İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ ODA RAPORU

×

Hata mesajı

  • Notice: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 771 satırı) içinde Undefined index: 3.0.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 777 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 781 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 841 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.

İşçi sağlığı ve iş güvenliği bütün çalışanları ilgilendiren, çalışma yaşamının en temel unsurlarından biridir. İşçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin göstergeler, temel insan hakları, çalışma yaşamı ve ülkelerin gelişmişliklerine ilişkin önemli göstergeler sunmaktadır. Ancak SGK ve diğer resmi istatistikler göstermektedir ki, ülkemizde işçi sağlığı ve iş güvenliğine gereken önem verilmemekte; yasa, yönetmelik ve uygulamalarda yetersiz kalınmaktadır. Gerek özel işveren kesimi, gerekse kamu işvereni konumundaki devlet, neoliberal ekonomik politikaların etkisiyle konuya gereken özeni göstermemektedir.

Ülkemiz iş kazalarında Avrupa ve dünyada ilk sıralarda; ölümlü iş kazalarında ise Avrupa’da birinci sırada yer almaktadır. Kapitalizmin neoliberal döneminde sosyal devlet ve sağlıkta sosyalizasyon politikalarının tasfiyesi sonucu iş güvencesinin azalması, esnek çalışma biçimleri, çalışma koşullarının ağırlaşması; özelleştirme, sendikasızlaştırma ve taşeronlaştırmanın yaygınlaşması; sosyal güvenlik ve güvenceden yoksun kayıt dışı işçilik ve çocuk işçi çalıştırma, özellikle Suriye’deki savaş nedeniyle artış gösteren kayıt dışı göçmen işçiliği olgusu, işverenlerin önlem almadaki isteksizliği, işyerlerinin denetlenmemesi, idari-cezai yaptırımların yetersizliği, iş kazalarını artıran nedenler arasında yer almaktadır. Diğer yandan Cumhurbaşkanlığı/Başkanlık rejimine geçişle birlikte Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi lağvedilip yerine yenisi kurulmamış; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın kuruluş yasası ve adı değişerek Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı olmuş, başka bir Bakanlığın işleri de bu Bakanlığa yüklenmiş, bu düzenleme işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerini olumsuz yönde etkilemiştir. İşçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili Bakanlık kadroları ve denetimler artırılıp yetkinleştirilmesi gerekirken bu yine yapılmamıştır. 2020 yılına Corona Virüs (Covid-19) Pandemisiyle girmemizle birlikte de işçi sağlığı ve iş güvenliği sorunlarına yeni hayati boyutlar eklenmiştir.

Ülkemizdeki iş kazaları, Odamızın ve bu raporun katkısıyla yoğun olarak konuşulmaya başlandı; mühendis ve işçilerin yaşamlarına mal olan kazalar, konunun tüm yakıcılığı ile kamuoyunun gündemine girdi. Balıkesir Dursunbey’de, Bursa Devecikonağı’nda, Giresun Şebinkarahisar’da, İstanbul Tuzla’da, Davutpaşa’da, Bursa Kemalpaşa’da, Ankara Ostim’de, İstanbul’da ve başka kentlerde servis araçlarında, Zonguldak’ta, Maraş Elbistan’da, Adana’da, İstanbul Esenyurt’ta, Erzurum Karasu’da, Eskişehir’de, Samsun’da, Kuşadası’nda,  Muğla’da, Manisa Soma’da, Konya Ermenek’te, İstanbul Seyrantepe’de, Torunlar Center’da, Şirvan’da ve birçok yerdeki toplu işçi ölümleri, “iş kazası”ndan çok “iş cinayetleri” olgusuyla yüz yüze olduğumuzu göstermektedir. Bu olaylar, sermaye güçlerinin dizginsiz kâr hırsı ile insan yaşamını hiçe saymasının acı sonuçlarından yalnızca bazılarıdır.

İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda on çalışma dönemimize (yirmi yıldan bu yana) sürekli olarak kongreler düzenleyen, bağlantılı konularda etkinlikler düzenleyen, eğitimler ve periyodik denetimler yapan, yayın faaliyetlerinde bulunan Odamız; bu konudaki yasa ve uygulama sorunlarını güncellenen bu raporda irdelemekte ve kapsamlı çözüm önerileri dile getirmektedir.

2012 yılı öncesi üç basımı “İş Sağlığı ve Güvenliği Oda Raporu” olarak yayımlanan raporun sonraki basımlarında adını, “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda Raporu” olarak değiştirerek sınıfsal ve bilimsel bir tamlığa ulaştırdık.

Odamız iş kazalarında yaşamlarını yitiren, sakatlanan ve meslek hastalıkları sonucu yaşamları kısıtlanan insanlarımızın dramlarının nedenlerini bu raporda bilimsel, teknik, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla irdelemektedir. Odamızın bu raporu, yayınlandığından bu yana işçi sağlığı ve iş güvenliği gerçeklerinin kamuoyu bilincine yerleşmesinde büyük katkı sağlamıştır.

Raporumuzun bu güncellenmiş baskısı hazırlanırken iş kazaları ve meslek hastalıkları üzerine 2019 SGK İstatistik Yıllığı henüz açıklanmamıştır. Bu nedenle raporumuzda 2017 ve 2018 istatistik verileri ayrıntılı olarak değerlendirilmiş, ancak rapor incelendiğinde görüleceği üzere önceki yıllara dair veri ve toplu değerlendirmeler de bulunmaktadır.

Raporu hazırlayan Ali Ekber ÇAKAR, Tahsin AKBABA, Mustafa YAZICI, Bedri TEKİN, Yıldırım ÇAKAR, Oda İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Komisyonu üyeleri ve emeği geçen Oda çalışanlarına teşekkür ederiz.   

                                                                                           Temmuz 2020

                                                                     TMMOB Makina Mühendisleri Odası

                                                                                         Yönetim Kurulu

Yayın No: 
718
Yayın Yeri: 
Ankara
ISBN: 
978-605-01-1374-7
Kitap Türü: 
Oda Raporları