2. ÜNİVERSİTELERARASI BİTİRME PROJELERİ SERGİSİ VE YARIŞMASI (7 Haziran 2012)

Çeşitli üniversitelerden Makina, Endüstri ve Endüstri Sistemleri Mühendisliği bölümlerinden öğrencilerin bitirme projeleri Şubemiz tarafından bu yıl ikincisi düzenlenen Üniversiteler Arası Makina, Endüstri ve Endüstri Sistemleri Mühendisliği Bölümleri Bitirme Projeleri Yarışması ve Sergisi’nde sergilenirken, oluşturulan jüri en başarılı projeleri seçti.

Şubemiz tarafından bu yıl ikincisi düzenlenen Üniversiteler Arası Makina, Endüstri ve Endüstri Sistemleri Mühendisliği Bölümleri Bitirme Projeleri Yarışması ve Sergisi tamamlandı. Odamız Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi`nde düzenlenen sergide İzmir`deki çeşitli üniversitelerden ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi`nden son sınıf öğrencilerinin hazırladığı 150`nin üzerinde bitirme projesi sergilenirken, akademisyen ve sanayicilerden oluşan yarışma jürisi de, sergi süresince tüm eserleri tek tek inceleyerek değerlendirdi. Sualtı gözlem robotlarından arazi araçlarına, güneş enerjili aile bisikletinden çeşitli üretim araçlarına dek geniş bir yelpazede projelerden oluşan sergiye sektör temsilcileri de yoğun ilgi gösterirken, yarışmanın ödül töreni sergi sonrasında düzenlenen kokteylde gerçekleşti. Yarışma sonucunda dereceye giren projelerin açıklanması öncesinde bir konuşma yapan Şubemiz Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özsakarya, etkinliğin sadece öğrencilerin bitirme projelerinin görülebildiği bir alanla kalmayıp aynı zamanda sanayinin üniversitelerle buluşması için de bir vesile yarattığını ifade ederek, "MMO İzmir Şubesi olarak diliyoruz ki, Odamızın ‘ulusal sanayinin gelişmesi için çalışma` ilkesinin bir gereği olan sergimiz ve yarışmamız ülkemizin sanayileşme ve kalkınma yolunda en önemli ihtiyaçlarından olan üniversite-sanayi işbirliğinin gelişmesine kayda değer katkılarda bulunur. Bunun gerçekleşmesi, aynı zamanda Şubemizin çabalarının boşa gitmediğinin bir göstergesi olacak ve bize onu verecektir" şeklinde konuştu. Özsakarya`nın konuşmasının ardından açıklanan yarışma sonuçlarına göre Makina Mühendisliği dalında birincilik ödülünü "Üç Eksen CNC Tasarımı İmalatı ve Kontrolü" projesiyle Dokuz Eylül Üniversitesi`nden Gizem Acar alırken, ikinciliği Celal Bayar Üniversitesi, üçüncülüğü ise İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü öğrencileri kazandı. Endüstri ve Endüstri Sistemleri Mühendisliği dalında ise birincilik ödülünü Dokuz Eylül Üniversitesi`nden Gamze Kucak ve Deniz Kaptanoğlu`nun hazırladığı "Gıda Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir İşletmede Sevkiyat Planlama ve Araç Rotalama Uygulaması" projesi kazanırken, ikincilik ve üçüncülük ödülleri de yine aynı üniversiteden öğrencilerin projelerine gitti. Sergi ve yarışmanın düzenlenmesine, CMS Jant ve İpragaz firmaları tarafından da destek verildi.

MAKİNA VE ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMLERİ BİTİRME PROJELERİ 
ÖDÜL DAĞILIMI AŞAĞIDAKİ GİBİ GERÇEKLEŞMİŞTİR.

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖDÜLLERİ
 

DERECE
KAZANAN İSİMLER
ÜNİVERSİTE
PROJE ADI

1.`LİK
GİZEM ACAR

D.E.Ü. MAKİNA

ÜÇ EKSEN CNC TASARIMI İMALATI VE KONTROLÜ

ÖZET

Bu bitirme projesinde, mekanik ve elektronik sistemlerdeki hızlı gelişmelerin günümüz endüstrisinin vazgeçilmezi olan seri üretim teknolojisinde kullanılması amacıyla,  üç eksende sayısal kontrollü hareket edebilen masaüstü bir CNC freze tezgahının tasarımı, üretimi ve kontrolü gerçekleştirilmiştir.  Proje kapsamında CNC freze tezgahına ait gövde ve hareketli eksen tasarımları yapılmış ve konstrüksiyon için uygun parça ve makine elemenlarının seçimi gerçekleştirilmiştir. Oluşturulan tasarım için statik ve dinamik analizler gerçekleştrilmiştir.  Eksen hareketleri için üç adet Step motor kullanılmış olup, sürücü kartı olarak Toshiba TB6560 kullanılmıştır. Üretimi gerçekleştirilen CNC freze tezgahı, katı modeli oluşturulan parçalar için takım yollarının oluşturulması ve kontrol kartı araclığı ile eksenlerin hareketlendiirlmesi sonucunda istenilen talaş kaldırma işlemini gerçekleştirmektedir. Üç eksenli CNC freze tezgâhı 650x550x150 mm`lik işleme alanına sahiptir. Tezgah ile talaş kaldırma mukavemeti düşük olan malzemeler, demir olmayan metaller ve endüstriyel plastikler işlenebilmektedir. CNC freze tezgâhı, iş parçası üzerine yazı, şekil, resim ve benzeri işlemeleri yüksek hassasiyetle gerçekleştirebilmektedir.

DERECE
KAZANAN İSİMLER
ÜNİVERSİTE
PROJE ADI

2.`LİK
BERSAN DURAN

C.B.Ü. MAKİNA

PELTİER DESTEKLİ BİLGİSAYAR SOĞUTMA SİSTEMİ

ÖZET

Proje, gelişen teknoloji ile birlikte artan işlemci ısılarına yönelik bir çözüm amaçlamaktadır. Projenin temeli bir termoelektrik malzeme olan pertierin özelliklerinden faydalanılmasıdır. Bir termoelektrik malzeme olan peltier 12V DC akım ile birlikte içindeki etken madde sayesinde, bir yüzü soğuk bir yüzü ise sıcak olmaktadır. Peltierlerle ilgili bilinmesi gereken nokta peltierlerin yüzleri arasındaki sıcaklık farkının hep aynı olmasıdır. Bu mantıkla yola çıkarak peltierin sıcak yüzeyinin sıcaklığını farklı metodlarla alarak diğer yüzde çok soğuk yüzey elde etmek mümkündür. Elde edilen -20 ile -10 arasında değişen yüzün Solid Works programında tasarlanan bakır bloğa temas ettirilmesi ve bloğunda işlemciye oturtulması ile proje şekillenir. Peltierin soğuk tarafındaki sıcaklığı alacağımız farklı metod ise sıvı soğutma sistemidir. Pompa ,rezervuar, blok , ve radyatörden oluşan bu sistemler halihazırda bilgisayar sektöründe kullanılmaktadır.Projeye eklenen termostad sayesinde peltierlerin devreye girme sıklığı ayarlanabilmektedir.Bu sayede her kullanıcı kesimine hitap etmektedir.Hızaşırtmacılar için peltierler ani sıcaklık artışlarını kontrol edebilecek yapıdadır. Ayrıca günümüzde kullanılan fanlı sistemlerin yarattığı gürültü kirliliği kurulacak bu sistemle engellenecektir. Projede tamamen özgün olan ve Solid Works programıyla tasarlanan bakır blok kullanılmıştır.Bakır blok kullanılmasının amacı; peltierin ön ve arka yüzünde oluşan yüksek sıcaklık farkı sebebiyle nemlenme ve yoğunlaşma oluşmasıdır.Direkt olarak işlemciye temas eden sistemlerde ufak izolasyon hatalarında sistem sıvı temasına maruz kalacaktır ve buda hiç istenen bir durum değildir.Yüksek sıcaklıklarda çalışan server makineleri , hızaşırtma uygulanmış veya yük altında uzun süre kullanılan işlemcilerin sıcaklıklarını kontrol altında tutmada fayda sağlar.Ayrıca kullanılan termoelektrik malzeme 100.000 saat sürekli rejimde çalışma ömrüne sahiptir.Bu malzeme pozisyona bağımlı değildir. yatay diker hatta yerçekimsiz ortamda çalışabilir. Buda bize özgün tasarımlar yapmamıza olanak sağlar. Server sistemlerinde kullanılabilecek olan bu proje sayesinde yüksek maliyetli soğutma çözümlerinin (klimalı odalar) ortadan kaldırılması hedeflenmiştir.

DERECE
KAZANAN İSİMLER
ÜNİVERSİTE
PROJE ADI

3.`LÜK
MEHMET CAN ENGÜL
CANER KORKMAZ
ORÇUN ÖZBELGİN
KEMAL BALABAN
HASAN ARSLAN
A.SAMET KOÇ
EMRAH EKİNCİ
M.BATUHAN YILANÇALI

İ.Y.T.E. MAKİNA

SU ALTI GÖZLEM ROBOTU TASARIMI

ÖZET

Temizlik, bulanıklık, sağlıksız ve ölü balıkların gözlemi ve balıkların beslenme düzenlerinin kontrolü balık çiftliklerinde üzerinde durulması gereken konuların en önemlileridir. Bu konulara gereken önem verilmediği takdirde istenmeyen problemlerle karşılaşılabilmektedir. Yukarıda genel olarak bahsedilen durumların kontrol altına alınabilmesi yaygın olarak dalgıçlar tarafından sağlanmaktadır. Ancak dalgıç kullanımı balık çiftlikleri için oldukça maliyetli bir yöntemdir. Bu yüzden, dalgıcın su altında yaptığı işlemleri gerçekleştirebilecek, yüzeyden kontrol edilebilen bir insansız sualtı aracının gereksinimi duyulmuştur. Durumu bu açıdan ele aldığımızda insansız sualtı araçları (ROVs) kullanışlı, zaman ve maliyet dostu bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır.

İnsansız sualtı gözlem aracı (ROV) ME 402 Mühendislik Tasarımı dersi için tasarlanmış ve üretilmiştir. Aracın tasarımında alt başlıklar olarak iskelet ve dry box tasarımı, motor seçimi, sızdırmazlık tasarımının yanı sıra suda denge, sıvının kaldırma kuvveti, güç tüketimi, ivmelenme ve hız analizi gibi mühendislik hesaplamaları yapılarak tasarıma dahil edilmiştir.

İnsansız sualtı aracı aşağı-yukarı ve ileri -geri yönlerde hareketi sağlamak için iki Dikey ve iki yatay olmak üzere toplam 4 motor içermektedir. Robot, gerek dengeyi sağlamak, gerekse kablo sızdırmazlık problemini azaltmak amacıyla motorların silindirik bir gövdeye borular yardımıyla bağlandığı kapalı bir sistemdir. Sistemin ana malzemesi alüminyum olup, kapaklar ve motor sızdırmazlığı için delrin kullanılmıştır.

ENDÜSTRİ VE ENDÜSTRİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖDÜLLERİ
 

DERECE
KAZANAN İSİMLER
ÜNİVERSİTE
PROJE ADI

1.`LİK
GAMZE KUCAK
DENİZ KAPTANOĞLU

D.E.Ü. ENDÜSTRİ

GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN BİR İŞLETMEDE SEVKİYAT PLANLAMA VE ARAÇ ROTALAMA UYGULAMASI

ÖZET

Araç Rotalama Problemi (ARP), merkezi bir depodan coğrafi olarak dağılmış çeşitli talep noktalarına dağıtım veya toplama rotalarının, araç filosunun kat ettiği toplam
mesafeyi minimize edilecek şekilde dağıtım ve toplama rotalarının tasarlanması problemidir. Belirli kapasitelere sahip bir dizi araç bir merkez depoda konumlandırılır. Bunlar bir dizi müşteri siparişine hizmet vermek için mevcuttur. Her bir müşteri siparişinin özel bir yeri ve büyüklüğü vardır. Yerler arasında ulaşım maliyetleri mevcuttur. Amaç tüm müşterilerin bir kez ziyaret edilme ve araç kapasitesi koşuluna bağlı kalınarak araçlar için en az maliyetli rota gruplarını bulmaktadır. Clarke ve Wright tasarruf algoritması araç rotalama problemleri içinde en iyi bilinen sezgisel yöntemlerden biridir. Araç sayısı sabit olmayan problemler için uygulandığı gibi rotası belli olan veya olmayan problemler içinde iyi sonuçlar verir. İki güzergâh uygun bir şekilde tek bir rotada birleştirildiği zaman bir mesafe kazancı oluşturulur.  Uygulama gıda sektöründe faaliyet göstermekte olan bir işletmenin Lojistik Planlama Departmanında yapılmıştır. Firmanın 3 fabrikaya sahip olması sonucu sevkiyatlarda yaşanan koordinasyon problemi ve bir sonraki günün sevkiyatlarının ancak mesai saatlerinin sonlarına doğru bilinebilmesi nedeniyle lojistik faaliyetlerinin maliyetleri artmıştır. Bu kapsamda mevcut durum analizi yapılarak önerilecek yeni sistem için bir algoritma geliştirilmiştir. Elde edilen sonucun mevcut durumla karşılaştırması yapılarak yapılan iyileştirmenin boyutu ve projenin amacına ulaşıp ulaşmadığı ortaya konmuştur.

DERECE
KAZANAN İSİMLER
ÜNİVERSİTE
PROJE ADI

2.`LİK
EZGİ AYLI
GÜLŞAH ÇINAR

D.E.Ü. ENDÜSTRİ

KOMBİ ÜRETEN BİR İŞLETMEDE EŞANJÖR ÜZERİNDEKİ TIG KAYNAĞI HATALARININ TAGUCHİ DENEY TASARIMI YAKLAŞIMI İLE MİNİMUM SEVİYEYE İNDİRİLMESİ

ÖZET

Taguchi, ortogonal dizinleri kullanarak, hedef değere ulaşmak üzere yapılan deney sayısını azaltarak zaman ve maliyetten kazanç sağlayan, kontrol edilemeyen faktörlerin etkisini de en küçükleyen bir deney tasarlamayı amaçlamıştır. Bu çalısma kapsamında kombi üreten bir isletmede rastlanılan hata türleri incelenmis pareto analizi ile komponent kaynaklı hatalardan eşanjör üzerine yoğunlasılması gerektiği anlaşılmıştır. Eşanjör üzerindeki TIG kaynağı boşluğunun temel hata sebebi olduğu görülmüştür. TIG kaynak hattında aynı işi yapan 3 makine ve bir operatör bulunmaktadır. Bu operasyonda 2 farklı kapak tek ürüne kaynak yapılmaktadır. Makineler tarafından yapılan kaynak operasyonu operatör tarafından gözle kontrol yapılmakta ve kaynak boşluğu bulunan parçaya yeniden işleme yapılmaktadır. Mevcut durum analizi yapılması için yaklaşık 150 adet gözlem alınmış ve bu gözlem için kapaklara  göre makinelere göre kaynak boşluğu uzunlukları analiz edilmiştir. En sorunlu makineye karar verildikten sonra bu makine ile diğer makinelerin benzerlikleri ortalama yeniden işleme sürelerine göre yapılan hipotez testi yardımıyla değerlendirilmiş ve makineler eşdeğer kabul edilmemiştir. Ürüne kaynak yapılan kapaklar için de hipotez testi yapılmış ve kapakların eşdeğer olduğuna karar verilmiştir. Bu çalışmaların ardından esanjör üzerinde meydana gelen kaynak boşluğu hatalarının minimum seviyeye indirilmesini hedeflemiş ve hataya sebep olan kontrol edilebilen parametreler 8 adet olarak belirlenmiştir. Her bir parametreden 2 seviye belirlenip 2k dizinine uygun kesir oranı seçilerek olusturulan ortogonal dizinde 5 er gözlem alınmıştır. Her kombinasyon için ortalama kaynak boşluğu uzunlukları MINITAB programı yardımıyla en küçük daha iyi mantığıyla Taguchi yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve kontrol edilebilen parametrelerin her biri için en iyi seviye bulunmuştur. En iyi seviyeler kullanılarak 30 adet kontrol gözlemi alınmış ve bu gözlemler arasında 3 adet hatalı ürünle karşılaşılmıştır. Bu durumda %68 olan hatalı ürün oranı %85`lik bir iyileştirme ile %10`a düşmüştür. Ürün başına ortalama kaynak boşluğu uzunluğunun ise 30 mm`den %97`lik bir iyileştirme ile 0,9 mm`ye düştüğü gözlenmiştir. Esanjörün fonksiyon gereği ilk performans kriteri sızdırmazlık olsa da kaliteli kaynak yapısı istenilen bir durumdur. Bu amaca yönelik uygulanan parametre değerleriyle birlikte kaynak kalite üzerine bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Kaynak üzerinde meydana gelen şekil bozuklularını gidermek üzere parametrelerde bulunmadığı için tasarım sonuçlarında herhangi bir değişiklik doğurmayacak olan torc akım değerleri artırılıp azaltılarak denemeler yapılmıştır. Bu denemeler sonucunda akım içinde optimum değer bulunmuş kaynak şekil bozuklukları da giderilmiştir. Taguchi deney tasarımı çalışması sonucunda başarılı sonuçlar elde edilmiştir ve elde edilen robust tasarım uygulanmaya baslanmıştır.

DERECE
KAZANAN İSİMLER
ÜNİVERSİTE
PROJE ADI

3.`LÜK
UĞUR TAŞDEMİR
UĞUR AKYÜZ

D.E.Ü. ENDÜSTRİ

OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN BİR FİRMADA SETUP SÜRECİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

ÖZET

Günümüzde firmalar arası rekabet seviyesi giderek artmaktadır. Bu yarış içerisinde ayakta kalmanın en önemli şartı önde olmak, farkındalık yaratabilmektir. Bunun için de yeniliklere açık olmak zorunluluktur. Bu koşullardan yola çıkarak, ilk olarak Japonya` da Toyota fabrikasında uygulanan Yalın Üretim Sistemi geliştirilmiştir.

Yalın Üretim, işletmelerin rekabet edebilir ve verimli üretim yapabilme arayışları sonucunda doğmuş bir üretim modelidir. Yalın üretimde temel amaç israfı önlemektir. İsrafı önlemek için de; sıfır stok ve sıfır hata hedefleri benimsenir, mevcut süreç ve sistemlerde sürekli iyileştirme, geliştirme yapılır. Ayrıca çalışanların yönetime katılımı uygulamalarından da yararlanılır. Yalın üretim sürekli ve uzun çabayı gerektirir. Yararları yanında birçok güçlükleri ve potansiyel problemleri bulunmaktadır. Uygulaması için gerekli ideal koşulların hepsinin birden oluşturulması oldukça güçtür. Ancak kısmi uygulamalar ile de yalın üretimin avantajları yakalanabilir. Yalın üretimin en önemli avantajı, sabit varlıkların en iyi biçimde değerlendirileceği çabalara yönelmesidir.

Bu Tezin uygulamasında yalın üretimin önemli tekniklerinden bir tanesi olan SMED tekniği, otomotiv sektöründe makine yoğun bir şekilde faaliyet gösteren firmada üründen ürüne geçişlerde yaşanan setup işlemleri bir kayıp zaman süreci olarak ele alınmıştır. Bir aylık süreçte video kamera ile çekimler yapılmış ve endüstri mühendisliği bakış açısıyla süreç analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan bir aylık çalışma sonucunda firma yetkililerine bilgilendirme yapılmış ve gözlenen kayıplar çözüm yolları ile birlikte ortaya konulmuştur. Yapılan bu çalışma sonucunda setup sürelerinin %22 oranında azalmasını sağlayacak aksiyon planları firma üst yönetimi tarafından onaylanmış ve uygulanmaya başlanmıştır. Burada ilk olarak setup sürecine doğrudan etkisi olan operatörlere çalışma ile ilgili eğitimler verilmiştir. Uygulama aşamasında haftalık toplantılar yapılarak sonuçlar operatörlerle birlikte değerlendirilmiştir. Sonuç olarak hedeflenen iyileştirme oranı 3 aylık süre sonunda elde edilmiş ve fabrika setup süre ortalaması 230 dakikadan 152 dakikaya düşürülmüştür. Böylece aylık üretim miktarı 2000000 adet artmıştır.