YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİNİN YILLIK PERİYODİK KONTROLLERİ NEDEN YAPILMALI?

Basına ve Kamuoyuna;

18 Mart 2019 tarihinde İstanbul Hadımköy’de bulunan yapı kimyasalı firmasına ait 10000 m2 alana kurulu 3 katlı fabrikada yangın çıkmış ve hızlı bir biçimde yayılarak tüm fabrikayı sarmıştır. Olaya İstanbul İtfaiyesi çok sayıda personel ve araçla müdahale etmiş, fabrika içerisinde patlamalar meydana geldiği için yangın söndürme çalışmaları bina dışarısında kontrollü bir biçimde devam ederek söndürülmüştür. Yangında ciddi maddi zarar meydana gelmiş, tek sevindirici olay ise can kaybının yaşanmamış olmasıdır.

 Son zamanlarda konut, yurt, hastane ve endüstriyel yangın haberleri çokça karşımıza çıkmaya başladı.
Can ve mal kayıpları ise maalesef yaşanmaya devam ediyor. Yangının ortaya çıkmasını %100 engellemenin mümkün olmadığını biliyoruz ancak gerekli önlemleri doğru bir biçimde ve zamanında alırsak yangını başlarken söndürmek, yayılmasını önlemek ve etkilerini ez aza indirmek mümkündür. Yangın güvenliği çok kapsamlı bir konudur ve şehir plancılığı, mimarlık ve mühendislik başta olmak üzere birçok meslek disiplinini içinde barındırır. Endüstriyel yangın güvenliği ise tesislerin tehlike sınıfına göre ayrı değerlendirilmeli ve önlemler alınmalıdır.

Tek başına önlemler elbette yeterli olmayacaktır. Mutlak denetimlerin yapılması hayati önem taşımaktadır. Çalışmayan yangın güvenlik önlemeleri ve uygun olmayan yapısal önlemler yangın esnasında işe yaramayacağı gibi çok daha vahim sonuçlara sebebiyet verebilir.

Endüstriyel tesisler kurulurken hangi aşamalardan geçmelidir?

Bu durumu genel olarak birkaç madde üzerinden irdelersek,

1. Endüstriyel tesis daha proje aşamasındayken, yerleşim yerlerine mesafesi, ulaşım yolları, konumu gereği herhangi bir yangın olayında çevreye yayılma durumları değerlendirilmelidir. Acil durum ekiplerinin ne kadar sürede ulaşabileceği hesaplanmalıdır.
2. Proje yangın mimarisine uygun olarak tasarlanmalıdır. Olası çıkabilecek yangınlarda özellikle yangın dumanını cebri sistemler kullanmadan mimari çözümlerle yapı dışarına tahliyesi de mümkündür. Duman bina içerinde kaldığı müddetçe yangının yayılmasına ve boğma ve zehirleme etkisi ile can kaybına yol açacaktır.
3. Yangın mimarisinde kaçış yolları ve merdivenleri tasarlanmalı ve tesis içerisinde en optimum mesafelerde konumlandırılmalıdır.
4. Yangın mimarisinde endüstriyel tesislerin en azından farklı yangın yüküne sahip alanlarının kompartımanları ile birbirinden ayrılmasına yönelik tasarımlar yapılmalıdır. Bu sayede yapının bir bölgesinde çıkacak yangın, kompartımanın yangın dayanım süresine göre yapının diğer kısımlarına sirayet etmeyecektir.
5. Endüstriyel tesislerde faaliyet alanına göre yanıcı, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve oksitleyici birçok kimyasal madde bulunabiliyor. Tesiste depolanan madde, depolama şekli ve depo büyüklüğü ise yangın yükünü ve yangının yayılma hızını değiştirebilmektedir. Bu durumlar yangın öncesi ve sonrası tedbirler için göz önünde bulundurulmalıdır.
6. Yangın güvenlik önlemlerini aktif ve pasif önlemler olarak ikiye ayırabiliriz. Aktif önlemler yangın esnasında devreye girerek yangını kontrol altına alan veya söndüren, yangın dumanını kontrollü bir biçimde yapı dışarısına gönderen sistemlerdir. Pasif önlemler yapısal olarak alınan önlemlerdir. En bilinen önlem yangına dayanıklı izolasyon uygulamalarıdır.
7. Endüstriyel tesiste aktif ve pasif güvenlik uygulamaları yapının geometrisi, yüksekliği, cephe mesafeleri, yangın kompartıman alanları, depolama şekli gibi parametrelerden yola çıkarak yapılmalıdır.
8. Yangın uyarı ve algılama sistemleri mutlaka tesis edilmeli ve diğer güvenlik sistemleri ile entegrasyonları yapılmalıdır.
9. Mutlak suretle acil durum tatbikatları içerisinde yangın ve tahliye tatbikatı yapılmalıdır.
10. Yapı içerisinde yapılacak mimari, üretim ve depolama ile alakalı değişiklikler ve revizyonlarda mutlaka yangın güvenliğine etkisi değerlendirilmelidir. Unutulmamalıdır ki yangın tehlike sınıfı, yangın yükü ve yanıcı madde cinsinin değişmesi söndürme sistemleri ile alakalı hesaplamaları değiştirebilir. Eğer böyle bir durum olursa sisteminiz etkili çalışması söz konusu olamaz.
11. Yangın söndürme sistemlerinin bakım ve işletmesi eksiksiz yapılmalıdır. “İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği gereği” yasal zorunluk olan Yangın Söndürme Sistemlerinin Yıllık Periyodik Kontrollerinin yapılması gereklidir.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi olarak; yangın söndürme sistemlerin yıllık periyodik bakımlarının yapılması, bakım personellerinin eğitilmesi konularında, uzman makina mühendislerine dayalı örgütlü yapımızla, kamu kurumları ve derneklerle işbirliği yaparak kamu adına ve kamu güvenliği için her zaman görev almaya hazır olduğumuzu bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz.

İbrahim M. TATAROĞLU
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Sekreteri