ZAMLAR ISINMA VE AYDINLATMADA HALKIMIZIN YAŞAMINI KARARTACAKTIR

Enerjide Halk İçin Yeni Bir Döneme Girilmiştir. Doğalgaza Yapılan % 23.85 Zam ile Bir Ailenin Elektrik Dahil Aylık Toplam Enerji Gideri 208 YTL Olacaktır. Zamlar Isınma ve Aydınlatmada Halkımızın Yaşamını Karartacaktır.

Enerjide Halk İçin Yeni Bir Döneme Girilmiştir. Doğalgaza Yapılan % 23.85 Zam ile Bir Ailenin Elektrik Dahil Aylık Toplam Enerji Gideri 208 YTL Olacaktır. Zamlar Isınma ve Aydınlatmada Halkımızın Yaşamını Karartacaktır. 
2008‘de Yapılan İlk Dört Zam ile % 47.07 Oranında Gerçekleşen Doğalgaz Fiyat Artışı, Son % 23.85‘lik Zamla On Bir Ayda % 82.15 Oranına Ulaşmıştır. 
Aylık Otomatik Doğalgaz Zamları Doğalgazın Kullanımını Güçleştirecek, Emekçiler Artan Doğal Gaz Faturalarını Ödemekte Zorlanacak; Sanayi ve İşyerlerindeki Doğalgaz Kullanımını da Sorunlu Hale Getirecektir. Doğalgaz fiyatlarında 1 Kasım 2008 itibarıyla geçerli olan % 23.85‘lük zam ile toplumsal yaşamda yeni bir döneme girildiğinin işaretini vermektedir. Bilindiği üzere Yüksek Planlama Kurulu Kararı uyarınca enerji KİT‘lerinde "Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması" adıyla ve IMF ve ABD‘ye verilen taahhütler uyarınca otomatik zam uygulamasına geçilmiştir. Böylelikle doğal gazda aylık, elektrikte ise üç aylık dönemlerle otomatik zamlar yürürlüğe konulmuştur. Bu uygulama uyarınca doğalgaz fiyatları Ocak, Haziran, Ağustos ve Ekim başında yapılan zamlara ek olarak yürürlüğe giren yeni zamla konutlarda ÖTV ve KDV dahil fiyatlar % 82.15 oranında artmıştır. 
Son on bir aylık dönemde, konut/işyeri v.b. tüketicilere uygulanmak üzere BOTAŞ‘ın dağıtım şirketlerine uyguladığı satış fiyatları aşağıdadır.

SON 1 YILIN BOTAŞ DOĞALGAZ FİYATLARI
 

 
2007 Aralık
2008 Ocak
2008 Temmuz
2008 Ağustos
2008Ekim
2008 Kasım

ÖTV Dahil KDV Hariç (YTL/m3)
0.458862
0.498090
0.540848
0.644418
0.674867
0.835814

ÖTV-KDV Dahil (YTL/m3)
0.541457
0.587746
0.638201
0.760413
0.796343
0.986261

Toplam Artış %
 
8.55
17.87
40.44
47.07
82.15
 

Yukarıdaki rakamlara gaz dağıtım şirketlerinin uyguladığı ve 5,5 cente kadar varan Birim Hizmet ve Amortisman Bedelleri de eklendiğinde Ankara, İstanbul, İzmit gibi kentlerde doğal satış fiyatı 1.07 YTL/m³‘e ulaşacaktır. Böylece kombi ile ısınan bir ailenin aylık doğalgaz gideri 1 YTL/m³ üzerinden ayda 133,3 YTL, yıllık gideri ise 1.500 m³ üzerinden 1,6 milyar YTL olacaktır. Yine bir ailenin şu anki aylık elektrik tüketimi 300 kw üzerinden 75 YTL, yıllık toplamda ise 900 YTL‘dir. Bir ailenin şu anki aylık doğalgaz + elektrik toplam enerji gideri ise 208,30 YTL olacaktır. Gerek yalnızca bu durum gerekse doğalgaza aylık, elektriğe üç ayda bir zam yapılacak olması bütün emekçiler ve dar gelirlilere gündelik yaşamda kâbus yaşatır düzeydedir. Yeterince ısınmak ve yaşanılan mekânları gerektiği gibi aydınlatmak artık olanaklı olmaktan çıkmaktadır. 
Doğalgaz/elektrik fiyat artışları ekonomi ve enerji yönetimindeki başarısızlıktan beslenmektedir. Türkiye‘nin yüksek düzeyde petrol ve doğalgaz ithalatına bağımlı olması yanında petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın döviz fiyatlarındaki artışlar da artık bir faktör olarak devreye girmektedir. Bu olgularla birlikte elektrik üretiminde doğalgazın payının çok yüksek oluşu; serbestleştirme ve kuralsızlaştırma uygulamaları; kamu santralleri düşük kapasitede çalıştırılırken özel şirketlerden yüksek fiyatlarla elektrik satın alınması; kentsel gaz dağıtım şirketlerinin birim hizmet ve amortisman bedellerinin yüksek tutulması sürekli fiyat artışlarına yol açmıştır. 
Dışa bağımlı petrol ve doğalgaz yanı sıra ithal kömür alış ve satış maliyetleri ile artan ve daha da artması beklenen döviz kuru;  gündelik yaşama akaryakıt, doğalgaz, elektrik ve kömür fiyatlarında zam yağmuru olarak sürekli bir şekilde yansıtılacaktır. 
 

TMMOB Makina Mühendisleri Odası, bu durumdan çıkış için şu temel adımların atılmasını önermektedir:

· Türkiye, doğalgaz temin/alım/ithalatı, arama, yerli üretim ve tüketim politikalarını kamusal çıkarları gözeten bir anlayışla doğru bir şekilde oluşturmalı, iflas etmiş olan özelleştirme, küçültme, parçalama politikalarını terk edilerek, kamusal merkezi planlamaya geçmelidir.

· Arz güvenliği ve ithalatta arz çeşitliliği sağlanmalı, Rusya ve İran‘a bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışmalar yürütülmeli; güvenilir yeni kaynaklardan arz çeşitlendirilmesi sağlanmalı; Azerbaycan‘dan yapılacak ithalatın artırılma olanakları araştırılmalı; Türkmenistan‘dan ülkemize doğru boru hattı tesisi çalışmalarına hız verilmeli; Mısır‘dan gelen boru hattı çalışmaları sonuçlandırılmalı ve gaz temin edilecek ülkelere Irak‘ın eklenmesine çalışılmalıdır. TPAO eliyle Türkmenistan, Kazakistan, İran v.b. ülkelerle ortak üretim anlaşmaları yapılmalıdır. Kriz durumları için uygulanabilir acil eylem planları hazırlanmalıdır.

· Arz güvenliği açısından doğalgaz depolama kapasitesi acilen artırılmalıdır.

· Elektrik üretiminde doğalgazın payı % 50‘lerden kademeli olarak önce % 40‘lara, sonra % 30‘lara ve nihai hedef olarak % 25‘lere düşürülmesini öngören plan ve uygulamalar yürürlüğe konulmalıdır.

· Enerji verimliliği temel bir enerji politikası olarak benimsenmelidir.

· Yurtiçi doğalgaz arama çalışmaları artırılmalı ve mevcut kaynakların ülke çıkarları gözetilerek işletilmesi için yasal düzenlemeler yapılmalıdır. TPAO‘nun Karadeniz ve ülke bütünündeki doğalgaz ve petrol arama çalışmaları desteklenmelidir.

· TPAO ve BOTAŞ birleşmeli; doğalgaz depolama tesisleri ve doğalgaz iletim hatları özerk bir kamusal yapı bünyesine alınmalıdır.

· Doğalgaz alım sözleşmelerinin devredilmesi uygulaması sona ermelidir. Doğal Gaz Piyasası Yasası‘nda değişiklik yapılarak ithalat kısıtlamaları kaldırılmalı ve BOTAŞ‘ın mevcut doğalgaz sözleşmelerinin özel kuruluşlara devrine son verilmelidir.

· Doğalgaz fiyatları üzerindeki % 18 KDV % 1‘e düşürülmeli, ÖTV kaldırılmalıdır. İthal edilen doğal gazın alım fiyatlarında gerçekleşebilecek düşüşler, anında tüketicilere yansıtılmalıdır.

· Yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları etkin bir şekilde değerlendirilmeli ve gerekli yatırımlar ivedilikle yapılmalıdır.

Emin KORAMAZ
TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI
Yönetim Kurulu Başkanı