İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ 2017 ODA RAPORU
SUNUŞ
İşçi sağlığı ve iş güvenliği bütün çalışanları ilgilendiren, çalışma yaşamının en temel unsurlarından biridir. İşçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin göstergeler, temel insan hakları, çalışma yaşamı ve ülkelerin gelişmişliklerine ilişkin önemli göstergeler sunmaktadır. Ancak SGK ve diğer resmi istatistikler göstermektedir ki, ülkemizde işçi sağlığı ve iş güvenliğine gereken önem verilmemekte; yasa, yönetmelik ve uygulamalarda yetersiz kalınmaktadır. Gerek işveren kesimi, gerekse kamu işvereni konumundaki devlet, neoliberal ekonomik politikaların da etkisiyle konuya gereken özeni göstermemektedir.
Ülkemiz iş kazalarında Avrupa ve dünyada ilk sıralarda; ölümlü iş kazalarında ise Avrupa’da birinci, dünyada üçüncü sırada yer almaktadır. Küreselleşme ve neoliberal ekonomi politikaları sonucunda iş güvencesinin azalması, esnek çalışma biçimleri, çalışma koşullarının ağırlaşması; özelleştirme, sendikasızlaştırma ve taşeronlaştırmanın yaygınlaşması; sosyal güvenlik ve güvenceden yoksun kayıt dışı işçilik ve çocuk işçi çalıştırma, iş kazalarını artıran nedenler arasındadır.
2007–2008 yıllarından itibaren ülkemizde iş kazaları Odamızın ve bu raporun da katkısıyla yoğun olarak konuşulmaya başlandı. Son yıllarda, mühendis ve işçilerin yaşamlarına mal olan kazalar konunun tüm yakıcılığı ile gündemde kalmasını sağladı. Balıkesir Dursunbey’de, Bursa Devecikonağı beldesinde, Giresun Şebinkarahisar’da, İstanbul Tuzla’da, Davutpaşa’da, Bursa Kemalpaşa’da, Ankara Ostim’de, İstanbul’da ve başka kentlerde servis araçlarında, Zonguldak’ta, Maraş Elbistan’da, Adana’da, İstanbul Esenyurt’ta, Erzurum Karasu’da, Eskişehir’de, Samsun’da, Kuşadası’nda, Muğla’da, Manisa Soma’da, Konya Ermenek’te, İstanbul Seyrantepe’de, Torunlar Center’da, Şirvan’da ve birçok yerdeki toplu işçi ölümleri, “iş kazası”ndan çok “iş cinayetleri” olgusuyla yüz yüze olduğumuzu göstermektedir. Bu olaylar, dizginsiz kâr hırsı ile insan yaşamını hiçe saymanın acı sonuçlarının yalnızca bazı örnekleridir.
Odamız iş kazalarında yaşamlarını yitiren, sakatlanan ve meslek hastalıkları sonucu yaşamları kısıtlanan insanlarımızın dramlarının nedenlerini bu raporda bilimsel, teknik, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla irdelemektedir. Odamızın bu raporu, son yıllarda işçi sağlığı ve iş güvenliği gerçeklerinin kamuoyu bilincine yerleşmesinde büyük katkı sağlamıştır.
2012 yılı öncesi üç basımı “İş Sağlığı ve Güvenliği Oda Raporu” olarak yayımlanan raporun sonraki basımlarında adını, “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda Raporu” olarak değiştirerek sınıfsal ve bilimsel bir tamlığa ulaştırdık.
İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda sekiz dönemdir (on altı yıldır) kongreler düzenleyen, bağlantılı konularda etkinlikler düzenleyen, eğitimler ve periyodik denetimler yapan, yayın faaliyetlerinde bulunan Odamız; bu konudaki yasa ve uygulama sorunlarını güncellenen bu raporda irdelemekte ve kapsamlı çözüm önerileri dile getirmektedir.
Raporu hazırlayan Ali Ekber ÇAKAR, Tahsin AKBABA, Bedri TEKİN, Mustafa YAZICI, Yıldırım ÇAKAR, Oda İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Komisyonu üyeleri ve emeği geçen Oda çalışanlarına teşekkür ederiz.
Nisan 2017
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu
