ZEHİRLİ ATIKLARI ÜLKEMİZİN HİÇBİR YERİNE İSTEMİYORUZ!
Ülkemiz, İngiltere’nin plastik atığı ya da Brezilya’nın asbestli gemi çöplüğü değildir!
26.07.2022
ZEHİRLİ ATIKLARI ÜLKEMİZİN HİÇBİR YERİNE İSTEMİYORUZ!
Ülkemiz, İngiltere’nin plastik atığı ya da Brezilya’nın asbestli gemi çöplüğü değildir!
Bilindiği üzere; bünyesinde 600 tona yakın asbest barındırdığı öne sürülen, Brezilya donanmasına ait güney yarımkürenin en büyük savaş gemisi unvanına sahip Nae Sao Paulo isimli geminin İzmir Aliağa’da sökümüne Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından izin verilmiştir.
Gemide; asbestin yanı sıra, özellikle kurşun başta olmak üzere ağır metaller, ağır yağlar, zehirli gazlar, hidrokarbonlar, radyoaktif maddeler, vektörler, balast suyu gibi başta söküm emekçileri olmak üzere, İzmir’li yurttaşların insan sağlığı ve çevreyi olumsuz yönde etkileyecek tonlarca madde olduğu bilinmektedir.
Asbest, ticari adıyla Amyant, jeolojik olarak lifsi kristal yapısına sahip silikat bir grup mineralin ortak adıdır. Ölümcül birçok hastalığa sebep olan asbestin yol açtığı en önemli hastalık AKCİĞER ZARI ve Karaciğer ZARI KANSERİ’dir.
Durumun ciddiyetinin anlaşılması açısından geminin tehlikeli madde envanteri, uluslararası bağımsız gözlemcilerce incelenerek sonuçları kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
Öncelikle bu gemi Türk karasularına sokulmamalıdır. Her gemi; kullanan, kar eden şirket ve devlet tarafından üretildiği ülkede söktürülmelidir.
Bir çok konuda olduğu gibi, Ülkemizde gemi yapım işinde (Tersane) de Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreçleri işletiliyorken, özelde gemi söküm işinin yaratacağı çevresel etkileri (ÇED) süreçlerine dair zorunluluk yoktur. Bu durum özelinde gemi sökümü sırasındaki asbestin de varlığı göz önünde bulundurulduğunda Sağlık Etki Değerlemesinin (SED) en az ÇED Süreçleri kadar önemli olduğu kabul edilmelidir.
Ülkemizde Üretilmiş Gemiler İçin Açık önerimiz:
- Acilen gemi söküm işine dair ÇED süreci detaylarıyla düzenlenmelidir.
- Canlı ve Doğa Odaklı yeni bir ÇED Mevzuatı TBMM, TMMOB’nin ve ilgili odalarının, Tabipler Birliği’nin, Barolar Birliği’nin, ilgili diğer odaların, akademinin, sendikaların ve çevre derneklerinin de yer aldığı çalışma grubunca yeniden hazırlanmalıdır.
- Mevzuata ayrıca Sağlık Etki Değerlendirme (SED) eklenmelidir.
- Söküm işinde çalışacak/çalışan işçiler 29/6/2013 tarihli ve 28692 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Asbest Sökümü ile İlgili Eğitim Programlarına İlişkin Tebliği”e göre eğitim almış olmalıdır.
- Gerekli önlemlerin alınmadığı, gerekli teçhizatın kullanılmadığı çalışmaya maruz kalacak söküm işçilerinin can güvenliği tehlikededir. Söküm için; 28539sayili ve 25.01.2013 tarihli “Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” ve “Asbestle Çalışmalar da İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama Rehberi” kurallarına uygun hareket edilmelidir. İlgili mevzuata uygun çalışma yürütülmeli ve bu çalışmalar denetlenmelidir.
- Asbestin bertarafı ise birinci sınıf bertaraf tesislerinde yapılabilmektedir. Ülkemizde, farklı bölgelerde sınırlı sayıda bu statüde tesis bulunmaktadır. Bu tesislerden biri de ilimizde bulunan İZAYDAŞ işletmesidir. Oluşan tehlikeli atıklar, atığa en yakın bertaraf tesisine yönlendirilerek, yönetmeliklere uygun olarak transfer edilmelidir. Aksi takdirde nakil sırasında geçilen tüm bölgeler risk altında olacaktır.
Ülkemiz, İngiltere’nin plastik atığı ya da Brezilya’nın asbestli gemi çöplüğü değildir' Hindistan ve Türkiye olarak dünyada bu tür maddeleri bertaraf edebileceğini belirten iki ülkeden biriyiz. Hindistan’ın kabul etmediği geminin ülkemize getirilmesini kabul etmiyoruz. Konuya dair Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nı, verilen izni bir an önce iptal etmeye ve halk sağlığını, canlı yaşamını ve doğayı tehdit eden hiçbir konuda işlem yapılmasına izin vermemeye çağırıyoruz.
TMMOB Kocaeli İl Koordinasyon Kurulu olarak, asbestli atıkların kentimizde bulunan İZAYDAŞ’a getirilmemesi konusunda yetkilileri uyarıyoruz. Gerek çevre kirliliği ve sonuçlarının en yoğun yaşandığı kentlerin başında gelen İlimizde, gerekse de ülkemizin ya da dünyanın herhangi bir yerinde, yaşama düşmanca yürütülen çalışmalara karşı duracağımızı, canlı yaşamına, doğamıza ve geleceğimize sahip çıkmaya devam edeceğimizi kamuoyuyla paylaşıyoruz.
Mehmet Ali ELMA
TMMOB Kocaeli İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri