Oda Denetiminin 12.Yılında Ankara’da LPG’li Araç Gerçeği: Başkentte 500 Bin LPG’li Araç Sızdırmazlık Raporu Olmadan Trafikte Seyrediyor
Makina Mühendisleri Odası (MMO) Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı Ö. Varlık ÖZERCİYES, Şubemiz tarafından gerçekleştirilen "LPG'li araç denetimleri ve 2015 yılı göstergeleri" konusunda 26 Nisan 2016 tarihinde "Başkentte 500 Bin LPG’li Araç Sızdırmazlık Raporu Olmadan Trafikte Seyrediyor" başlıklı yazılı açıklama yaptı.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı`nın, 11 Nisan 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yaptığı yetki devriyle; "LPG`ye dönüştürülen araçların son kontrolleriyle birlikte montaj tespit raporlarının" da Oda`mızca düzenlenmesine başlanmış, bu tarihten sonra piyasa denetimi tamamen sağlanmıştır. Ancak yapılan son düzenlemelerle 2005-2012 yılları arasında gerçekleştirilen sistemli, disiplinli denetim sayesinde oluşan yaygın güvenilirlik ortadan kalkmaya başlamıştır.
Zira Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü 19.12.2011 tarihli Genelge ile araç muayene istasyonlarında araç ruhsatına LPG/CNG dönüşümü işli olan araçlar için "Gaz Sızdırmazlık Raporu" aranması zorunluluğunu kaldırmış, gaz sızdırmazlık raporu bulunmamasını, "ağır kusur"dan "hafif kusur"a dönüştürmüştür. Genelge, LPG/CNG`li araç kullanıcılarının keyfiyetine yol açmış, 2012 yılı Ocak ayı başından itibaren "gaz sızdırmazlık testi" yaptırılan araç sayısında ciddi bir düşüş gerçekleşmiş, halkın can ve mal güvenliği ciddi bir şekilde tehdit edilmeye başlanmıştır.
Denetimsiz günlere geri dönüldü
Söz konusu Genelge sonrası yaratılan olumsuz tabloyu açıklamak için, Ankara`daki durumu özetlemek yeterli olacaktır. TÜİK`in 2015 yılsonu verilerine göre; Başkentte toplam otomobil sayısı 1.222.519 adet, LPG`li otomobil sayısı da 552.050 adettir. Yani Ankara`daki otomobillerin neredeyse yüzde 50`si LPG`lidir. LPG`li ticari araçların yılda bir, özel araçların da iki yılda bir gaz sızdırmazlık denetimini yaptırması gerekmektedir. Şubemizden 2014 yılında 50.136 adet, 2015 yılında ise 52.047 adet LPG`li araç gaz sızdırmazlık raporu almıştır. Bu durumda iki yıl boyunca Ankara`da gaz sızdırmazlık denetiminden geçen araç sayısı 102.183`tür.
Bu verilerden de anlaşılacağı üzere, 2015 yılında Ankara`daki LPG/CNG`li araçların sadece yüzde 10`u gaz sızdırmazlık testi yaptırmıştır. Bu oran genelge öncesi yüzde 70`lerde iken, şimdi yüzde 10 seviyelerine kadar düşmüştür. Özetle şu anda yaklaşık 500 bin LPG`li araç, gaz sızdırmazlık raporu olmadan başkent trafiğinde seyir halinde bulunmaktadır.
LPG/CNG`li ticari araçların durumu da çok düşündürücü
Her gün binlerce insanın şehir içi taşımasını yapan LPG/CNG`li ticari araçların durumu da oldukça düşündürücüdür. 2011 yılında toplam 1004 ticari araç Şubemizden gaz sızdırmazlık raporu almışken; genelge sonrası 2012 yılında 382, 2013`te 289, 2014`te 245 ve 2015`te ise 326 araç muayeneden geçmiştir.
Ülkemizde var olan yaklaşık 4 milyon LPG/CNG`li aracın güvenilirliğini artırmayı sağlayan periyodik kontrollere esas "LPG/CNG Gaz Sızdırmazlık Raporu" zorunluluğunun bir genelge ile kaldırılmasının; kamu can ve mal güvenliği açısından vahim sonuçlar doğuracağını defalarca söyledik. Zira uzman mühendislerin istihdam edildiği ve standartlara uygun dönüşüm yapan yetkili firmalar piyasadan silinmekte; onların yerine "kayıt dışı" yetkisiz, niteliksiz, bünyesinde uzman bulundurmayan, standart dışı malzemenin kullanıldığı kontrolsüz firmalar piyasaya tekrar hâkim olmaya başlamıştır.
Sızdırmazlık raporu vermeye yetkili kuruluşlar arasında, yurt çapında en yaygın (75 il ve 24 ilçede sabit, 154`ü gezici olmak üzere ülke genelinde toplam 253 noktada) örgütlülüğe sahip olan Odamız, 29.11.2013 tarihi itibariyle LPG/CNG kontrolleri yetkilendirilmesi kapsamında TÜRKAK tarafından akredite olmuştur. Araç denetimlerinin çoğunluğunun, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından LPG/CNG sızdırmazlık kontrolleri ile montaj tespit raporu onayı konusunda yetkilendirilmiş olan Odamız tarafından yapıldığı bilinmektedir. Odamızın uzman teknik personeli, akreditasyon kapsamında yapılan sızdırmazlık testleri sırasında araçlarda 15 ana başlık altında 89 noktada kontrol yapmakta ve bu hususlarda tam uygunluk aranmaktadır.
2015 yılı LPG/CNG`li araç denetim rakamlarını kamuoyunun takdirine sunarken, araç sahiplerini "Gaz Sızdırmazlık Raporu" nun bulundurulması şartını ve araç muayene istasyonlarında yanlış bir karar sonucunda artık "hafif kusur" olarak tanımlanan eksikleri, eskisi gibi (ağır kusur kabul edilip) mutlaka yerine getirerek duyarlı davranmaya çağırıyoruz. Yetkilileri de bir kez daha, büyük kayıplara yol açan üzücü kaza ve patlamalarla karşılaşmadan söz konusu genelgeyi geri çekmeye davet ediyoruz.
Ö. Varlık ÖZERCİYES
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı