ASANSÖR KAZALARI ÖNLENEMEZ DEĞİLDİR!
Yayına Giriş Tarihi
Aydın`da Gençlik ve Spor Bakanlığı Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü`ne bağlı Güzelhisar Kız Öğrenci Yurdu`nda 25 Ekim 2023 tarihinde yaşanan asansör kazası, kamu kullanımına açık toplu yaşam alanlarındaki güvenlik sorunlarını yeniden ülke gündemine taşıdı. Kazada hayatını kaybeden öğrencimizin ailesine, sevenlerine ve arkadaşlarına baş sağlığı dilerken, yaralı öğrencilerimize geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz.
Öncelikle söz konusu kazanın asıl nedenleri, yürütülecek resmi soruşturma sonunda bilirkişiler tarafından belirleneceğini belirtelim. Ancak söz konusu olay, kamusal denetimin özelleştirilmesinin ve özel sektör eliyle yürütülen bir ticari faaliyet alanı haline gelmesinin bu tip kazaların ana nedenlerinden biri olduğunu bir kez daha göstermiştir. Can kayıplarına yol açan bu olaylar maliyetleri düşürme yoluyla ve bakım, onarım ve kontrol temelli mühendislik hizmetlerindeki eksiklikler nedeniyle yaşanmaktadır.
Odamız ile Efeler Belediyesi arasındaki asansör periyodik kontrol protokolü, 2020 yılının Mart ayında belediye tarafından tek taraflı olarak feshedilmiş olup, aynı alanda yetkili özel bir muayene kuruluşu ile yeni bir protokol imzalanmıştır. Dolayısıyla söz konusu asansörün montajı bu tarihten sonra yapılmıştır ve Odamızın periyodik denetim süreçleriyle herhangi bir ilgisi kalmamıştır. İlgili asansörün 2020 yılında Efeler Belediyesi sınırları içerisindeki asansörlerin muayenesini yapmaya yetkili özel bir şirket tarafından tescil kontrolü yapılmış ve kontrol raporu doğrultusunda söz konusu asansör ilgili idare tarafından kayıt altına alınmıştır.
Söz konusu olay zemin kattaki asansöre 16 kişinin binmesi ve asansörün kapısı açık biçimde aşağı doğru kayması sonucu kabin ile durak kapısı arasına bir öğrencimizin sıkışması üzerine yaşanmıştır. Ardından itfaiyeden yardım istenmiş, sıkışan öğrencimizin itfaiye ekipleri tarafından çıkarıldığı, kabin içerisindeki diğer kişilerin kurtarılmıştır.
Bu olayın kabinin kapı açık olarak aşağıya kaymasını engelleyen tertibatın (UCM) görevini yerine getirmediğinden dolayı meydana geldiği anlaşılmıştır.
Ancak hafif kusurlu olduğunu gösteren mavi etiket iliştirilmiş bir asansörde, ilgili yönetmelikteki şartlara göre bakım faaliyetleri yapılmış olsaydı böylesi acı bir olayın yaşanması mümkün olmazdı.
Kazanın etkin bir şekilde aydınlatılması, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve benzer kazaların tekrarının önlenmesi için kazanın meydana geldiği asansörün tasarım, belgelendirme, tescil, periyodik kontrol, bakım süreçleriyle ilgili bilgilerin detaylıca açıklanması gerekir.
Bu olay kamusal ve yoğun kullanıma tabi asansörlerin bakım faaliyetinin, bakım periyodunun önemini ve bu hizmetlerin kamusal bir anlayışıyla yürütülmesi gerektiğini bir kez daha göstermiştir. Asansörlerde bakım yapan yetkili servislerin ve çalışanlarının yeterliliklerinin de gözden geçirilmesi gerekir.
Umut Cüneyt İyiol
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Denizli Şubesi
Yönetim Kurulu Başkanı