Ankara’da ve Bolu’da Yaşanan İş Kazaları Sonucu İki İşçi Hayatını Kaybetti, Kaldırma ve İletme Makinalarının Periyodik Kontrolleri Aksatılmamalı

Ankara’da ve Bolu’da Yaşanan İş Kazaları Sonucu İki İşçi Hayatını Kaybetti

Kaldırma ve İletme Makinalarının Periyodik Kontrolleri Aksatılmamalı

21 Haziran Çarşamba günü, Bolu'nun Gerede ilçesinde bir Metal Fabrikası'nda üzerine tavan vinci düşen işçi İsmail Danışman (24) hayatını kaybetti. Kazada bulunan diğer işçi Berat Yaylacı (24) ise ağır yaralandı.

Yine, geçtiğimiz hafta sonu (17 Haziran) Ankara Yenimahalle Yakacık Mahallesi’nde üzerine yük asansörü düşen inşaat işçisi Sezer Uğur (23) hayatını kaybetmişti.

Öncelikle çok üzgün olduğumuzu belirtmek istiyoruz; bu iş kazalarının önlenebilir olduğunu bilmenin ağırlığını ise üzerimizden atamıyoruz.

İlgili kazada düşen ve “yük asansörü” olarak bilinen Sabit İniş Mahalline Hizmet Veren Makinalar; çeşitli iş alanlarında yük veya yük ile birlikte insan taşıma amaçlı kullanılan cihazlardır. Bu cihazlar, iş ekipmanı olarak kabul edilmekte olup, kaldırma ve iletme makinaları kapsamında değerlendirilmektedir.

Günümüzde kaldırma ve iletme grubundaki makinalarda farklı nedenlerden kaynaklı iş kazaları yaşanmaktadır. Bu gruptaki makinalar ve diğer iş ekipmanlarında oluşabilecek kazaların önüne geçmek amacıyla 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çıkarılmış “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenli Şartları Yönetmeliği” ile uyulması gereken hususlar belirlenmiştir.

Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrol ve muayenesi zorunludur ve bu kontrollerin yılda en az bir kez yapılması gerekmektedir.

Sabit İniş Mahalline Hizmet Veren Makinaların (yük asansörleri) da “TS EN ISO/IEC 17020 Uygunluk değerlendirmesi - Çeşitli tiplerdeki muayene kuruluşlarının işletimi için şartlar” standardına göre periyodik kontrollerinin yapılması ve bu kontroller sonucunda gerekli raporların düzenlenmesi gerekmektedir.

Ne Yapılmalı?

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenli Şartları Yönetmeliği gereği;

• İş ekipmanlarının bakım, onarım ve periyodik kontrol süreçlerinin tamamını takip etme yükümlülüğü işverene aittir. Kontrol aralığında bazı istisnalar olmakla birlikte kaldırma araçlarının en geç yılda bir periyodik kontrollerinin yaptırılması zorunludur. Periyodik kontrollerde uygunsuzluk tespit edilmişse işyerlerinde bu eksiklikler giderilmeden kaldırma araçlarının çalıştırılmaması gerekmektedir.
• Kontrolleri gerçekleştirecek muayene kuruluşunun akredite olması en önemli kriterlerden biridir ve mevzuatta da zorunlu hale getirilmelidir. Ayrıca görevlendirilen muayene personelinin gerekli vasıflanma süreçlerini tamamlaması ile birlikte asansör yönetmeliği de dahil olmak üzere kaldırma iletme makinaları kapsamındaki yönetmelikler ve talimatlar konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir.

Aynı zamanda;

Sağlıklı ve güvenlikli bir ortamda çalışmak her çalışanın hakkıdır.

• 6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile getirilen sistemde işçi sağlığı ve iş güvenliği görevi işverenden çok uzmanlar ve hekimlerden beklenir hale gelmiştir. İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması öncelikle devletin ve işverenin görevidir. İşverenlerin önlem alma yükümlülüğü ve devletin denetim görevini gözetmeden sorumluluğun iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri ve çalışanlarda olduğu anlayışı, işverenlerin umursamazlığını artıran bir anlayıştır. Bu anlayıştan vazgeçilmelidir.
• İşçi sağlığı ve iş güvenliği kapsamında yapılan denetimler ve işyerlerine verilecek işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri, bir kamu hizmeti olarak ele alınmalıdır.

• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, iş kazası geçiren sigortalı işçi sayısı 2020 yılında 384.262’dir. 2021 yılında ise %33 oranında artarak 511.084 olmuştur. Kazaları önleyeceği belirtilerek kabul edilen 6331 sayılı Yasaya rağmen 2012 yılından bu yana iş kazası sayıları ve iş kazası sonucu ölümlerde yaşanan artışın sebebi iyi incelenmeli, tüm düzenlemeler gözden geçirilmelidir.
• Sağlıklı ve güvenlikli bir ortamda çalışmak her çalışanın hakkıdır. Bu kapsamda işyerleri kamusal denetim anlayışı çerçevesinde denetlenmeli, idari ve cezai yaptırımlar artırılmalı ve uygulanmalıdır.

Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi olarak tüm bu ilkeler ve kamusal denetim anlayışımız çerçevesinde uzman makina mühendislerinden oluşan örgütlü yapımızla işçi sağlığı ve iş güvenliği kurallarının sağlanması konusunda her zaman görev almaya hazır olduğumuzu kamuoyu ile paylaşıyor, yetkilileri de sorumlu davranmaya ve gereklerini yerine getirmeye davet ediyoruz.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

Ankara Şubesi