Oda Denetiminin 11.Yılında Ankara'da LPG'li Araç Gerçeği: Başkentte 450 Bin LPG'li Araç Sızdırmazlık Raporu Olmadan Trafikte Seyrediyor
Makina Mühendisleri Odası (MMO) Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Özkalender Şubemiz tarafından gerçekleştirilen "LPG'li araç denetimleri ve 2014 yılı göstergeleri" konusunda 18 Nisan 2015 tarihinde "Başkentte 450 Bin LPG'li Araç Sızdırmazlık Raporu Olmadan Trafikte Seyrediyor" başlıklı yazılı açıklama yaptı.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın, 11 Nisan 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yaptığı yetki devriyle; "LPG`ye dönüştürülen araçların son kontrolleriyle birlikte montaj tespit raporlarının" da Oda'mızca düzenlenmesine başlanmış, bu tarihten sonra piyasa denetimi tamamen sağlanmıştır. Ancak yapılan son düzenlemelerle 2005-2012 yılları arasında gerçekleştirilen sistemli, disiplinli denetim sayesinde oluşan yaygın güvenilirlik ortadan kalkmaya başlamıştır.
Zira Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü 19.12.2011 tarihli Genelge ile; araç muayene istasyonlarında LPG ve CNG`li araçlar için "Gaz Sızdırmazlık Raporu" aranması zorunluluğunu kaldırmış, gaz sızdırmazlık raporu bulunmamasını, "ağır kusur"dan "hafif kusur"a dönüştürmüştür. Genelge, LPG/CNG`li araç kullanıcılarının keyfiyetine yol açmış, 2012 yılı Ocak ayı başından itibaren "gaz sızdırmazlık testi" yaptırılan araç sayısında ciddi bir düşüş gerçekleşmiş, halkın can ve mal güvenliği ciddi bir şekilde tehdit edilmeye başlanmıştır.
Denetimsiz günlere geri dönüldü
Söz konusu Genelge sonrası yaratılan olumsuz tabloyu açıklamak için, Ankara`daki durumu özetlemek yeterli olacaktır. TÜİK`in 2014 yılsonu verilerine göre; Başkentte toplam otomobil sayısı 1.147.113 adet, LPG`li otomobil sayısı da 530.561 adettir. Yani Ankara`daki otomobillerin neredeyse yüzde 50`si LPG`lidir. LPG`li ticari araçların yılda bir, özel araçlarında iki yılda bir gaz sızdırmazlık denetimini yaptırması gerekmektedir. Şubemizden 2013 yılında 54.634 adet, 2014 yılsonu itibariyle ise 50.136 adet LPG`li araç gaz sızdırmazlık raporu almıştır. Bu durumda iki yıl boyunca Ankara`da gaz sızdırmazlık denetiminden geçen araç sayısı 104.770`dir.
Bu verilerden de anlaşılacağı üzere, 2014 yılında Ankara'daki LPG/CNG'li araçların sadece yüzde 20'si gaz sızdırmazlık testi yaptırmıştır. Bu oran genelge öncesi yüzde 70'lerde iken, şimdi yüzde 20 seviyelerine kadar gerilemiştir. Özetle şu anda yaklaşık 450 bin LPG'li araç, gaz sızdırmazlık raporu olmadan Başkent trafiğinde seyretmektedir.
LPG/CNG'li ticari araçların durumu da vahim
Her gün binlerce insanın şehir içi taşımasını yapan LPG/CNG'li ticari araçların durumu da oldukça düşündürücüdür. 2011 yılında toplam 1004 ticari araç Şubemizden gaz sızdırmazlık raporu alınmışken; genelge sonrası 2012 yılında bu rakam 382'ye, 2013'te 289 ve 2014'te ise 245'e kadar düşmüştür.
Ülkemizde var olan yaklaşık 4 milyon LPG/CNG'li aracın güvenilirliğini artırmayı sağlayan periyodik kontrollere esas "LPG/CNG Gaz Sızdırmazlık Raporu" zorunluluğunun bir genelge ile kaldırılmasının; kamu can ve mal güvenliği açısından vahim sonuçlar doğuracağını defalarca söyledik. Zira uzman mühendislerin istihdam edildiği ve standartlara uygun dönüşüm yapan yetkili firmalar piyasadan silinmekte; onların yerine "kayıt dışı," yetkisiz, niteliksiz, bünyesinde uzman bulundurmayan, standart dışı malzemenin kullanıldığı, kontrolsüz firmalar piyasaya tekrar hâkim olmaya başlamıştır.
Sızdırmazlık raporu vermeye yetkili kuruluşlar arasında, yurt çapında en yaygın (75 il ve 24 ilçede sabit, 154'ü gezici olmak üzere ülke genelinde toplam 253 noktada) örgütlülüğe sahip olan Odamız, 29.11.2013 tarihi itibariyle LPG/CNG kontrolleri yetkilendirilmesi kapsamında TÜRKAK tarafından akredite olmuştur. Araç denetimlerinin çoğunluğunun, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından LPG/CNG sızdırmazlık kontrolleri ile montaj tespit raporu onayı konusunda yetkilendirilmiş olan Odamız tarafından yapıldığı bilinmektedir. Odamızın uzman teknik personeli, akreditasyon kapsamında yapılan sızdırmazlık testleri sırasında araçlarda 15 ana başlık altında 85 noktada kontrol yapmakta ve bu hususlarda tam uygunluk aranmaktadır.
2014 yılı LPG/CNG'li araç denetim rakamlarını kamuoyunun takdirine sunarken, araç sahiplerini "Gaz Sızdırmazlık Raporu"nun bulundurulması şartını ve araç muayene istasyonlarında yanlış bir karar sonucunda artık "hafif kusur" olarak tanımlanan eksikleri, eskisi gibi (ağır kusur kabul edilerek) mutlaka yerine getirerek duyarlı davranmaya çağırıyoruz. Yetkilileri de bir kez daha, büyük kayıplara yol açan, üzücü kaza ve patlamalarla karşılaşmadan, söz konusu genelgeyi geri çekmeye davet ediyoruz.
Sadettin ÖZKALENDER
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı