BİNALARDA YANGIN GÜVENLİĞİ FARKINDALIK SEMPOZYUMU TAMAMLANDI

Makina Mühendisleri Odası (MMO) Antalya Şubesi ve Antalya Genç İş İnsanları Derneği (ANTGİAD) işbirliğinde düzenlenen Binalarda Yangın Güvenliği Farkındalık Sempozyumu 12 Ekim 2023 tarihinde Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı’nın da (TÜYAK) destekleri ile MMO Antalya Şube Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.

Sempozyumun açılış konuşmasını gerçekleştiren MMO Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. İbrahim Atmaca, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Antalya Şubesi olarak geleneğimizden gelen kültürle, kentimizin sorunlarına ve oluşabilecek her türlü soruna duyarlı olmayı bir görev olarak kabul ediyor, bu kapsamda da sorunlara ya da sorun teşkil edebilecek konulara çözüm odaklı yaklaşımlar üretme ve öneriler sunma bilinciyle hareket ediyoruz” dedi.

Atmaca, kentin tüm dinamikleri ile iş birliği içinde toplumsal ve kamusal fayda odaklı çalışmalar yapmayı her zaman hedeflerinde tuttuklarını, aynı vizyonda birleştikleri ANTGİAD ile Antalya’da toplumsal fayda odaklı bir çalışmayı birlikte yürütmeyi kararlaştırarak yola çıktıklarını belirterek, “Bugün kentte çok da konuşulmayan ama çok önemli bir konu olan binalarda yangın güvenliği konusunu masaya yatırdık ve bu farkındalık sempozyumunu hep birlikte organize ettik” dedi ve ANTGİAD ve TÜYAK yöneticilerine teşekkür etti.

MMO Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. İbrahim Atmaca konuşmasında, Kaleiçi örneğini işaret ederek, “Kaleiçi gibi dar sokaklar üzerine, genellikle ahşap malzemeden imal yapılaşma alanları olarak tanımlayabileceğimiz özellikli bina ve yerleşim alanlarıdır. Yakın zamanda yaşanan yangın afeti ve verilen can kayıpları bu gibi yerleşim alanları için alınacak tedbirlerin önemini gözler önüne sermektedir” dedi.

Gerek konut tipi gerek konaklama amaçlı her türlü binada, yangın güvenliği tedbirlerinin sürekliliği için gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığı ve ilgili güvenlik sistemlerinin bina ömrü boyunca çalışır vaziyette hazır olup olmadığının kontrolü için bir denetim mevzuatı oluşturulması gerektiğinin altını çizen Atmaca, “Mevzuat içeriğinde kusurlar kademelendirilmeli, asli ve tali kusurlar belirlenmeli, binanın iskân tarihi göz önüne alınarak risk temelli kontrol maddeleri oluşturulmalıdır. Binalar için 2007 yılından beri geçerli yönetmeliğimiz mevcut olsa da uygulanabilir olmayan birçok hükmü bulunmaktadır. denetim mekanizmalarının başlaması öncesi bu hükümlerin düzeltilmesine ihtiyaç vardır.  Yangın bir afettir ve büyüyen kentler için önemli bir problemdir. Deprem risk haritalarına benzer biçimde kentler için “yangın risk” haritaları oluşturulmalı, öncelikli alanlar için alınacak tedbirler belirlenmeli, bir afet anında bölgenin riskine göre yapılacak eylemler baştan planlı olmalıdır. Şehirlerde yangın risk haritası oluşumu için belediyeler öncü çalışmalar yapmalıdır.  Kentte bulunan bölgelerin hassasiyetine göre risk tespitleri yapılmalı, öncelikler oluşturulmalı, sınıflandırılmalı ve bu kapsamda eylemsel adımlar hızla atılmalıdır” önerilerini dile getirdi.

Atmaca’nın ardından kürsüye çıkan ANTGİAD Başkanı Osman Sert ise, Binalarda Yangın Güvenliği sempozyumunu birkaç açıdan son derece önemli gördüğünü ifade ederek, “Yangın gerçeği  aslında Antalya’nın gündeminden hiç çıkmayan bir konudur. Yangın denince tüm Antalyalıların aklına ilk olarak orman yangınları gelir. Orman yangınları maalesef bu coğrafyanın bir gerçeği olmuştur. Manavgat yangının acısı halen yüreklerimizdedir. Bu vesileyle o cehennemi anımsatan yangını söndürmek, yanan yerleri tekrar ağaçlandırmak, halkımızın yaralarını sarmak için verilen mücadeleyi de takdirle karşıladığımızı bilmenizi isterim. Ancak orman yangınları bizlere göstermiştir ki yangınla daha çıkmadan, ya da küçükken mücadele etmek gerekir. Kontrolü kaybettiğinizde, doğa da aleyhinizde hamleler yaptığında artık iş işten geçmiştir. Önünde dünyanın en iyi yangın söndürme teşkilatları bile çaresiz kalmaktadır” dedi.

Bina güvenliğine de bu şekilde bakmak gerektiğini düşündüğünü aktaran Sert, “Yangınla ortaya çıkmadan mücadele etmek, gerekli önlemleri almak birinci önceliğimiz olmalıdır. Yangın çıktığında da müdahaleyi kolaylaştıracak, can kaybını ortadan kaldıracak sistemlerin kurulması son derece önemlidir. Aslında burada binaların mimari projesinden yani mimarlık ve mühendislik eğitiminden başlayan bir süreçten bahsediyoruz. Ülke olarak yaşadığımız deprem felaketleri ve yine İzmir Folkart Yangını da bize gösterdi ki binaların estetiğine verdiğimiz önem bizi hayatta tutmuyor. Dışarıdan kale gibi görünen binalar hatta siteler bir depremde yerle bir olup insanlarımıza mezar olabiliyor, ya da bir yangın felaketinde küle dönebiliyor. Artık güvenli barınmanın ancak binayı her türlü afete karşı dirençli dizayn etmekten geçtiğini hepimiz biliyoruz. Bugün aramızda kıymetli akademisyenler de var. İnanıyorum ki onlar bu konudaki ufkumuzu genişletecekler, eğitim sürecinden mevzuata yangın farkındalığı konusunda neler yapılması gerektiğini bizlerle paylaşacaklardır” ifadelerini kullandı.

Son dönemde yangının Antalya gündemine çok daha yoğun olarak girdiğini dile getiren Başkan Sert, “İlimizin tarihi dokusunu oluşturan Kaleiçi’nde ve Haşim İşcan Bölgesi’nde yaşanan yangınlar, Organize Sanayi Bölgesi’nde ve son olarak da Eski Sanayide içimizi de yakan yangınlar yaşadık. Can kayıplarımız oldu, maddi hasarlar yaşadık. Diğer taraftan itfaiye teşkilatımızın bu yangınlarda kahramanca mücadele sergilediğini de belirtmem gerekir. Verilere baktığımızda Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Teşkilatımız, 2022 yılında 7.237adet yangın müdahalesi gerçekleştirmiş. Bu sayı 2021’de 7.847, 2020’de 8.418 adetmiş. Yani müdahale edilen yangın sayısında bir azalma görüyoruz. Bu azalmanın bilinçlenmeden ve yangın vakasındaki azalmadan kaynaklı olduğuna inanıyorum. Tüm İtfaiye teşkilatlarımıza çalışmaları için teşekkür ediyoruz. Ancak yangın konusu itfaiye teşkilatının sırtına yüklenemeyecek kadar kapsamlı bir içeriğe sahiptir. Bizim denetim mekanizmamızı daha güçlü sac ayakları üzerine oturtmamız gerektiği de açıktır. Sistemde mevzuattan kaynaklı denetim sorunları vardır” diye konuştu.

Son olarak söz alan Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener ise yangınlara karşı teknik önlemlerin, yangın durumunda söndürülmesini sağlamak ve o esnada insanların güvenli bir şekilde tahliyesi için gerekli önlemleri almanın, itfaiyecilikle birlikte uzmanlık alanları olan mekanik tesisat kapsamına da giren bir konu olduğunun altını çizerek, “Son yıllarda, ülke genelinde çıkan yüzlerce yangında çok sayıda yurttaşımızın yaşamını yitirdiğini, yaralandığını, büyük maddi kayıplar oluştuğunu biliyoruz. Bu vakaların oluşmasının ve facialara dönüşmesinin önüne geçmek için atılacak adımlarda uzmanlıklarımız kapsamında her türlü sorumluluğu almaya hazır olduğumuzu buradan bir kez daha belirtmek isterim” dedi.

Yangınlar sonrasında yapılan çalışmaların sadece kaynak ve nedenleri bulmaktan öteye gitmediğini, kaynak ve neden bulunduktan sonra çözüm konusunda yeterli çalışma yapılmadığını ve yangın güvenliği ile ilgili sorunların sonraki yangınlara kadar unutulduğunu dile getiren Yener, “Yangınların ve endüstriyel yangınların özellikle son yıllarda sıklıkla olması konuya ciddiyetle eğilmeyi gerektirmekte. Bu noktada 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gibi düzenlemelerle getirilen sistemin yangın, patlama, iş kazaları vakalarını önlemek üzerine kurgulanmadığı, yönetmelikte belirlenen kurallar da denetlenmediği için kağıt üzerinde kaldığını söylemek mümkündür. Bu nedenle her tür yangın, patlama, kaza ve ölümleri engellemek için mevzuatın “önce insan, önce insan hayatı, sıfır kaza” yaklaşımı ile yeniden düzenlenmesi gerekiyor” diye konuştu.

Öncelikle 2012 öncesinde olduğu gibi, bina inşaat ruhsatlarının alınması konusunda itfaiye ve meslek odalarının onaylarının geri getirilmesi gerektiğini önemle vurgulayan Yener, “Bu onay işlemlerine inceleme onayları da eklenmeli, binalara ait bütün riskler pasif ve aktif önlemlerle inşaata başlanmadan test edilmeli, yönetmelik ve standartlar ile gerekli sistemler projelere yansıtılmalıdır. Özellikle endüstriyel tesislerin kabul komisyonlarında itfaiye ve ilgili meslek odalarından ilgili teknik uzmanlar ile işçi sağlığı ve iş güvenliği uzmanlarının bulundurulması zorunlu olmalıdır” ifadelerini kullandı.

Konuşmaların ardından başlayan sempozyum 2 oturumdan oluşurken, ilk oturumda Dr. Gökhan Balık ‘Yangın Güvenliğinin Önemi ve Mevcut Yangın Yönetmeliği’ ve ‘Mesken Tipi Mevcut Binalarda Alınması Gereken Önlemler' konularında sunumlarını gerçekleştirdi. Sempozyumun panelistleri arasında yer alan TÜYAK Başkanvekili Taner Kaboğlu da, 'Turizm Tesisleri ve Konaklama Amaçlı Binalarda Alınması Gereken Önlemler' konularında sunumunu gerçekleştirdi. İkinci oturum ise panel şeklinde gerçekleştirilirken, ‘Öncelikli Bina ve Yerleşim Alanlarında Yangın Yönetmeliği Uygulamaları’ konusu ele alındı.

Sempozyumun sona ermesinin ardından hazırlanan Sempozyum Sonuç Bildirgesi’nde Sempozyum oturumlarında yapılan konuşma ve tartışmalar neticesinde aşağıda sıralanan tespitler ANTGİAD Genel Sekreteri Serkan Sarıdaş tarafından okundu.

“BİNALARDA YANGIN GÜVENLİĞİ FARKINDALIK SEMPOZYUMU” SONUÇ BİLDİRGESİ

Makina Mühendisleri Odası Antalya Şubesi ile Antalya Genç İş İnsanları Derneği ANTGİAD ortaklığında, Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı TÜYAK desteği ile 12 Ekim 2023 tarihinde MMO Antalya Şube Konferans salonunda “Binalarda Yangın Güvenliği Farkındalık” Sempozyumu gerçekleştirilmiştir. Sempozyumun ilk oturumunda

• Yangın güvenliğinin önemi ve mevcut yangın yönetmeliği,
• Mesken tipi mevcut binalarda alınması gereken önlemler,
• Turizm Tesisleri ve konaklama amaçlı binalarda alınması gereken önlemler

konularında yapılan konuşmalar ardından yapılan panel oturumunda

• “Özellikli Bina ve Yerleşim Alanları için Yangın Yönetmeliği Uygulamaları”

konusu tartışılarak sempozyum tamamlanmıştır. Sempozyuma yangın güvenliği tesisatı proje ve uygulamasını yapan çok sayıda mühendis yanı sıra iş insanları ve iş güvenliği uzmanları katılım göstermiştir. Sempozyum oturumlarında yapılan konuşma ve tartışmalar neticesinde aşağıda sıralanan tespitler yapılmıştır:

1. 2007 yılında çıkan, daha sonra 7 kez revize edilen “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” halihazırda yürürlükte olmakla birlikte uygulamada çok sayıda eksik ve hatanın olduğu bilinmektedir.
2. Konutlarda elektrik ile çalışan cihaz sayı ve çeşitliliği günden güne artmaktadır. Özellikle eski binaların elektrik tesisatı bu yeni yükleri karşılamakta zorlanmakta ve bu binalarda elektriğe aşırı yüklenme durumunda yangın riski artmaktadır.
3. 2007 yılı sonrası yapılan yeni binalarda iskân öncesi yangın güvenliği ile ilgili yönetmelik hükümlerinin yerine getirilip getirmediği ilgili Belediye tarafından kontrol edilmektedir. Bina yüksekliğine bağlı olarak yangın merdivenleri ve bu merdivenlerin basınçlandırılması ya da yangın tüpleri ve yangın hortumlarının kullanımı üzerine zorunluluklar mevcuttur. Ancak özellikle konut tipi binalarda, bina ömrü boyunca yangın güvenlik sisteminin çalışır vaziyette sürekliliğinin sağlanıp sağlanmadığı hususunda hiçbir denetim söz konusu değildir.
4. 2007 yılı öncesi iskân alınan binalardaki tedbirsizlik ise önemli bir problemdir. Bu eski binalarda genellikle hiçbir tedbir alınmamaktadır. 2007 yılında çıkan yönetmelikte mevcut konut tipi binalarda da bina kullanım amacı ve özelliklerine bağlı olarak alınması gereken tedbirler yer alsa da uygulamada takibi yapılmamaktadır. Bina sorumlularının bu konuda bilgi eksiği olduğu da bilinmektedir.
5. Konaklama amaçlı turizm binaları kontrolü zor ve toplu halde yaşanılan binalardır. Bu binalarda yangın ile ilgili tedbirlerin baştan eksiksiz alınması gerektiği gibi bina ömrü boyunca sürdürülebilirliği de sağlanmalıdır. Projede ön görülen birçok tedbir uygulamada eksik kalabilmektedir. Bakım, test ve periyodik kontrol noktasında eksiklikler söz konusudur. 
6. Antalya Kaleiçi ya da Balbey mahallesi gibi dar sokaklar üzerine çoğunlukla ahşap malzemeden teşkil yapılaşma alanları olarak tanımlanabilecek özellikli bina ve yerleşim alanlarında yangın hızla yayılabildiği gibi yangına müdahale de zordur. Bu nedenle bu gibi bölgeler için hem özel önlemler almak hem de bu tedbirlerin sürdürülebilir olması gereklidir.
7. Bireysel ya da ticari bina çatılarında Fotovoltaik paneller ile kurulan Güneş Enerjisi Santralleri (GES) günden güne artmaktadır. Bu tip binalarda yangın güvenliği için tedbirler ve bilinçlenme şarttır.

Yapılan bu tespitler neticesinde binalarda yangın güvenliği için yapılan öneriler aşağıda sıralanmıştır:

1. Konut tipi bina sorumlularını (yöneticiler) yangın yönetmeliğindeki yükümlülükleri hususunda bilinçlendirecek çalışmalar yapılmalıdır.
2. Binalar için 2007 yılından beri geçerli yönetmeliğimiz mevcut olsa da uygulanabilir olmayan birçok hükmü bulunmaktadır. Denetim mekanizmalarının başlaması öncesi bu hükümlerin düzeltilmesine ihtiyaç vardır. 
3. Gerek konut tipi gerek konaklama amaçlı her türlü binada yangın güvenliği tedbirlerinin sürekliliği için gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığı ve ilgili güvenlik sistemlerinin bina ömrü boyunca çalışır vaziyette hazır olup olmadığının kontrolü için kapsamlı, görev, yetki ve sorumlulukları belirgin, her aşaması tanımlı bir DENETİM MEVZUATI oluşturulmalıdır. Mevzuat içeriğinde kusurlar kademelendirilmeli, asli ve tali kusurlar belirlenmeli, binanın iskân tarihi göz önüne alınarak risk temelli kontrol maddeleri oluşturulmalıdır.
4. Yangın Tesisatı Periyodik Kontrolleri için gerekli mevzuat düzenlemeleri, TMMOB’ye bağlı Odaların ve TÜYAK’ın içerisinde yer alacağı bir şekilde yapılmalı, personel eğitim ve belgelendirilmesi Odalar aracılığıyla yapılmalıdır.
5. 2012 yılı öncesinde olduğu gibi, bina inşaat ruhsatlarının alınması konusunda itfaiye ve meslek odalarının onayları geri getirilmelidir. Bu onay işlemlerine inceleme onayları da eklenmeli, binalara ait bütün riskler pasif ve aktif önlemlerle inşaata başlanmadan test edilmeli, yönetmelik ve standartlar ile gerekli sistemler projelere yansıtılmalıdır. Kabul komisyonlarında itfaiye ve ilgili meslek odalarından ilgili teknik uzmanlar ile işçi sağlığı ve iş güvenliği uzmanlarının bulundurulması zorunlu olmalıdır.
6. Yerel yönetimler, mekanik tesisat konusunda proje üreten ve uygulayan firmaların Odamızca yetkilendirilmiş olması şartını aramalıdır. Bu firmaların bünyelerinde uzmanlık belgesi almış yetkili mühendisler bulundurması ve bu firmalarca yapılan projelerin mimari, mekanik tesisat ve elektrik tesisat projelerinin ilgili meslek odalarının mesleki denetimlerinden geçirilmesi sağlanmalıdır.
7. Yangın bir afettir ve büyüyen kentler için önemli bir problemdir. Deprem risk haritalarına benzer biçimde kentler için “Yangın Risk” haritaları oluşturulmalı, öncelikli alanlar için alınacak tedbirler belirlenmeli, bir afet anında bölgenin riskine göre yapılacak eylemler baştan planlı olmalıdır. Risk haritası için yangın nedenleri ve hasarları üzerine veri ve bilgilerin toplandığı bir Yangın Bilgi Bankası kurulmalıdır.
8. Şehirlerde yangın risk haritası oluşumu için belediyeler öncü çalışmalar yapmalıdır.  Kentte bulunan bölgelerin hassasiyetine göre risk tespitleri yapılmalı, öncelikler oluşturulmalı, sınıflandırılmalı ve bu kapsamda eylemsel adımlar hızla atılmalıdır.

Söz konusu tespit ve önerilerimizi kamuoyunun bilgisine sunarız.

MMO Antalya Şube Yönetim Kurulu      

ANTGİAD Yönetim Kurulu 

TÜYAK Yönetim Kurulu