İDARE MAHKEMESİ: ÖN ÖDEMELİ SAYAÇLAR HUKUKA AYKIRI

ANKARA 11. İDARE MAHKEMESİ: ÖN ÖDEMELİ SU SAYAÇLARI UYGULAMASI HUKUKA AYKIRIDIR

Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi olarak 18 Aralık tarihinde yayınladığımız basın bülteni ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İSKİ tarafından uygulanan Ön Ödemeli Su Sayaçları konusunda TMMOB olarak dava açtığımızı ve dava gerekçelerimizi belirterek kamuoyunu bilgilendirmiştik. Bu konuda davamız sürmekte iken Ankara 11. İdare Mahkemesi Ön Ödemeli Su Sayaçları konusunda bizi haklı çıkaran bir karar verdi.

Ankara‘da Mustafa TANŞİ isimli vatandaş eski su sayacının borcundan dolayı sökülmesi üzerine, eski sayacın yerine kartlı su sayacının takılacağını öğrenerek bu işlemin iptali için dava açmış ve açılan davada idare mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı vermiştir. http://www.ekolojistler.org/ sitesinde yer alan Emre Baturay ALTINOK, Zeliha ARAS imzalı metin ve dava dilekçesine göre;

Söz konusu davada, davacının "Belediyeler, belediye halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuşlardır. (Anayasa md.127) Belediyelerin temel ve öncelikli amacı kamunun ihtiyaçlarını karşılamak ve kamuya hizmet sunmaktır. Belediyeler sundukları kamu hizmetlerinde kamu yararını sağlamak zorundadırlar. Bu nedenle Belediyeler, her türlü idari işlerde eşitlik ve süreklilik ilkelerini, kamu hizmetinin yürütülmesinde de kamu yararı esas almalıdır.

ASKİ, davacının borcunun ödenmesini yeterli görmeyip, kartlı sayaç bedelinin de ödenmesi halinde tekrar su hizmeti verebileceğini beyan etmişti. Bu işlemler Belediye‘nin öncelikli olarak su sağlama hizmetini arka plana itmektedir. Suyun insan ve canlı yaşamındaki önemi ve hayatiliği son derece açıktır. Söz konusu karar davacının iddiası uyarınca kamu yararına aykırıdır.

Bir insan hakkı olarak su hakkı, insanlık onuruna uygun bir hayat sürdürülebilmesi için zaruridir. Herkesin yeterli, güvenli, kabul edilebilir, fiziksel olarak erişilebilir suya hakkı vardır. Yeterli miktarda güvenli su, susuzluktan kaynaklanan ölümleri önlemek, su ile ilgili hastalıkların riskini azaltmak ve her türlü tüketim, yemek pişirme, kişisel veya ev içi sağlık gereksinimlerini karşılamak için gereklidir.

Su hakkı başta antlaşmalar, bildirgeler olmak üzere pek çok uluslararası belgede tanınmıştır. 1994 Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı Eylem Programında herkesin yeterli standartlarda yaşama hakkı içinde su ve sağlığın koruması da yer almıştır. 1999‘da Genel Toplantı Kararı temiz suyu temel insan haklarından biri olarak tanımıştır. Su hakkının yasal temeli olabilecek en açık uluslararası belge 2002‘de BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi tarafından yayınlanan Genel Açıklama 15‘tir. Komite‘ye göre herkesin kişisel ve evsel kullanım için yeterli, güvenli, fizikî olarak ulaşılabilir suya erişme hakkı vardır.

Su vazgeçilmesi mümkün olmayan temel bir ihtiyaçtır. Gerekçesi ne olursa olsun İNSAN‘ın susuz bırakılması kabul edilemez.  Söz konusu kararlarla maddi sıkıntısı olan vatandaşların susuz bırakılması mümkün hale getirilmektedir. Sayaç uygulaması ile parası olan suyu kullanma hakkını elde edecek, parası olmayan ise susuz kalacaktır. İdarelerce dayatılan önce para sonra su (hizmet) anlayışı, vatandaşların sahibi oldukları su hakkı karşısında müşteri olarak algılanmalarının önünü açmaktadır. Bahse konu uygulamanın Anayasa ile  güvence altına alınmış Sosyal Hukuk Devleti olan ülkemizde varlığını sürdürmesi fahiş bir hatadır, ivedilikle iptali gerekmektedir.

Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa‘nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. (Anayasa md. 13) Somut olayda temel hak ve özgürlüklerin kullanılması şarta bağlanmış, sınırlandırılmıştır. Üstelik bu sınırın kanuni bir dayanağı yoktur. Bu nedenle Davalı idarelerin söz konusu kararları Anayasa‘ya aykırılık teşkil etmektedir." iddialarını mahkeme haklı bulmuştur.

İdare mahkemesi: "Belediyeleri, belde halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan tüzel kişiler olarak tanımlayan Anayasal anlayış, içme ve kullanma suyu hizmetlerinin belde sakinlerinde sunulmasını düzenleten mevzuata da yansımış ve hizmetin karşılığının alınması, hizmetin sunulmasından sonra gerçekleşecek bir aşama olarak belirlenmiştir. Olayda, davalı ASKİ Yönetim Kurulu‘nun 18.05.2005 tarih ve 210 sayılı kararının 2. bendi ile borcundan dolayı sökülen su sayaçlarının takılmasını zorunlu kılan karar alındığı, dolayısıyla kamu hizmetlerinin sunumu peşin ödemeye bağlanarak anılan anayasal ve yasal  kamu hizmeti anlayışına uymayan ticari niteliği ağır basan yeni bir ilişki biçimi oluşturulmak istendiği görülmektedir. Bu durumda, ASKİ Yönetim Kurulu‘nun 18.05.2005 tarih ve 219 sayılı kararının ‘Borcundan dolayı sökülen su sayaçlarının yerine kartlı su sayacı takılması‘ kısmında hukuka uyarlık bulunmamaktadır." gerekçesi ile dava konusu kararın yürütmesini durdurmuştur.

VATANDAŞLARIMIZA ÇAĞRIMIZDIR;

İSKİ‘ye karşı dava açılması halinde Ankara‘da 7. İdare Mahkemesinin kesinleşen kararı sonrasında, 11. İdare Mahkemesi‘nin söz konusu yürütmeyi durdurma kararının yukarıda yayınladığımız gerekçesi su, doğalgaz ve elektrik başta olmak üzere ön ödemeli tüm hizmetler açısından emsal teşkil edecektir.

Erol Alkım Erdönmez

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

İstanbul Şube Yönetim Kurulu Sekreteri