V. DEMİR ÇELİK KONGRESİ KARABÜK&8217;TE GERÇEKLEŞTİRİLDİ
TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın (MMO) düzenlediği V. Demir Çelik Kongresi Karabük Üniversitesi konferans salonunda toplandı. Üç gün süren kongrede demir çelik sektörünün dünü bugünü yarını, üretim teknolojileri ve sektörde enerji yönetimi politikaları ele alındı.
Kongrenin açılış konuşmaları MMO Zonguldak Şube Yönetim Kurulu Başkanı Atıf METE, MMO Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekber ÇAKAR, Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. Veysel YAYAN ve Karabük Valisi İzzetin KÜÇÜK tarafından yapıldı.
MMO Zonguldak Şube Yönetim Kurulu Başkanı Atıf METE, MMO Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekber ÇAKAR`ın açılış konuşmaları aşağıdadır.
Zonguldak Şube Yönetim Kurulu Başkanı Atıf METE`nin konuşması:
"Sizleri Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi Yönetim Kurulu ve şahsım adına saygı, sevgi ve dostlukla selamlıyorum.
Makina Mühendisleri Odası adına Zonguldak Şubesi yürütücülüğünde gerçekleştirdiğimiz V. Demir Çelik Kongresi`ne hoş geldiniz, bizleri onurlandırdınız.
Değerli katılımcılar,
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6. maddesinde de belirtildiği üzere Odamızın kuruluş amaçları arasında; ülke ve toplum yararları doğrultusunda yurdun doğal kaynaklarının işletilmesini, üretimin arttırılmasını, yurt sanayinin ulusal çıkarlara uygun yönde gelişmesini sağlamak için teknik ve bilimsel çalışmalar yapmak ve bunları üyelerinin ve sanayinin yararına sunmak, makina mühendisliği hizmetleri ile ilgili her türlü araştırma, inceleme, proje ve raporların hazırlanmasını, uygulanmasını ve teknik uygulama sorumluluğunun uzman makina mühendisleri tarafından yapılmasını sağlamak ve bunların teknik kurallara uygunluğunu incelemek, denetlemek ve onaylamak yer almaktadır.
Bu amaçlar doğrultusunda, TMMOB ve bağlı Odaları, yıllardır üzerlerine düşeni yapmakta, her çalışma döneminde ülkemizin her yerinde, yüzlerce kongre, kurultay ve sempozyum gerçekleştirmektedir. Bu etkinliklerde sunulan bildirileri, panel konuşmalarını ve sonuç bildirgelerini kitaplaştırarak ilgililerin ve kamuoyunun kullanımına sunmaktadır. Böylece bilim insanlarının ve uzmanların yoğun emek harcayarak oluşturduğu bilgi, erişilebilir ve ulaşılabilir hale gelmektedir. Bilgi, bu etkinliklerimizde paylaşılmakta ve paylaşıldıkça da değeri artmaktadır.
Lokomotif sektöre kongre ile katkı
Değerli katılımcılar,
Ülke ekonomisinin ve sanayileşmesinin üzerinde büyük etkileri olan ve lokomotif sektör olma özelliğinden dolayı refahın ve gelişmişliğin en önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilen demir-çelik sektörünün; küreselleşen yenidünya düzeninde Ülkemizdeki demir-çelik endüstrisinin dünyadaki gelişmelere göre yeniden yapılandırılması ve sektöre yönelik ulusal politikaların yeniden gözden geçirilmesi, reel sektör ile bu konuda bilimsel çalışmalar yapanların bir araya gelerek sektördeki sorunların tartışılması, çözüm önerilerinin, gerekli AR-GE çalışmalarının ve rekabet politikasının ortaya konulmasının yanı sıra Kongre kapsamında ileri teknolojilerin tanıtılması, bilimsel gelişmelerin paylaşılması, Oda-Üniversite-Sanayi ilişkilerinin geliştirilmesi amacıyla düzenlenen bu kongrenin beşincisinin, ülkemizde sanayileşme hareketinin başlatıldığı, Türk sanayi hareketinin öncüsü, demir-çelik sektörünün temeli, okulu olan ve 3 Mart 1937 tarihinde temeli atılan Karabük Demir Çelik Fabrikalarının bulunduğu Karabük İlimizde ve bu tarihte gerçekleştirilmesinin çok anlamlı ve yararlı olduğuna inanıyoruz.
Üç gün sürecek bu kongrede; Birinci gün yapılacak panelin ardından ikinci ve üçüncü gün, 31 sözlü ve 15 poster sunum olmak üzere toplam 46 adet bildiri sunumu gerçekleştirilecektir. Kongrenin birinci günü öğleden sonraki programda, çok değerli panelistlerimizin yer aldığı "Yeni Ürünler ve Yeni Kapasiteler Işığında Türk Demir-Çelik Sektöründe Durum Analizi" ana temalı panelde tartışılacak olan sektörün sorunları ve çözüm önerileri kitaplaştırılarak ilgililerin ve kamuoyunun kullanımına sunulacaktır.
Demir Çelik Enstitüsü kurulmalı
Değerli katılımcılar,
MMO adına Zonguldak Şube yürütücülüğünde 2001 yılından beri düzenlenen demir-çelik kongrelerinin sonuç bildirgelerinde, demir-çelik sektörümüzün gelişiminin sağlanması, sektörün sorunlarının çözümüne ve AR-GE ihtiyaçlarına ulusal ölçekte yanıt verecek, toplumun ilgili tüm kesimlerinin temsil edildiği Demir-Çelik Enstitüsü`nün kurulması için yasa ve mevzuat düzenlemelerinin yapılması ve bu çalışmalarda Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği`ne bağlı ilgili meslek odalarının temsiliyetinin sağlanması ve her aşamada görüş ve önerilerinin alınması gerektiğini dile getirmiştik. Bu önerimiz günümüzde daha da önem kazanmakta, zorunlu bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kongre süresinde Demir Çelik Enstitüsü`nün kuruluş çalışmaları ile ilgili gelişmeleri de öğrenme fırsatı bulacağız.
Beşinci buluşmasını Karabük Üniversitesi`nde düzenlediğimiz böylesine önemli bir etkinliğin gerçekleştirilmesine katkı sunan Sayın Karabük Valimize, Karabük Belediye Başkanımıza, Kongre için bize bu tesisleri tahsis eden Karabük Üniversitesi Rektörümüze, Kongre Düzenleme, Yürütme ve Danışmanlar Kurulu Üyelerine, bildiri sunan ve panelde yer alan konuşmacılara, Kongreye destek veren kişi, kurum ve kuruluşlara, bu kongrenin mutfağında görev alan Zonguldak Şube ve Karabük İl Temsilcilik çalışanları ile Kongre Sekreterine, kongremizin kamuoyuna duyurulmasına katkıda bulunan değerli basınımıza teşekkür ederiz.
V. Demir-Çelik Kongresi`nin içerik ve niteliği ile çağdaş, demokratik, sanayileşen, üreten bir Türkiye yaratılması sürecine katkıda bulunacağı inancıyla.. Sizleri saygıyla selamlıyorum."
MMO Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekber ÇAKAR`ın açılış konuşması:
"Değerli Konuklar, Değerli Katılımcılar,
Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu ve şahsım adına hepinizi saygıyla selamlıyorum. Beşincisini düzenlediğimiz V. Demir Çelik Kongresi`ne hoş geldiniz.
Makina Mühendisleri Odası, yarım asrı aşan tarihinde çağdaş, demokratik, üreten, sanayileşen, kalkınan bir Türkiye yaratılmasına katkıda bulunacak çalışmalar gerçekleştirmeyi ilke edinmiş köklü bir meslek kuruluşudur.
Yalnızca örgütlü üyesinden aldığı güç ile çalışmalarını sürdüren Odamız, meslek alanlarına ilişkin olarak kamunun ve ilgili tarafların bilgilendirilmesini sağlamaya yönelik bilimsel platformlar oluşturmakta, oluşan platformlarda yer almakta ve oluşan görüşleri ilgili yerlere ulaştırmada ısrarlı ve takipçi tavrını sürdürmektedir.
Bugün 18 Şubesi, 100`ü aşan il–ilçe temsilciliği, mesleki denetim büroları ile 80 bin mühendis üyeyi temsil eden Odamız, toplumsal sorumluluklarının bilincinde olarak mesleğimizin her geçen gün gelişen etkinlik alanlarında tüm üyelerimizi kapsayacak çalışmalar gerçekleştirmekte ve her çalışma döneminde uzmanlık alanlarımızla ilgili bir dizi kongre, kurultay ve sempozyum düzenlemektedir.
MMO`nun 2011 yılı etkinlikleri
Bu kapsamda 2010-2011 yıllarını kapsayan 43. Çalışma Dönemimizde ulusal ölçekli 21 adet kongre, kurultay ve sempozyum düzenlenmesi programlanmıştır. Bu etkinliklerden Asansör Sempozyumu ile Öğrenci Üye Kurultayı gerçekleştirilmiş, Enerji Verimliliği Kongresi ise halen Gebze`de sürmektedir.
Bugün açılışını birlikte yaptığımız bu kongreyi, 13-16 Nisan`da İzmir`de düzenlenecek olan X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Fuarı ile 21-23 Nisan`da Adana`da düzenlenecek olan VI. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi; 6-7 Mayıs`ta Eskişehir`de düzenlenecek olan VI. Ulusal Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı ve 13-14 Mayıs`ta Bursa`da düzenlenecek olan XII. Otomotiv ve Üretim Teknolojileri Sempozyumu izleyecektir.
Ardından Eylül ayında Samsun`da IV. Ulusal Tıbbi Cihazlar İmalatı Sanayi Kongre ve Sergisi ile İzmir`de Endüstri Mühendisliği Yazılımları ve Uygulamaları Kongre ve Sergisi; Ekim ayında Mersin`de V. Güneş Enerjisi Sistemleri Sempozyumu ve Sergisi, Sakarya`da V. Bakım Teknolojileri Kongresi ve Sergisi, İzmir`de VI. Ulusal Hidrolik Pnömatik Kongresi ve Sergisi, İstanbul`da Geleceğin Teknolojileri Sempozyumu ve Sergisi, Kayseri`de VI. Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, İstanbul`da Endüstriyel Otomasyon Sempozyumu ve Sergisi, Konya`da VI. Makina Tasarım ve İmalat Teknolojileri Kongresi düzenlenecek; Kasım ayında ise Antalya`da Ulusal İklimlendirme Kongresi ve Fuarı, Ankara`da Kaynak Teknolojisi VIII. Ulusal Kongre ve Sergisi ile Bursa`da VIII. Endüstri-İşletme Mühendisliği Kurultayı düzenlenecektir. Bu etkinliklerin sonuçları ise 9-10 Aralık 2011`de Ankara`da düzenlenecek olan TMMOB Sanayi Kongresi 2011`e taşınacaktır.
Bu etkinliklerin her biri 1,5 yılı aşan yoğun çalışmaların ürünü olarak gerçekleşmektedir. Bütün bu çalışmaların, harcanan bunca emeğin ana amacı, ülkemizin sanayileşmesi, demokratikleşmesi, halkımızın daha iyi bir gelir düzeyinde özgürce yaşamını sürdürmesidir. Odamız bu hedef için örgütsel olarak üzerine düşen sorumluluğu yerine getirecektir.
Sektörün sorunları kapsamlı
Değerli Katılımcılar,
Odamız uzmanlık alanlarımızla ilgili tüm dallarda olduğu gibi, demir çelik sektörüne yönelik 2011 yılından bu yana kongreler düzenlemekte, sonuç bildirileri, kongrelere sunulan bildiriler ile bant çözümlerini kitaplaştırarak kamuoyuna ve ilgili mercilere sunmaktadır.
Önceki kongremizi 1-3 Kasım 2007 tarihlerinde yine Karabük Üniversitesinde gerçekleştirmiştik. Kongrede Odamızı temsilen yapılan konuşmalar ve sonuç bildirisinde dikkat çekilen sorun ve gerçekler aradan geçen dört yılda varlıklarını korumuştur.
Sektörün sorunlarını, serbestleştirme, özelleştirme politikaları, yüksek enerji maliyetleri, hammaddede dışa bağımlılık, düşük katma değer, yüksek karbondioksit salımı (çevre), düşük Ar-Ge oranı, AB uyum sürecinin ülkemiz aleyhine olması vb. olarak özetlemek mümkündür. Uluslararası finans kuruluşları ile Dünya Ticaret Örgütü ve Avrupa Birliği`ne verilen taahhütler sonucu gerçekleşen serbestleştirme ve özelleştirmenin yanlışlığı bu sorunların en başında gelmektedir. Odamız ERDEMİR özelleştirmesine yönelik birçok dava açmış ancak, özelleştirme süren davalara karşın hukuksuzluklar eşliğinde gerçekleştirilmiştir. Özelleştirme, kamu yatırımlarının yapılmaması, yabancı büyük şirketlerin Türkiye`ye girişi, üretim ve ihracat, ithalat dengesizlikleri gerçekte Türkiye demir çelik sektörünü zayıflatmaktadır.
Bizim gibi gelişmekte olan ülkelere kamu işletmeciliğinin tasfiye edilmesini ve ulusal ekonominin korunmamasını dayatan metropol ülkelerin, kendi sanayi sektörlerine kıskançlıkla sahip çıktığı bilinmektedir. Aynı şekilde AB`nin, kendi çelik sanayiini korumak amacıyla 2002 yılından itibaren 15 demir-çelik ürünü ithalatında Genel Tarife Kotası uygulamasına geçmesi ve Gümrük Birliği anlaşmasına rağmen Türkiye`nin bu uygulama kapsamında tutulması, sektörün ve ülkemizin aleyhine olan gelişmeler arasındadır.
AB Türkiye`de sektöre kamu desteği verilmesini engelliyor
Değerli Konuklar,
Biliyoruz ki dünya demir çelik piyasası, üretici konumundaki dev uluslararası şirketlerin spekülasyonu sonucu iniş-çıkışlar yaşamakta, uluslararası piyasada az sayıda şirketin egemen olacağı bir oligopolleşme eğilimi gözlenmektedir. Bu büyük şirketlerin Türkiye`ye girişi de söz konusudur. Bu durum ileri teknoloji yoğunluğu ve yüksek katma değerli ürün üretiminde Türkiye`nin yerli oluşumlarını ve gelişimini engellemektedir.
AB, bünyesindeki çelik üretim fazlalığı itibarıyla Birlik içinde üretim dengesinin kurulması için ülkemizdeki çelik üretiminin azaltılması yönünde Birliğin bazı kısıtlamalar getirmesinin işaretleri mevcuttur. Devam etmekte olan Türkiye demir çelik sanayinin AB`ye uyum çalışmalarında özellikle sıcak haddeleme kapasitesine ve devlet teşviklerine kısıtlamalar getirilmektedir.
Türkiye ile Avrupa Kömür Çelik Teşkilatı arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması uyarınca yerli sektöre yönelik her türlü devlet yardımının engellenmiş olması ve bu yöndeki istisnai süreyi düzenleyen 8. maddeye yönelik Türkiye`nin başvurusunun değerlendirmesinin 11 yıldır sürüyor olması AB`nin niyetlerine dair yeterince ipucu vermektedir. "Ulusal Yeniden Yapılandırma Programı" böylesi bir süreçte Türkiye`ye dayatılmıştır.
İşte bu süreçte kamu işletmeciliğini bitirmek adına, entegre demir çelik tesislerimize bakım, yenileme ve kapasite artırma yatırımları yapılmayarak bu tesisler bilinçli bir şekilde zarar ettirilmiş, geriletilmiştir.
İhracatta katma değeri düşük ürünler başta, katma değeri yüksek ürünler son sırada
1980`li yıllarda verilen teşviklere rağmen sektörde çarpık bir yapılanma söz konusudur. Yassı üretimde açık, uzun üretimde fazlalık oluşmuş; yassı üründe ithalat, uzun üründe ihracat zorunlu hale gelmiştir. Uzun, yassı ve vasıflı çelikler arasında tam bir arz-talep dengesizliği söz konusudur. Türkiye uzun (inşaat demiri ve profillerde) inşaat malzemesi grubunda ihracatta dünyada ilk sırayı almaktadır. Yassı ürünlerde maliyetler yüksek, paslanmaz ve vasıflı çeliklerde ise ithalat artışı sürmektedir. Dolayısıyla katma değerde ihracatı düşük ürünler başta, katma değeri yüksek ürünler ise son sıradadır.
Demir cevheri ve yassı ürün ithalatı katma değer transferine yol açıyor
Dışa bağımlılığın azaltılması için demir cevheri ihtiyacının öncelikle ülke kaynaklarından karşılanması gerekliliği göz ardı edilmiştir. Demir cevheri arama faaliyetlerinden vazgeçilmiş, ülkemiz demir cevheri rezervleri kısa süre içinde tükenebilecek konuma getirilmiştir. Özellikle Divriği, Hekimhan ve Attepe`de 20 yıllık ihtiyacımızı karşılayabilecek demir rezervimiz bulunmasına rağmen yurtdışından demir cevheri ithal edilmektedir. İthal cevher, hurda demir ithalatı olarak girmekte ve sektör dışa bağımlı bir hale gelmektedir. Demir çelik sektörü bir taraftan ülkenin iç tüketim açığını yassı ürün ithal ederek karşılarken, diğer taraftan uzun ürünü üretebilmek için hurda demir ithal edilmektedir. Fiyat farkları Türkiye`den dünyaya katma değer transferini getirmektedir.
Değerli Katılımcılar,
Demir çelik sektörü ark ocaklarında hammadde olarak kullandığı hurdanın % 70‘i, entegre tesislerin ihtiyaç duyduğu hammadde olan demir cevherinin % 60‘ı ve kömürün % 90`ı ithalat yoluyla karşılanmaktadır.
Sektörde yüksek fırına dayalı üretim yapan 3 adet entegre, 18 adet ark ocaklı tesis ile 150 haddehane faaliyet göstermektedir. Türkiye`nin toplam ham çelik üretiminin yaklaşık % 70`i ark ocaklı tesisler, % 30`u ise entegre tesisler tarafından gerçekleştirilmiştir.
2010 yılı ham çelik üretimi 27,7 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye ham çelik üretiminde dünyadaki 64 çelik üreten ülke arasında 10. sırada, Avrupa`da ise Almanya`dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Türkiye dünya ham çelik üretiminin % 2`sini üretmektedir.
Sektör ülkede en fazla ihracat yapan sektörler arasında otomotiv ve tekstilden sonra üçüncü sıradadır. Sektörün ana metal ihracatının imalat sanayi ihracatındaki payı % 9,79`dur. Dünya ihracatında 13. sırada olan Türkiye`nin üretiminde düşük katma değerin ağır bastığı ve ithalatta dünyada 7. sırada olduğu gözetilmelidir.
Kriz sektörü önemli ölçüde etkilemiştir. İhracatta 2008`de % 27, 2009`da % 41 oranında düşüş olmuş, 2010`da ise yalnızca % 7 oranında artış yaşanmıştır.
Demir çelik ana metal sanayiinde (2005-2010) yılları ortalama Ar-Ge değerleri ele alınarak firma düzeyinde inovasyon yapanların toplama oranı hesaplandığında, Türkiye 18 ülke arasında % 45 ile sonuncu sırada yer almaktadır. Sektörün Ar-Ge harcamalarının toplam imalat sanayi Ar-Ge harcamaları içindeki oranı % 4,52`dir. Demir çelikte Ar-Ge harcamalarının GSMH`ye oranı ise % 0.81 gibi düşük bir düzeydedir.
OECD verilerine göre 2008 yılında 33.000 kişi olan istihdam 2009 yılında 29.000 kişiye düşmüştür. Sektörde istihdam oranı, imalat sanayi toplam istihdamının % 11,58`idir. Sektörün istihdam endeks düzeyi, üretim ve verimlilik endekslerinin gerisindedir.
Ulusal demir çelik stratejisine ihtiyaç var
Sevgili Katılımcılar,
Bir yandan sektöre devlet desteği isterken bir yandan da serbestleştirme, özelleştirme ve küreselleşmeci yaklaşımları savunmak arasında bir çelişki bulunmaktadır. Bu nedenle sektörü ve ülkemizi AB yollarında zayıflatacak "Ulusal Yeniden Yapılandırma Programı"nı değil, gerçekten üretici, yatırımcı ve kamu öncülüğünde bir ulusal stratejiye, kömür ve demir cevheri madenciliği ile çelik üretim ve tüketimini bütün olarak değerlendirecek bir "ulusal demir çelik stratejisi"ne ihtiyaç vardır.
Mevcut durum tüm alanlarda olduğu gibi demir-çelik sektöründe de stratejik planlamayı zorunlu kılmaktadır. Bu stratejide yerli yatırımcı özendirilmeli ve korunmalıdır. Ülkemizin bu alandaki stratejisi, ülkenin gereksinimi olan demir çeliğin kalite, miktar ve çeşitlilik olarak ülkemiz tesislerinde üretilmesi, üretim için gerekli tesislerin çağın teknolojileri kullanılarak kurulması, mevcut tesislerin rekabet gücünü artırmak için sürekli modernize edilmesi, tesislerin gereksinimi olan başta demir cevheri ve kömürün öncelikle yerli kaynaklardan karşılanması üzerine kurulmalıdır.
Ülkemiz geleceğini planlama yetilerini yeniden kazanmalı, tüm ulusal kaynaklarımız kalkınma amaçlı olarak seferber edilmelidir. Devletin ekonomide yönlendiriciliği artırılmalı ve özelleştirme saplantısından vazgeçilmelidir.
Son olarak kongremizin gerçekleşmesine katkı veren Düzenleme, Danışma, Yürütme Kurulları ve kongre sekretaryasına, bildiri sunacak, panelde yer alacak tüm konuşmacılara, katkıda bulunan bütün kurum ve kuruluşlara, delege ve izleyicilere, Zonguldak Şube Başkanı Atıf Mete nezdinde Şube Yönetim Kurulu ve çalışanlarına, Oda Yönetim Kurulu ve şahsım adına içtenlikle teşekkür ediyor, kongremizin başarılı geçmesini diliyorum."
