ARAÇ MUAYENELERİNDE EGZOZ EMİSYON ÖLÇÜM RAPORU OLMAYAN ARAÇLARIN “AĞIR KUSURLU” OLMAKTAN ÇIKARILIP “HAFİF KUSURLU” SAYILMASI ÇEVRE VE TOPLUM SAĞLIĞINA AYKIRI BİR UYGULAMADIR
Hatırlanacağı üzere Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün 19.12.2011 tarihinde yayımladığı Araç Muayene Genelgesi uyarınca, 01.01.2012 tarihinden itibaren araç muayene istasyonlarının, LPG/CNG yakıt tadilatı yapılmış araçların vize/periyodik muayene işlemleri sırasında Gaz Sızdırmazlık Raporu istenmesi uygulamasına son verilmişti. Böylece Gaz Sızdırmazlık Raporu olmayan araçlar “hafif kusur”lu, Egzoz Pulu/Egzoz Emisyon Raporu almayan araçlar ise “ağır kusur”lu kabul edilmeye başlanmıştı. Şimdi egzoz emisyon ölçüm raporunun bulunmaması da “hafif kusura” dönüştürülmektedir.
Bu noktada, araçların egzoz emisyon ölçümlerini yaptırmanın Çevre Kanunu’nun 20. maddesi uyarınca zorunlu olduğunu belirtelim. Bu ölçümler 11.03.2017 tarihli 30004 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerince belirlenen standartlarda yapılmak zorundadır. Buna göre “Çevre Kanunu kapsamında motorlu taşıt sahipleri egzoz emisyonlarının yönetmelikle belirlenen standartlara uygunluğunu belgelemek üzere egzoz emisyon ölçümü yaptırmak zorundadır. Çevre Kanunu’nun 20’nci maddesi kapsamında egzoz emisyon ölçümü yaptırmayan motorlu taşıt sahiplerine 1.546 TL, standartlara aykırı emisyona sebep olan motorlu taşıt sahiplerine ise 3.093 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Ayrıca, emisyon kontrol sistemleri (katalitik dönüştürücü, partikül filtre vb.) çalışmayan veya devre dışı bırakılan taşıtlar için 1.546 TL idari para cezası uygulanmaktadır”. Ancak Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı, 16 Ocak 2019 tarihi itibariyle araç muayenelerinde “ağır kusur”un yer aldığı egzoz emisyon ölçümleriyle ilgili kusurlar tablosunu yenileyerek “hafif kusur” kapsamına almıştır. Oysa Çevre Kanunu’nun 20. maddesi ve Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği halen yürürlüktedir.
Özetle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı mevzuat dışı fiili bir düzenleme yapmıştır. Bu durum ve uygulama her yönüyle mevzuata aykırıdır ve ülkemizdeki yaygın denetimsizliği artıracaktır. Dünya araç emisyonları ve sera gazı salımları ile mücadele ederken, ülkemizde de yanlış sanayi politikaları, yanlış termik santral uygulamaları ve denetimsizliği ile araçların zaten çok fazla olan egzoz gazı salımları sonucu çok ciddi hava, çevre ve halk sağlığı sorunları oluşmuşken gündeme gelen bu fiili uygulamayı anlamak mümkün değildir. Araç yakıt ve emisyon sistemleri üzerinde kayıt dışı merdiven altı tamircilerde yaptırılan onaysız tadilat uygulamalarının yaygın oluşu da gözetildiğinde durum daha da vahimleşmektedir.
Sonuç olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerini halk sağlığına, karayolu/trafik güvenliğine ve can ve mal güvenliğine zarar verici bu yanlış uygulamaya ivedilikle bir son vermeye çağırıyoruz.
Yunus Yener
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı