ANAYASA PAKETİNDE NELER VAR?

ANAYASA PAKETİNDE NELER VAR?

(Prof. Dr. İbrahim Özden KABOĞLU ile söyleşi)

MMO Beylikdüzü temsilciliği tarafından 18 Haziran 2010 tarihinde Şube toplantı salonunda gerçekleştirilen "Anayasa Paketinde Neler Var?"  konulu bir söyleşinin konuğu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İbrahim Özden Kaboğlu idi. Söyleşide, mecliste yoğun tartışmaların yaşandığı maddelerle ilgili eylül ayında referandum için sandık başına gitmeden önce oylanan maddelerin neleri kapsadığı, hangi maddelerde mutabakat sağlanırken hangi maddelerde ve neden yoğun tartışmaların yaşandığı, yapılan değişikliklerin ne anlama geldiği v.b. soruların cevapları arandı.

Prof. Kaboğlu sözlerine, TBMM de yapılan görüşmelerde, 1982‘den beri sivil bir anayasa özlemi içinde olan kesimlerin 30 yıldır söylediklerinin, 30 yıldır yazdıklarının hiç dikkate alınmadan maddelerin görüşüldüğüne dikkati çekerek başladı. Kaboğlu Anayasa‘da sadece 1982 ve 2010‘da değil, daha önceki süreçlerde de bir takım değişiklerin yapıldığını ifade ettikten sonra, değişiklik maddeleri hakkında tek tek bilgi verdi.

Merkezi hükümete bakıldığında, yapılan değişikliklerle, sanki daha önceki süreçlerden daha ileri bir adım atılmış gibi yansıtılsa da, bunların özüne inildiğinde, maddenin içeriğinin ve kapsamının yasayla düzenleneceği ibaresinin eklenerek, değişikliklerdeki belirsizliklerin korunduğunu, özellikle HSYK da yapılan değişiklikle yargının bağımsızlığının ortadan kaldırıldığını, yargının bundan sonraki süreçte tamamen merkezi hükümete bağımlı hale getirilmeye çalışıldığını anlatan Kaboğlu, paketin referanduma götürülmesi ve oylama sonucu evet oylarıyla hayat bulmasındaki esas sorunun ise, 1982 den beri sivil bir Anayasa özlemi beklentisi içinde olan kesimler için bu özlemin belki 30-40 yıl daha ötelenmesi anlamına geleceğini söyledi.

Bir başka sorunun ise maddelerin paket olarak oylatılmak istenmesinin, AKP‘nin kapatılma davası sürecinde bazı kesimlerin diline pelesenk olan Venedik kriterlerine uygun olmadığının ifade edilmesiydi. Çünkü Venedik Komisyonu‘nca hazırlanan "Referandumda İyi Uygulamalar Kılavuzu‘nun 30. maddesi: İçerik Birliği, özgür oy iradesinin daha da önemli bir gerekliliğidir. Seçmenler, aralarında içkin bir bağ - içeriksel bir bağ- olmayan farklı sorulara aynı anda oy vermek zorunda bırakılmamalıdır. Seçmenin sorulardan birini desteklerken bir başkasına karşı olabileceği dikkate alınmalıdır. Bir metinde yapılacak değişiklik çok sayıda farklı unsuru kapsıyorsa, halka bir dizi soru sorulmalıdır."şeklindedir. Buna göre bir anayasa değişikliğinin bir dizi bölüm içeren unsurlarının ayrı-ayrı halkın oyuna sunulması gerekiyor. Yani hükümetin tüm paketi bir arada ve aynı anda tek bir oy çerçevesinde referanduma sunması, Venedik Komisyonu‘nun istişarî ilkelerine uymuyor.

Kaboğlu  söyleşide , tüm bu konularda yıllardır sivil Anayasa konusunda çalışma yürüten bir uzman olarak dinleyicilerin sorularını cevaplandırdı ve söyleşi sona erdi.