ÇOCUK PARKLARI TUZAK PARKLARI OLMASIN;

Ülkemizin birçok yerinde, bakımsız ve standartlara uygun oyun ekipmanlarına sahip olmamasından dolayı çocuk bahçeleri, çocukları ve yetişkinleri cezbeden yerler olmaktan uzaklaştıran mekanlar haline dönüşmüştür.

 Avrupa Birliği ülkelerinde, çocukların oyun alanlarında güvenli bir şekilde vakit geçirebilmeleri için kullanılan oyun ekipmanlarının tasarımları, oturdukları yüzeylerin, malzemelerinin, yerleşimlerinin ve bakımlarının Avrupa Standartlar Birliği CEN tarafından hazırlanan EN 1176 standartlarına uygun olarak yapılması önşart olarak konulurken, Ülkemizde bilimsel ölçütler dikkate alınmadan, ben yaptım oldu mantığı ile tasarlanmaktadır. Bu nedenle çocuklarımızın düşmeleri, bir yerlerini kırmaları ve bir hastalığa kapılmaları an meselesidir bu yerlerde. Avrupa çocuklar için yapılacak parklara bu kadar önem verirken, AB'ye aday olan Ülkemizde bu standartlar çoğunlukla göz ardı edilmektedir.

Oyun alanlarında kullanılan ekipmanların; salıncağın yüksekliğinden, çevre koruma bandının çapına, kaydırak merdivenlerinin basamak aralığından korkuluklardaki demir profil aralıklarına, oyuncakların birbirine uzaklığından, kay kay yükseklikleri ve uzunluklarına kadar her şey titizlikle çocukların yaş ve cinslerine göre ayrı ayrı söz konusu standartlarda tanımlanmıştır.

Türkiye'de çocuk oyun alanlarının büyük çoğunluğunu yerel yönetimler tarafından yaptırılmaktadır. Çoğunlukla yerel yönetimler gerçekleştirdikleri ihalelerde standartlar, kalite ve güvenlikten ziyade fiyatı kendilerine baz aldığı için oyun parkları güven değil güvensizliğin adresi haline gelmektedir.

Bu konuda yapılan araştırmalara göre, oyun alanlarındaki en yaygın kaza şekli düşme. Düşmeyi önlemek ve şiddetini azaltmak için çok özel dikkat ve önlemler almak gerekmekte. Çocuklar kayarken, tutamağı (sapı) ellerinden kaçırarak veya salıncakta, atlıkarıncada, tahterevallide, Tarzan merdiveninde dengelerini kaybederek düşerler. Çocuklar sadece düşme nedeniyle yaralanmazlar, aynı zamanda, düşerken başka bir ekipmana çarparak da yaralanırlar.  

Oyun alanlarında yaralanmalar çeşitli şekillerde azaltılabilir veya yok edilebilir olsa bile Türkiye'deki en önemli sorun oyun alanlarının standartlara uygun olmayan oyun ekipmanları ve grupları ile donatılması. Çocuk oyun alanları ile ilgili standart mevcut fakat çocuk oyun alanlarında meydana gelen arızalar ve kazalar ile ilgili herhangi bir istatistik ülkemizde maalesef mevcut değil.

Yetkililerden istatistiksel bir çalışma başlatarak; tüm parkları (Çocuk Oyun grupları, Açık alan fitnes aletleri) yıl boyunca Avrupa standartları kapsamında denetime tabi tutmalarını, standart dışı ekipmanları belirleyerek kullanımdan kaldırmalarını, bozuk ve kırık parçaların yenisi ile değiştirilmesini, tüm parkların standarda kavuşması sağlamalarını bekliyoruz. Böylelikle arızalar önceden tespit edilecek ve olası kazalar önlenmiş olacaktır. 

Oyun alanlarında yaralanmalar düşmeyle veya diğer şekillerde olsa bile üç ana faktörün değerlendirilmesi, yaralanmaların azaltılmasında önemli bir etken.

-  Oyun alanının yüzeyi

-  Oyun alanının tasarımı

-  Ekipmanların yerleşimi ve bakımı

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• Tüm oyun grubu elemanlarının zemini ve çevresi (2 m ) esnek malzemeden oluşturulmalıdır.
• Oyun elemanları, toprak, beton vb. zeminlere monte edildiğinde; düşmelerde yaralanmalara veya kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
• Kum zeminler; çok iyi bakım yapılmadığı takdirde zamanla taş gibi sertleşir ve tehlike arz eder. Ayrıca nefes yoluyla geçen mikroplar için çok everişli bir ortamdır. Uzun yıllar sonra ortaya çıkan hastalıkların, elverişsiz, emniyetsiz çocuk parklarından kaynaklanma ihtimali yüksektir. Bu sebeple, oyun gruplarının zemininde kum kesinlikle tercih edilmemelidir.

GÜVENLİK KURALLARI

1. Oyun elemanlarının yüzey kaplamalarında zehirlenme tehlikelerine karşı özel önlemler alınmalıdır.
2. Oyun elemanlarında kullanılan malzemeler zamanla ve birikimle çevreye zehirli tehlike vermeyecek yapıda olmalıdır.
3. Oyun alanı elemanlarında, sağlığı zararlı yönde etkileyebilecek tehlikeli maddeler kullanılmamalıdır.(asbest, kurşun, formaldehit, kömür katranı yağları, karbolineum ve poliklorinatlı bifeniller   v.b..) (PCB)
4. Oyun elemanlarında çıkıntılar, açık kablolar veya keskin köşeli bileşenler bulunmamalıdır. Düzgün olmayan yüzeyler, yaralanma riski taşımamalıdır. Bütün kaynak kısımları düz ve pürüzsüz olmalıdır.
5. Elemanların erişilebilir herhangi bir kısmında sert ve keskin köşeli hiçbir parça bulunmamalıdır.
6. Elemanlardaki hareketli ve / veya hareketsiz parçalar arasında ezici veya kesici uçlar bulunmamalıdır.
7. Elemanın içinde veya çevresinde kullanıcının bulabileceği yerlerde, beklenmeyen ve çarparak yaralanmaya sebep olabilecek engeller yer almamalıdır.
8. Oyun elemanlarında kullanılacak malzemelerin yapısal bütünlüğü bir sonraki bakıma kadar bozulmayacak şekilde seçilmeli ve korunmalıdır.
9. Oyun elemanlarında kullanılan malzemeler bütün iklim ve atmosfer şartlarına dayanıklı olmalıdır.
10. Metal parçalar atmosfer olaylarına ve hava şartlarına karşı korumalı olmalıdır.
11. Zehirli oksitleyici mamuller üreten metallere antitoksik bir kaplama yapılmalıdır.
12. Trabzanların yüksekliği, üzerinde yürünen yüzey üstünde 750 mm'den az 1000 mm'den fazla olmamalıdır.
13. 36 aylıktan daha küçük çocukların kolaylıkla girmeyeceği elemanlar için korkuluklar, ayakta durma yüzeyi, oyun yüzeyi üzerinde 1000 mm ila 2000 mm yükseklikte olacak şekilde yapılmış olmalıdır. Korkulukların tepesine kadar olan yükseklik platform, merdiven veya rampanın yüzeyinden başlayarak ölçüldüğünde 750 mm'den az 1000 mm'den fazla olmamalıdır.
14. Çocukların adım atarak tırmanmalarını önlemek için yatay veya yataya yakın olarak tesis edilmiş hiçbir ara ray veya çubuk kullanılmalıdır. Engellerin üst kısımlarının tasarımı çocukların tırmanabileceği, üzerine çıkıp ayakta duracak veya oturacakları şekilde olmamalı ve tırmanmaya da teşvik etmemelidir.
15. Elle kavranmak için tasarlanmış herhangi bir destek elemanının en kesiti, her hangi bir yönde merkeze doğru ölçüldüğünde 16 mm'den az ve 45 mm'den daha fazla olmamalıdır.
16. Tutmak üzere tasarlanmış desteğin çapı 60 mm'yi geçmeyen bir kalınlıkta olmalıdır.
17. Rijit desteklerle kullanıcının üzerinde asılmış halde hareketli elemanların altında net 400 mm'lik açıklık bulunmaktadır.
18. Başın ve ayakların önde geçtiği elemanların ilk koridorlarının çıkış ve giriş yerleri baş ve boyun yakalanma tehlikeleri meydana getirmeyecek şekilde tesis edilmelidir.
19. Aralıklar veya V şeklinde açıklıklar; ani hareket sırasında veya hemen öncesinde içinde giyeceğin bir parçasını yalayabileceği aralıklar, çıkıntılar, miller/dönen parçalar giyecek veya saç sıkışmalarına yol açmayacak şekilde donatılmalıdır.
20. 45º kadar eğimli yüzeylerde tırmanma ve koşma yerlerinde parçalar arasında 30 mm den daha fazla boşluk olmayacaktır.
21. Parmak yakalanma tehlikelerine karşı tüp, boru ve kanalların uçları kapatılmalıdır. Bu kapatmalar ancak alet kullanılarak çıkarılabilmelidir.
22. Oyun elemanlarının çıkış noktaları ile oyun elemanlarını çevreleyen sert zemin arası mesafe 2000 mm olmalıdır.
23. Kaydırağın orta noktaları arası oluşturulan teğete diğer elemanların uzaklıkları 1000 mm den az olmamalıdır.
24. Salıncağın hareketi esnasında oluşturduğu yay'a diğer elemanların uzaklığı 1000 mm den az olmamalıdır.
25. Merdiven basamakları arasındaki mesafe 15 cm den fazla olmamalıdır. Basamaklar dönmemeli ve eşit aralıklı olmalı ve merdiven eğimi sabit olmalıdır.
26. Basamakların üstünde ayağın rahatça basabileceği ve merdivene 90º açı yapan 30 cm'lik engelli olmayan kısım bulunmalıdır.
27. Üzerinde durabilmek için yeterli yer sağlamak amacıyla basamakların derinliği en az 140 mm olmalıdır.
28. Her basamağın önü bir üsttekinin arkasıyla düşey durumda, en az üstten bakıldığında hiç boşluk görünmeyecek konumda bulunmalıdır.
29. Eğimi 45º den fazla ve zeminden 1000 mm'den daha yüksek merdivenlerde trabzanlar bulunmalıdır
30. Merdiven iç genişliği 800-1000 mm olmalıdır.
31. Elemanların bağlantıları alet kullanılarak çözülebilir olmalıdır.
32. Elemanın ömrü boyunca, destekler gibi yenilenmesi gereken veya aşınmaya maruz bileşenler değiştirilebilir şekilde yapılmalıdır.
33. Değiştirilebilir bileşenler yetkisiz kişilerce kurcalanmaya karşı korumalı ve küçük bakımlardan geçirilmelidir. Yağlama sırasında akan yağlar elemanı kirletmemeli ve güvenli kullanımını ters etkilememelidir.
34. Oyun elemanlarında kullanılan zincirler en az ISO 1834'teki kuralları sağlamalı ve herhangi bir doğrultudaki açıklığı 8,6 mm olmalıdır.
35. Temeller darbe veya takılma gibi tehlikelere yol açmayacak biçimde düzenlenmelidir.
     

Türkiye'deki çocuk oyun alanlarına standart uygulaması Avrupa'daki standardın Türkiye'ye uyarlanması ile gerçekleşmiş ve bu standartlar ve TS 5219 EN 71 yerine TS EN 1176 (1,2,3,4,5,6,7) ve TS EN 1177 uygulamaya girmiş bulunuyor.