleri, bunun en görülen örnekleri. Bu deneyimin bir parçası olmak isteyen kadınları, Eylül ayında Makina Mühendisleri Odası Kadıköy ve Şişli İlçe Temsilciliklerinde başlayacak olan Kadının İnsan Hakları Eğitim Programlarına davet ediyoruz.

Haklarımızı bilelim, haksızlıkla birlikte mücadele edelim!