SERVİS ARAÇLARINDAKİ USULSÜZLÜKLER

 30.09.2006

BASINA VE KAMUOYUNA

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİ, İSTANBUL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜNÜ, OKUL YÖNETİCİLERİNİ, AİLELERİ, SERVİS FİRMALARINI

KISACA TÜM YURTTAŞLARIMIZI

EĞİTİM YOLUNDAKİ SORUNLARIMIZA KARŞI DUYARLI OLMAYA ÇAĞIRIYORUZ

Yeni bir eğitim döneminin başladığı bu günlerde öğrenci velilerinin gündemindeki en önemli konulardan birisi hiç şüphesiz ki; çocuklarının eğitim kurumlarına ulaşma sorunudur.

Ülkemizde yanlış ulaşım politikaları nedeniyle ne yazık ki; toplu ve güvenli ulaşım sağlanamamakta, oluşan boşluğu ise servis araçları doldurmaktadır. Toplu taşımanın yetersizliği, velileri büyük oranda servis araçlarını tercih etmeye zorlamaktadır.

Eylül ayıyla birlikte çocuklu aileleri saran okul telaşı, 2006-2007 öğretim yılına yönelik servis ücretlerinin belirlenmesiyle birlikte doruk noktasına ulaştı. 6 milyon orta öğretim öğrencisinin 10 bin okulda eğitim gördüğü ülkemizde, her 100 öğrenciden 40'ının servis kullanması, servis araçlarının sayısının ülke çapında 38 bine ulaşmasına yol açtı. Türkiye'de servis araçlarından yararlanan öğrencilerin yaklaşık yüzde 50'sini İstanbul'da eğitim gören öğrenciler oluşturuyor. Kentimizde 16 bin servis aracı ile 1.5 Milyon öğrenci taşınıyor. 2006-2007 öğretim döneminde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından açıklanan servis ücretleri 2005-2006 öğretim yılı servis ücretlerinin %15 arttırılmasıyla oluşturuldu. (Oysa ki memur maaşlarına bu yıl Ocak ve Temmuz 2007 de toplam %12.36 zam yapılması hükümetçe önerilmektedir) Bunun sonucunda, okul servislerinin kentimizde oluşturduğu pazarın hacmi, 3 Milyar YTL'ye ulaştı. Servis işletmeciliğinin önemli bir kazanç kapısı haline geldiği, servis sayılarındaki artıştan da belli olmaktadır. 1996 yılında servislerin İstanbul taşımacılığındaki payı %3 iken, 2006 yılında bu oran %16'ya yükselmiştir. Bu artış hızları ile İstanbul trafiğini olumsuz etkileyen servis taşımacılığının artık kontrol altına alınması gerekmektedir.

Velilerin eğitim harcamalarındaki en önemli kalemlerden biri de servis ücretleridir.

İstanbul'daki veliler, servis ücreti olarak en kısa mesafe için aylık 100 YTL ödemek zorunda kalmaktadır. Oysa aynı mesafenin bedeli İzmir'de 57 YTL, Ankara'da ise 69 YTL' yi geçmiyor. Uzun mesafede ise İstanbul, İzmir ve Ankara'nın arasındaki bu fark daha da açılıyor. 20 kilometrelik mesafe için İstanbul'da 220 YTL olan servis ücreti, İzmir'de 115 YTL oluyor. Ankara'da ise 108.5 YTL' yi geçmiyor. İstanbul, Ankara ve İzmir ülkemizin kentleri, bu kentlerde yaşayan ve aynı ücreti alan devlet memurları da bu ülkenin insanlarıdır.

Okul servislerinin aile bütçelerine yüklediği bu yüke bazı özel ve resmi okullarımız, yasa ve yönetmeliklere aykırı biçimde yeni mali yükler eklemektedir. Kentimizde 2516 Sayılı Büyükşehir Belediyeleri Kanununa göre UKOME tarafından belirlenen servis ücretleri, resmi ve özel eğitim kurumlarında hizmet veren tüm okul servisleri için bağlayıcıdır. Hiçbir okul idaresi, okul aile birlikleri veya servis firmaları UKOME tarifelerinin üzerinde bir ücret belirleyemezler. Buna rağmen bazı özel okullarda en uzun mesafe için talep edilen servis ücretleri UKOME kararlarına göre aylık 230 YTL olması gerekirken, 300 YTL'yi geçmektedir. Yılda ise (Taksim - Bahçeşehir arası) 2.850 YTL' ye ulaşan haksız rakamlar ortaya çıkmaktadır. Bu soygunun bir an önce engellenmesi için ilgili tüm kurumlar görevlerini yapmalıdır. Tüm veliler de UKOME'nin belirlediği fiyat tarifeleri üzerinde ücret isteyen servis firmalarını UKOME'ye bildirmelidirler.

Konuyla ilgili diğer hususlara gelince;

İç İşleri Bakanlığının 2003 yılında "Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği'' yayınlanmıştır.  Yönetmelik bu tür ulaşıma bir disiplin getirmekle birlikte denetimlerdeki yetersizlikler, ne yazık ki meydana gelen olumsuzlukların sebebi olmaktadır. Geleceğimizi, çocuklarımızı ulaşımdaki olumsuzluklara kurban vermemek için bizlere çok büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu noktada yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

—    İstanbul Büyükşehir Belediyesince servis ücretleri açıklanırken, İstanbul'daki ücretlendirme ile Ülkemizin diğer Büyükşehir Belediyeleri sınırlarındaki servis ücretleri göz önünde bulundurularak eşdeğerlilik sağlanmalıdır.

—    İstanbul Büyükşehir Belediyesince 4 yıldır bitirilemeyen yollar trafik sıkışıklığına neden olmakta, çocuklarımızın zamanı yollarda geçmektedir. Her türlü yol yapımı ve tamiratı yaz tatilinde yapılmalıdır.

—    Velilerimiz, öğrencinin eğitim birimine ulaşmasında en güvenli ulaşım biçimini tercih etmelidir. Eğer servis araçları tercih edilirse, servis ücretleri ödenirken okul ile ev arasındaki ulaşım mesafesi ve UKOME'nin açıkladığı servis ücretleri bilinerek ödeme yapılmalıdır. Aman dikkat bazı servis firmaları servisin gittiği en uzak mesafenin ücretini istemektedirler. Yıllık servis ücreti hesaplanırken 18 Eylül 2005 ile 18 Haziran 2007 tarihleri arası 9 aydır. UKOME kararlarına göre yarıyıl tatili ücret dışıdır. Buna göre yıllık ücretler hesaplanırken, aylık ücretlerin çarpanı 8.5 olmalıdır.

—    Servis hizmeti veren araçlar; kanun ve yönetmeliklere uygun işaretler taşımalıdır. Bunun yanında can ve mal güvenliğini sağlamak amacı ile gerekli önlemler alınmalıdır. Bu kapsamda; taşıtın cam ve pencereleri sabit olmalı, iç düzenlenmesinde yaralanmaya neden olabilecek demir aksam yumuşak bir madde ile kaplanmalıdır. Okul servis araçları 10 yaşından küçük olmalıdır. Ayrıca bu araçlar; temiz, bakımlı ve güvenli durumda bulundurulmalı ve altı ayda bir yetkili ve yeterli servislerde bakım ve onarımları yapılmalıdır. Servis araçlarının kapıları iniş ve binişlerde güvenli ve emniyetli olmalı ve kapıların hâkimiyeti sürücüde olmalıdır. Taşıtlarda her öğrenci için standarda uygun emniyet kemeri bulunmalı ve kullanımına dikkat edilmelidir. Servis için kullanılan taşıtlarda görüntü cihazları ve müzik sistemi kullanılmamalıdır. Bu araçların teknik özellikleri ile yerleşim şeması araç içinde görülür bir yere asılmalıdır.

—    Taşımacının Yükümlülüğü; Şoförler, öğrencilerin güvenli, rahat bir şekilde gideceği güzergâhta, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak taşımakla yükümlüdürler. İlköğretim öğrencisi taşınırken rehber personel bulundurulmalı, bu personelin 22 yaşını doldurmuş en az lise mezunu, nitelikli sorumluluk bilincinde ve konu ile ilgili eğitimlerini tamamlamış eleman olması gerekmektedir. Şoför, E sınıfı sürücü belgesi için 3 yıllık, B sınıfı sürücü belgesi için 5 yıllık tecrübe şartını sağlamalıdır. Ayrıca şoförün hizmet sicillerinin temiz olmasına özen göstermeli ve kılık kıyafeti yönetmeliklere uygun olmalı, bunların yanında, Mali Sorumluluk Sigortası yapılmalı, servis aracı kaza, trafik sıkışıklı vb. gibi sorunlar yaşadığında veli, okul aile birliği ve diğer kişi ve kurumlarla mobil iletişimi sağlayacak şekilde donatılı olmalıdır.

—    Kontrol ve Denetim: Yol üstü denetimler resmi olarak emniyet müdürlüğünce yapılmaktadır. Standart dışı ve yönetmeliklere uygun olmayan servis araçları çocuklarımızın can güvenliği için büyük tehdittir. Servis araçlarının bağlı bulundukları örgütler; kuruluş amaçlarının en temel maddesi olan güvenli ulaşımın sağlanması için alınan servis ücretlerinin doğruluğu da dahil olmak üzere tüm kendi iç denetimlerine özen göstermelidirler. UKOME açıkladığı ücretlerin uygulanabilirliğini denetlemeli. Başta okul yönetimi olmak üzere okul aile birliği, okul yönetimi ve veliler, öğrencilerin, can ve mal güvenliği için oto kontrolde kendilerini görevli görmeleri çözümün ana kaynağı olacaktır. Servis araçlarının teknik muayenelerinin yapıldığı resmi birimler; en önemli denetim noktası olmanın verdiği görev ve  sorumluluk bilinci ile davranmalıdır.

—    Medya kuruluşları; Kazaların haberini veren değil kazanın olmaması için en büyük çabayı gösteren taraf olmalıdırlar.

—    Tüm yurttaşlar; Yurttaşlık bilincinin sorumluluğu gereği özellikle karayolu ulaşımındaki öğrenci araçlarının ulaşım güvenliğine duyarlı davranmalarıdırlar.

—    Uyulması gereken kanun ve yönetmelikler: Okul Servis Araçları Yönetmeliği, Trafik Kanunu, Karayolları Trafik Yönetmeliği, Araç İmal, Tadil ve Montaj Yönetmeliği, Büyükşehir Belediyesi Kanunu.

Sayın Veliler, Değerli Basın Mensupları;

Okul servis araçlarını dikkatle gözleyiniz. Trafik kurallarına karşı sorumsuz davranan, teknik donanımından endişe duyduğunuz araçların durumlarını en yakın trafik yetkilisi ile birlikte oda birimlerimize iletiniz. Farklı ücret isteyen servis firmalarını UKOME 'ye bildiriniz.

Eğitim yollarındaki gençlerimizin ve özellikle minik canlarımızın güvenliği için hepimiz, yurttaşlık bilinci ve sorumluluğu ile her zamankinden daha duyarlı ve etkili olmalıyız.

Saygılarımızla,

TMMOB
Makina Mühendisleri Odası
İstanbul Şubesi Başkanı
Tevfik PEKER