15-16 HAZİRAN BÜYÜK İŞÇİ DİRENİŞİNİN 40. YILINDA ÇALIŞANLARIN HAKLARI DAHA GERİDE VE YİNE BASKI ALTINDADIR
15–16 Haziran Büyük İşçi Direnişinin 40. Yılında
Çalışanların Hakları Daha Geride ve Yine Baskı Altındadır
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Kayıt Dışı, Kuralsız, Güvencesiz Esnek Çalışma Biçimleri ve
Sendikasızlaştırmanın Karşısındadır
1970 yılında çalışma yaşamı ve sendikal mevzuatı düzenleyen 274 sayılı İş Yasası ile 275 sayılı Sendikalar Yasasında değişiklik öngören yasa tasarısı ile DİSK ve temel işçi hakları tasfiye edilmeye çalışılmış, buna karşı büyük bir işçi direnişi yaşanmış, 2 yıl sonra Anayasa Mahkemesi bu değişiklikleri iptal etmişti.
15–16 Haziran 1970 tarihlerinde 168 fabrikadan 150 bin civarında işçinin söz konusu yasa değişikliklerine karşı gerçekleştirdiği direnişe şiddetle müdahale edilmesi sonucu 3 işçi ölmüş, 200‘den fazla kişi yaralanmış, sıkıyönetim ilan edilmiş, yüzlerce sendikacı 12 Mart mahkemelerinde yargılanmış, olayların ardından 5 bini aşkın işçi işten atılmıştı.
O zaman sermaye çıkarları doğrultusunda yeterince düzenlenemeyen çalışma yaşamı, 24 Ocak 1980 ekonomi kararlarının gerektirdiği sert 12 Eylül düzeni ile çalışanların aleyhine biçimlendirilmiştir. Daha sonra 2003 yılında İş Yasası, ardından ilgili yasalarda yapılan çok sayıda değişiklik ile esnek, güvencesiz istihdam, taşeron çalıştırma ve iş sağlığı ve güvenliği alanlarında serbestleştirme, kuralsızlaştırma doğrultusunda önemli düzenlemeler yapılmıştır. Böylece kiralık işçi büroları, ödünç işçi ve alt işveren uygulamaları gündeme gelmiş, hatta İşsizlik Sigortası Yasası ile işsizlik fonundan sermayeye destek sunulmuştur.
İstihdam özürlü dışa bağımlı sanayi politikaları, meslektaşlarımızı da kapsayan esnek üretim ve esnek istihdam politikaları ile çalışanların üzerinde ciddi bir tehdit oluşturmakta, fason sanayi üretimiyle birlikte çalışanları en alt düzeylerdeki ücretlere ve işsizliğe mahkum etmektedir. Bugün Türkiye, neo liberal politikalar ve yapısal ekonomik krizin yol açtığı işsizlik dalgaları, güvencesiz çalışma biçimleri ve yayılan yoksullukla yüz yüzedir. Milyonlarca çalışan örgütlenme hakkından mahrum, ekonomik ve sosyal bunalım içindedir. Çalışanların kıdem tazminatları, fazla mesai ücretleri ile sendikal hak ve yetkileri budanmaktadır. En son 1,3 milyon kamu çalışanının iş güvenceli çalışmadan güvencesiz çalışma koşullarına geçirilmesi için bir yasa değişikliği de gündeme girmiştir.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), 15–16 Haziran‘dan TEKEL işçilerinin direnişine dek sermayenin emek sömürüsü ve azami kâr hırsının yol açtığı sonuçlara karşı mücadelenin toplumsal meşruiyetine inanmaktadır. Çalışma yaşamının insanı ve emeği, iş güvenceli, örgütlü, toplu sözleşme ve grev hakları ile tam istihdamı esas alan, iş kazalarını en aza indirecek şekilde örgütlenmesi pekâlâ olanaklıdır. Bunun için Türkiye‘nin neo liberal politikaların tamamen dışında eşitlikçi, kalkınmacı, sanayileşmeci, üretim ve istihdamdan yana bir yönelime girmesi gerekmektedir. MMO, mesleki toplumsal sorumlulukları, ülke ve halk çıkarları gereği, her zaman bu seçeneğin yanında olacaktır.
Ali Ekber ÇAKAR
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu Başkanı