ŞAİBELİ BAŞKENT DOĞAL GAZ DAĞITIM AŞ ÖZELLEŞTİRME İHALESİ İPTAL EDİLMELİ VE BU ŞİRKET BOTAŞ'A DEVREDİLMELİDİR

Kamusal hizmetlerin özelleştirilmesi sosyal devlet ilkesine aykırıdır

Doğalgaz dağıtımından toplumdaki tüm bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda ve eşit bir şekilde yararlandırılmalarının sağlanması, sosyal devlet ilkesinin bir gereğidir. Bu yönüyle doğalgaz dağıtımı kamu hizmeti niteliğindedir ve bu hizmetin mahalli idarelerce yürütülmesi gerekmektedir. Anayasanın bu açık hükmüne karşın, tüm kentsel kamu hizmetlerinin özelleştirilmesini ve piyasa faaliyeti haline dönüştürülmesini öngören Dünya Bankası ve IMF güdümlü uluslararası sermaye çevrelerince dayatılan serbestleştirmeci politikalarda ısrarcı olunmakta, tüm kamusal alanların sermaye kesimlerine yeni rant alanları olarak sunulmasına devam edilmektedir.

Özelleştirme süreci

Bu yönelim uyarınca, bilindiği üzere, Ankara Büyükşehir Belediyesine bağlı bir Genel Müdürlük olan EGO Genel Müdürlüğü bünyesinde yürütülen kentsel doğal gaz dağıtım hizmetleri de özelleştirme amacıyla, önce ayrıcalıklı yüksek birim hizmet ve aşınma payı tarifeleri uygulama imkânı tanınan Başkent Doğal Gaz Şirketine dönüştürülmüştü. Ankara Büyükşehir Belediyesince bu şirketin özelleştirilmesi için açılan ihale sonuçlandırılamayınca, 02.07.2009 tarih ve 2009/43 sayılı kararla, Şirket, özelleştirilmesi için Özelleştirme İdaresi Başkanlığına (ÖİB) devredilmiştir. ÖİB tarafından Ankara Büyükşehir Belediyesinin Şirketteki hisselerinin % 80‘inin devri için açılan ihale 19.07.2010 tarihinde yapılacakken, açıklanmayan bir nedenle 09.08.2010 tarihine ertelenmiştir. 16.08.2010 tarihinde yapılan açık artırma sonucu, Başkent Doğal Gaz Dağıtım Aş, 1 milyar 211 milyon dolarla, yeni kurulan ve en son Boğaziçi ve Gediz Elektrik Dağıtım Şirketleri ihalelerine en yüksek teklifi veren Ortaklığın ana ortağı olan MMEKA AŞ‘ye vermiştir.

İhalede açıklık yok

Temel bir kamu hizmetinin devir ihaleleri, kamuoyunun bilgisinden özellikle saklanarak, kapalı kapılar ardında gerçekleştirilmektedir. İhale şartnamesi için oldukça yüksek bir bedel belirlenmekte ve teklif verecek şirketler dışında ilgili kurum ve kuruluşların erişiminden kaçırılmaktadır.

Oysa 4046 sayılı Kanun‘un "İlkeler" başlıklı 2. maddesinin (ı) bendinde "özelleştirme işlemlerinin değer saptaması da dahil aleniyet içinde yürütülmesi" ilkesi benimsenmiştir. Elektrik ve doğal gaz dağıtım kuruluşlarının ihale süreçlerinde ise büyük bir titizlilikle gizlilik uygulanarak söz konusu aleniyet (açıklık) ilkesi ihlal edilmektedir.

Yüksek Planlama Kurulu‘nun kararı özel sektörü kollamaktadır

19.07.2010 tarihinde yapılması öngörülen ihale, BOTAŞ‘ın mülkiyetinde olan ve Ankara‘nın yıllık toplam tüketiminin yarısı kadar doğal gaz tüketen Baymina Enerji Santraline gaz ileten yüksek basınç hattının BOTAŞ‘tan alınarak Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘a devrini sağlayacak Yüksek Planlama Kurulu Kararının alınabilmesi için ertelenmiştir. 19.07.2010 tarihli ve 2010/T-24 sayılı Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Kararı, kamuoyundan gizlenmiş ancak teklifçi şirketlere müjdelenmiştir.

Bu kararın gerekçesinin Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘ın satış bedelini yükseltmek olarak gösterildiği duyumu kamuoyuna yansımış, ancak bu gerekçenin doğru olmadığı anlaşılmıştır. Zira iptal edilen ihale değeri, ihalede henüz Baymina yokken 1 milyar 610 milyon USD idi, fakat ihale kapsamına Baymina gibi yılda 1 milyar m³ gaz tüketen büyük bir müşteri eklendiğinde ve yılda 7,7 milyon dolar taşıma geliri ilave edildiğinde bile daha düşük bir ihale teklif bedeli olan 1 milyar 211 milyon dolar fiyat ortaya çıkmıştır. Böylece BOTAŞ‘ın gelir kaybı ve görev zararına yol açılmış olacaktır.

Öte yanda, kamuoyundan gizlenen bu YPK kararı ile ciddi bir kamu zararına neden olunmaktadır. Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘ı devir alacak şirket, Baymina santraline gaz taşınması bedeli olarak her yıl BOTAŞ‘tan yaklaşık 7,7 milyon dolar talep edecek, BOTAŞ ise gaz temin garantisi verdiği Baymina santralinden talep edemeyeceği, ancak Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘ı devir alacak özel şirkete ödeyeceği bu bedeli, bilançosuna görev zararı olarak yazacaktır. BOTAŞ‘ın Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘dan alacakları yıllardır faizsiz olarak dondurulmuştur. Siyasal iktidar, kamu şirketi BOTAŞ zararına, Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘ı devir alacak özel şirket yararına olan, kısaca, kamu aleyhine bir özel şirketi kollayan bu kararın gerekçesini açıklamak zorundadır.

BOTAŞ ve kamu, Ankara Büyükşehir Belediyesi borçları nedeniyle yine zararda

Son olarak, basında yer alan haberlerde, Ankara Büyükşehir Belediyesinin henüz tahakkuk etmemiş muhtemel kârlara karşılık Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘dan tahsilat yaptığı öne sürülmektedir. Bu haberlere göre, "Başkent Doğalgaz‘ın, Ankara Büyükşehir Belediyesi ve EGO‘dan, 350 milyon TL‘si anapara, 120 milyon TL‘si faiz olmak üzere 470 milyon TL cari dönemden alacağı bulunuyor. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı kaynakları, borç tutarını netleştirmek için Ankara Büyükşehir Belediyesi ile son görüşmelerin yapıldığını belirtmişlerdir". Bu durumda, daha önce tahakkuk eden ve BOTAŞ‘a ödenmeyi bekleyen 660 milyon TL de eklendiğinde, Ankara Büyükşehir Belediyesinin Özelleştirme İdaresinin sattığı Başkent Doğal Gaz Dağıtım‘a 1 milyar 170 milyon TL borçlu olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu durum Ankara Büyükşehir Belediyesinin çalışma tarzını ortaya koymaktadır.

Sonuç olarak kamu zararına sonuçlar verecek olan şaibeli Başkent Doğal Gaz Dağıtım AŞ özelleştirme ihalesi iptal edilmeli, Başkent Doğal Gaz Dağıtım AŞ alacaklarına karşı BOTAŞ‘a devredilmelidir.

Ali Ekber ÇAKAR

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu Başkanı