TISKON 2005 SONUÇ BİLDİRGESİ YAYINLANDI

I.Ulusal Tibbi Cihazlar İmalatı Sanayi Kongre ve Sergisi 30 Eylül-2 Ekim 2005 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kongre Kültür Merkezinde gerçekleştirildi. Açılış konuşmalarını; MMO Samsun Şube Yön. Kur. Bşk. Kadir GÜRKAN, Makina Mühendisleri Odası Yön. Kur.Başkanı Emin KORAMAZ, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Barış DİREN ve KOSGEB Başkanı Erkan GÜRKAN'ın açılış konuşmalarını yaptığı kongreye yaklaşık 350 kişi katıldı. Kongre boyunca yedi oturum ve iki panel gerçekleştirildi. Yedi oturumda toplam 25 bildirinin sunulduğu kongrede, Tıbbi Cihaz İmalati Sektörünün Ülkemizde ve Dünyadaki Durumu, Sorunlar ve Çözüm Önerileri ve Kamu İhale Hukuku ve Uygulamaları, Sorunlar ve Çözüm Önerileri başlıklı iki panel düzenlendi. Sergi açılışı TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yön. Kur. Başkanı Emin KORAMAZ, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Barıs DİREN ve KOSGEB Başkanı Erkan GÜRKAN tarafından yapıldı. I. ULUSAL TIBBI CİHAZLAR İMALATI SANAYİ KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ Makina Mühendisleri Odası Samsun Şubesi yürütücülüğünde 30 Eylül-2 Ekim 2005 tarihleri arasında Samsun'da gerçekleştirilen I. Ulusal Tıbbi Cihazlar İmalat Sanayi Kongre ve Sergisinde, 7 oturumda 26 Bildiri sunulmuş; Tıbbi Cihazlar İmalati Sektörünün Ülkemizde ve Dünyadaki Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri ile Tıbbi Cihaz İmalatı Sektöründe Kamu İhale Hukuku ve Uygulamaları, Sorunları ve Çözüm Önerileri olmak üzere konunun uzmanlarının katıldığı iki panel yapılmış; sektörün sorunları ve çözüm önerileri tartışılmıştır. Sağlık temel insan hakların içinde en öncelikli yere sahiptir. Öte yandan sağlık alanı, teknolojinin hızla geliştiği ve yüksek düzeyde teknoloji kullanılan alanların başında gelmektedir. Bilim, teknoloji ve bağlantılı olarak sağlık alanındaki ilerlemelerin insan yaşamı, insanın ömrü ve toplumsal refah ile verimliliğe yansıması ise ekonomik-sosyal politikalar ile birlikte bir bütünlük oluşturmaktadır. Dolayısıyla bilim ve teknoloji, tıbbi cihaz üretimi ile sağlık hizmetleri arasında kopmaz bağlar bulunmaktadır. Uluslararası planda ileri teknoloji ürünü tıbbi cihazlar, az sayıda büyük ve tekel konumdaki firmalar tarafından üretilmektedir. Bu cihazları üreten firmalar aynı zamanda bilgisayar, elektronik ve diğer alanlarda da üretim yapmakta ve AR-GE'ye yeterli kaynak ayırmaktadırlar. Üretici firma sayısının azlığı bu tekellerin pazar koşullarını istedikleri gibi belirlemelerine yol açmaktadır. Tekelleşmis büyük firmalar inovasyon yoluyla gelişen küçük firmaları üretici olsun, pazarlamacı olsun satın alarak ele geçirmekte ve bu yolla rekabeti ortadan kaldırmaktadırlar. Bu firmalar tıbbi cihazlarin yanı sıra bu cihazlara yönelik sarf malzemesi ve yedek parça satışı yoluyla büyük kârlar elde etmektedirler. Gelişmiş ülkelerde sağlık ve sigorta yatırımı ile sağlık harcamalarına ayrılan bütçe payları, gelişmekte olan ülkelere göre yüksektir. Bu ülkeler böylece sağlık merkezlerinin gelişmiş tıbbi cihaz, alet ve sarf malzemeleri ile donatılmasına yol açmakta ve araştırıcı üretici firmaların dolaylı olarak desteklenmesini sağlamaktadır. Yine bu ülkelerde tıbbi cihaz ve malzeme üretimi kesin, kati ve standart denetimler çerçevesinde yapılmaktadır. Ülkemiz ise tıbbi cihaz, alet ve sarf malzemesinde büyük oranda dışa bağımlı durumdadır. Tıbbi cihazlarin neredeyse tamamı, tıbbi alet ve sarf malzemelerinin ise büyük bir kısmı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. 2004 yılı Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre tıbbi cihaz ve malzemeleri sektöründe dış ticaret hacmimiz yaklaşık 815 milyon dolar seviyesindedir. Bunun 54 milyon dolarlık kısmı ihracat, 760 milyon doları ise ithalattır. İhracatın ithalatı karşılama oranı % 8 seviyesindedir. Bu ülkemizdeki ihracat ile ithalat arasındaki dengesizliği de çok fazla aşan bir seviyededir. Bu durum, sağlık hizmeti maliyetlerinin yüksek olmasının en önemli nedenlerindendir. Ulusal tıbbi alet ve sarf malzemeleri üreten firmalarımız bulunmakla birlikte bunların bir çoğu yabancı büyük firmalar ile rekabet edebilecek bir durumda değildir. Yerli ürünlere duyulan güvensizlik ve izlenen ekonomik politikalardan ötürü, KOBI niteliğindeki yerli üretim sektörde bir türlü belirleyici konuma gelememiştir. İthalatın plansız ve kontrolsüzlüğü sonucunda kırsal kesim başta olmak üzere bir çok bölgede cihaz sıkıntısı çekilmektedir. Serbest ithalat rejimi dolayısıyla ikinci hatta üçüncü el tıbbi cihazlar kolaylıkla ithal edilmekte; gerek yeterli servis gerekse yeterli birikime sahip kullanıcı alt yapısının bulunmamasından dolayı ülkemiz bir cihaz hurdalığına dönüşmektedir. Bu hususla bağlantılı olarak, hastanelerdeki tıbbi cihazların bakım,onarım ve kalibrasyonunu denetleyecek biyomedikal mühendislik birimlerinin yeterli olmaması ya da hiç bulunmaması da ayrı bir sorun oluşturmaktadır. Yukarıdaki saptamalarla birlikte, Kongrede, standardizasyon (CE, ISO 9001/2003, ISO 13485 vb.) konusunda yetkili kuruluşların uyumlaştırma ve altyapı oluşturmadan (Yetkili Test Laboratuarı, Ulusal Onaylanmış Kuruluşun bulunmaması, piyasa denetimi ve gözetiminin yapılamaması vb.) uygulamaya geçmelerinin, sektörde bir karmaşa yaşanmasına yol açtığına vurgu yapılmıştır. Kongrede vurgu yapılan diğer bir konu, imalatçı firmaların AR-GE çalışmalarının yetersizliği ve ileri teknoloji kullanarak üretim yapma kabiliyetlerinin bulunmaması sonucu rekabet güçlerinin zayıfladığıdır. Özellikle cerrahi el aletleri üretiminde Samsun oldukça önemli gelişmeler kaydetmektedir. Ancak günümüzde diğer ülkelerdeki üretim teknolojilerindeki gelişmeler sektörün gelişimini tehdit eder boyutlara ulaşmıştır. Ulusal tüketimde kamu alımları önemli bir paya sahiptir. Ancak bu alandaki Teknik Şartnamelerin hazırlanmasında yer alması gereken bileşenlerin (tıp doktoru, mühendis ve yönetici) koordinasyonunun sağlanamamasından dolayı sorunların yaşandığı ve dolayısıyla Kamu İhale Kurumuna sektör ihaleleriyle ilgili şikayetlerde artış olduğu yine Kongrede ifade edilmiştir. Kongrede yapılan bu saptama ve değerlendirmeler ışığında aşağıdaki önerilerin kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır: 1. Tıbbi cihazlar üretim sektöründe gereksinim duyulan nitelikli iş gücünün sağlanması için Endüstri Meslek Liseleri ve Meslek Yüksek Okullarında ilgili bölümlerin açılması, mevcut bölümlerin ise nitelik ve donanımları yükseltilmelidir. 2. Sektöre ilişkin gerek üretim gerekse kullanımda olan donanımla ilgili bir envantere ulaşılamamıştır. Başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların bu çalışmayı yapması, sektörle ilgili ulusal plan ve politikaların oluşturulması açısından önem taşımaktadır. 3. Dünyada teknik bilgilerin % 80'i Patent Dokümanlarında yer almaktadır. Bu konuda ülkemizde gelişme olmasına karşın mevcut bilgiler dünyadaki oranlara göre çok düşük düzeydedir. Patent ve Sinai Mülkiyet konusunda KOBI'lerin ve bu alanda çalışan personelin eğitimi geliştirilerek sürdürülmelidir. 4. 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4734 ve 4735 sayılı Kanun, ihale mevzuatı ile ilgili olumlu düzenlemeler getirmesine rağmen, uygulamalarda teknik şartnamelerin hazırlanması esnasında ilgili bileşenlerin (Tıp Doktoru, Mühendis, Yönetici) bulunmamasından dolayı ulusal alımın büyük bir bölümünü teşkil eden kamu alımlarında sorunlar yaşanmasına neden olmaktadır. Bu sorunların aşılabilmesi için sektör ile ilgili kamu alımlarında tek tip şartname ve Teknik Şartname Veri Bankasının oluşturulması ve sağlık sektöründe istihdam edilen mühendislerin mutlaka Teknik Şartname Hazırlama uygulamalarında yer alması sağlanmalıdır. 5. Tıbbi cihaz imalat sanayi ile üniversiteler ve özellikle tıp fakülteleri ve Makina, Elektrik, Fizik ve Kimya Mühendisleri Odaları ile işbirliği tesis edilerek, bu ilişkinin kurumsallaşması sağlanmalıdır. 6. Üniversite-sanayi işbirliği açısından Teknoloji Merkezleri ve Teknoparklara gereken önem verilmelidir. 7. Sektörün rekabet gücünün artırılabilmesi için ileri teknoloji kullanır hale getirilebilmesi gerekmektedir. Özellikle araştırma geliştirme başta olmak üzere devlet destekleri geliştirilmelidir. 8. Teknik Mevzuat Uyumu konusunda gereken alt yapı acilen olusturularak, standardizasyon, piyasa gözetimi ve denetimi, akreditasyon ve ulusal onaylanmış kuruluşların atanması için yetkili kuruluşların mevcut çalışmaları hızla sonuçlandırılmalıdır. 9. Tıbbi aletleri kullananların antropometrik ölçümleri yapılarak ergonomik cihazlar tasarlanmalı ve standartları buna göre oluşturulmalıdır. 10. Sektörün temel sorunu, ülkemizin sektöre ilişkin politikalarının olmayışıdır. Bu eksikten hareketle, sektörle ilgili tüm kesimlerin (Kamu, Sanayi, Üniversite, Meslek Odaları vb.) katılımıyla ulusal plan, politika ve stratejilerin oluşturulması gerekmektedir. TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI